Kwaliteit van Kankerzorg in Nederland Michel Wouters Chirurg Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek

Kankerzorg steeds complexer De kankerzorg wordt steeds complexer, niet alleen worden de technieken steeds geavanceerder…….zoals chirurgen die met een robot opereren…… maar er zijn ook steeds meer ouderen die kanker krijgen en die kwetsbaar zijn vanwege het feit dat ze vaak al verschillende chronische aandoeningen onder de leden hebben, zoals hart-, long of vaatproblemen………waardoor de risico’s van operaties, bestralingen, chemotherapie e.d. toenemen en levensgevaarlijke complicaties kunnen ontstaan. Bovendien komen er steeds slimmere medicijnen, die voor specifieke patientengroepen heel effectief kunnen zijn, maar ook bijwerkingen hebben waar dokters die patienten met die medicijnen behandelen voldoende ervaring mee moeten hebben.

Beter kwaliteit = minder kosten Kwaliteit en kosten gaan hand in hand. Wanneer er veiliger wordt gewerkt in een ziekenhuis, ontstaan er minder complicaties, wat niet alleen voor de patient beter is, maar ook voor de kosten die het ziekenhuis maakt…….patienten met complicaties moeten vaak opnieuw geopereerd worden, liggen op de intensive care en liggen langer in het ziekenhuis……dat kost ook veel geld…..geld dat beter besteedt kan worden om andere patienten te helpen of te besteden aan nieuwe effectieve behandelingen die anders onbetaalbaar zijn. “Saving lives = Saving costs”

Inzicht in kwaliteit ? Maar kwaliteit meten is lastig! Afgelopen week kwam de AD ziekenhuis top 100 weer uit. En u kent wellicht ook de Elsevier lijst met beste ziekenhuizen. Wanneer je de score van de ziekenhuizen in de AD lijst afzet tegen hun score in de Elsevier lijst, dan krijg je deze sterrenhemel…….wat betekent dat er voor patienten geen enkele conclusie te trekken is omdat het ene ziekenhuis goed scoort in de ene lijst maar slecht in de andere. Bovendien als je kijkt naar de score van ziekenhuizen over de verschillende jaren, dan lijkt het een soort flipperkast, het ene jaar scoort het ziekenhuis hoog, het daar op volgende jaar laag……..daar hebben zowel patienten als dokters die moeten bepalen waar ze hun patient naar toe moeten sturen dus niets aan. Maare, Medisch Contact 2004 Pons; Medisch Conact 2009

Kwaliteit kankerzorg langs de meetlat ! Dat is de reden dat in 2010 KWF kankerbestrijding besloot om medisch specialisten zelf eens te vragen de kwaliteit van de kankerzorg in Nederland onder de loep te nemen. Een diverse groep van medisch specialisten, experts op de verschillende terreinen in de kankerzorg….. chirurgen, medisch oncologen, bestralingsartsen, urologen, gynaecologen, etc werd gevraagd te beoordelen of er variatie is in de kwaliteit van zorg die verschillende ziekenhuizen leveren. Dit deden wij met behulp van de medische literatuur, waarin in de jaren daarvoor veel was geschreven over de relatie tussen volume …het aantal behandelingen dat een ziekenhuis uitvoert….en de kwaliteit. En met de gegevens in de Nederlandse Kanker Registratie, waarin alle behandelingen in Nederland geregistreerd worden, maar waarvan de gegevens nooit gebruikt waren om de prestaties van ziekenhuizen te vergelijken.

Aanbevelingen KWF 2010 Kwaliteitsnormen Kwaliteitsmeting Infrastructuur Welke apparatuur is in het ziekenhuis aanwezig? Volume Hoeveel patienten worden er behandeld? Specialisatie Is het team van specialisten compleet? Kwaliteitsmeting Spiegelinformatie Hoe zijn mijn resultaten t.o.v. van die van anderen? Transparantie Keuze-informatie voor patienten en verzekeraars 3. Concentratie van complexe kankerzorg Deze commisie kwam in 2010 tot een aantal duidelijke conclusies. Ten eerste dat er inderdaad variatie was tussen de kwaliteit die de ziekenhuizen leveren en dat die niet alleen met volume te maken hebben, maar ook met de infrastructuur en de specialisten aanwezig in het ziekenhuis. Niet ieder ziekenhuis bleek een compleet team van specialisten te hebben om bepaalde behandelingen goed uit te kunnen voeren. Bovendien bleek dat de informatie in de Nederlandse Kanker Registratie onvoldoende was om de kwaliteit van ziekenhuizen goed te kunnen meten, laat staan om feedback te geven aan medisch specialisten of hun prestaties net zo goed zijn als die van anderen …….. En hoe ze zichzelf verder zouden kunnen verbeteren. Als laatste bleek dat bepaalde weinig voorkomende complexe operaties, zoals operaties voor slokdarm kanker of longkanker, in elk ziekenhuis in Nederland werden uitgevoerd, maar in zo’n laag volume, soms maar 2 of 3 keer per jaar, dat er enorme kwaliteitsverbetering zou kunnen optreden als die operaties zouden worden uitgevoerd in gespecialiseerde centra. Daarom kwam de werkgroep tot de volgende aanbevelingen: Ten eerste moesten er kwaliteitsnormen komen voor ……..

Kwaliteitsnormen De beroepsgroepen van medisch specialisten zijn daar vervolgens hard aan gaan werken, de chirurgen kwamen in juni 2011 al met hun kwaliteitsnormen voor complexe operaties en in december 2012 kwamen de gezamenlijke oncologische beroepsverenigingen, met strenge kwaliteitsnormen voor de kankerzorg die ook het 20u journaal haalden. Hier ziet u wat dat betekende voor de behandeling van endeldarmkanker, waar 24 van de 90 ziekenhuizen mee moeten stoppen, met longkankerbehandelingen moeten 30 ziekenhuizen stoppen en voor maagkanker nog meer.

Kwaliteitsregistraties 2009 Darmkanker Audit 2011 Slokdarm-maag kanker Audit 2011 Borstkanker Audit 2012 Longkanker Audit 2013 Melanoom Audit 2013 Gynaecologische kanker Audit 2013 Alvleesklier kanker Audit 2013 Lever kanker Audit Een andere manier om de kwaliteit te verbeteren zijn de kwaliteitsregistraties, zogenaamde clinical audits, waarin alle ziekenhuizen in Nederland gegevens van hun behandelingen en de resultaten daarvan invoeren in een centraal webbased systeem. In deze kwaliteitsregistraties wordt de hele zorgproces onder de loep genomen en de uitkomsten daar van, gecorrigeerd voor de verschillen in zorgzwaarte tussen de ziekenhuizen. In 2009 is er gestart met de darmkanker registratie en vervolgens in 2011 met een slokdarm-maag kanker registratie en een multidisciplinaire borstkankerregistratie, maar ook voor longkanker, melanoom gynaecologisch kankers etc is er een kwaliteitsregistratie. www.clinicalaudit.nl

Spiegelinformatie Mijn Ziekenhuis De kwaliteitsregistraties leveren de medisch specialisten spiegelinformatie…. Mijn Ziekenhuis

Samen met patiënten

Beter richtlijnen volgen Zich zelf corrigerend systeem want we zien eigenlijk op alle onderdelen dat niet alleen de resultaten verbeteren, maar ook dat de spreiding kleiner wordt

Betere uitkomsten DARMKANKER ENDELDARM KANKER 2009 2012 Risico verlaging Risico verlaging Tumor achtergebleven 4.6 % 3.0 % - 35 % 14 % 8 % - 43 % Her-operaties 11 % - 21 % 18 % - 22 % Ziekenhuis verblijf 8 d 7 d - 12 % 10 d - 20 % Complicaties 23 % 28 % 22 % Sterfte 4.5 % 3.2 % - 29 % 2.4 % 1.5 % - 33 % Dat is wel degelijk zo. Het aantal patienten met …………… 5-4-2017

Betere informatie Patiëntenwijzer darmkanker

Kiezen voor Kwaliteit Medisch Contact Zich zelf corrigerend systeem want we zien eigenlijk op alle onderdelen dat niet alleen de resultaten verbeteren, maar ook dat de spreiding kleiner wordt Medisch Contact