Ons aanbod moet een antwoord zijn Didactische vaardigheden en Information Literacy programma’s UKB-werkgroep Learning Spaces 18 februari 2010 Jan Jüngen, UB-EUR

‘Vraaggestuurd’ – maar soms vage wensen UB-EUR verzorgt: – Algemene introducties: rondleidingen, basisinstructies – Trainingen ‘op maat’: een specifieke behoefte van een faculteit of opleiding staat centraal (‘vraaggestuurd’) Trainingen ‘op maat’: – Trainingen in het optimaal inzetten van vakspecifieke databases – Trainingen in het ontwikkelen van een zoekstrategie vanuit een onderzoeksvraag – Etc. Beginstituatie: – (docent) Mijn studenten moeten kwaliteitsinformatie gebruiken en geen crap; het niveau moet omhoog! Kun je dat regelen? – (student) Ik wil nog dit jaar mijn MA halen; gelukkig zijn er goede zoekmachines; mijn thesis-begeleider doet wel moeilijk. 2

Verheldering => aanbod (competenties, skills) (docent) – Wat bedoelt de docent precies? Wat is de exacte vraag ? – UB-medewerker moet: goed zijn in probleemverheldering (analyse, gesprekstechniek) een concrete aanpak kunnen voorstellen: hoe brengen we de student op het door de docent gewenste niveau? (kennis van algemene didactiek, repertoire aan didactische werkvormen, kennis van technologische mogelijkheden) (student) – Over welke kennis beschikken de studenten in kwestie? Weten zij wat de docent precies bedoelt, verlangt? Vaak niet. – UB-medewerker moet een training kunnen maken én geven, die iedere student laat ervaren wat het eigenlijke probleem is iedere student stap voor stap de skills bijbrengt die de docent wenst (alle bovengenoemde competenties + ‘college- vaardigheden’, ‘kunnen lesgeven’) 3

Master Thesis Class Media & Journalistiek Training: ‘Digitaal zoeken en vinden: Context & Kwaliteit’ De student leert: – technieken om hoogwaardige en voor een masterthesis relevante digitale info te verzamelen – dit te doen binnen een acceptabele tijdsinvestering – kwaliteitsverschillen te herkennen binnen het digitale aanbod – de contextuele achtergronden te herkennen – technieken om correct te verwijzen en te citeren Aanpak: – een individuele schriftelijke zoekopdracht n.a.v. een door de docent opgegeven thema: => rapportage 3A4 – een workshop waarvoor de ingeleverde opdrachten dienen als input: de workshop gaat in op thema’s en concrete problemen zoals die zijn gebleken – en maakt ze algemeen. 4

De MTC Studentenopdracht, inhoud Kies een onderwerp (uit 5) – b.v. ‘Islam en de media’, ‘Overheidsregulering van televisie’ Formuleer een concrete onderzoeksvraag (zoals bij thesis) Verzamel 14 concrete uitspraken over het gekozen onderwerp, waarvan: – 7 ontleend aan vrij toegankelijke infobronnen (websites van overheden, politiek, groepen, kranten, fora, blogs, wiki’s etc.) – 7 ontleend aan besloten infobronnen, aangeboden via de UB (journals, working papers, naslagwerken, e-books) Ken 14 x een waarde toe (kwaliteitsoordeel): – beschrijf de gegeven zoekopdracht + geef correcte verwijzing – geef karakteristiek en typologie van de vindplaats (de context) – typeer de gebruiksmogelijkheden: theorievorming, illustratie, statistische onderbouwing betoog etc. – beschrijf je ‘zoekervaring’: vragen, opmerkingen, problemen

De MTC Studentenopdracht, procedure De rapportages (3A4) worden uiterlijk één week voor de workshop verzonden: – naar docent (via ELO, BB / Safe Assignment) – naar betrokken UB-medewerkers (via Mail) Door UB-medewerkers omgezet in: – workshopthema’s – persoonlijke adviezen 60 á 80 studenten; 2 werktalen (NL en Eng.) 2 UB-medewerkers betrokken Tijdsintensief: 30 min. per rapportage Student krijgt 5 ECTS als UB-medewerker opdracht OK vindt UB-medewerker is tijdelijk docent geworden

De MTC workshop, inhoud algemeen Algemeen deel: (volgens systematiek online aanbod UB, met voorbeelden die reageren op de rapportages) – Wat heet wetenschappelijk? (publicaties in eigen beheer op web, politieke omgeving, accepted maar nog niet officieel etc.) – Hoe werkt wetenschappelijk communiceren? (typen literatuur, literatuurpiramide, peer review, impact factor etc.) – Wat heet bruikbaarheid? (wat weten we over de auteur, de uitgever, het doel van de publicatie, het beoogde publiek? Wat vinden we van de kwalitatieve onderbouwing? ) – Wat biedt de UB? (informatiebronnen bibliografisch / full-text, open access, link resolving, integrated search) – Zoekprofielen maken (gebruik thesauri etc.) – Demo zoekopdracht in ‘ingewikkelde databank’ – Snelcursus managen literatuur:

De MTC workshop, inhoud specifiek Specifiek deel: – Bespreken individuele vragen, geven adviezen (in de groep) – Discussies over ‘wat er boven komt’ (inhoudelijk, praktisch) – Bespreken individuele vragen, geven adviezen (individueel) – Demo’s op verzoek Workshop vindt plaats in moderne collegezaal in faculteitsgebouw; alle voorzieningen aanwezig Groepsgrootte: 20 – 25 studenten Eigen docenten soms wel aanwezig, soms niet.

Het model, samengevat Stap 1: de basis is het online aanbod van de UB inzake Informatievaardigheden (de student wordt gestimuleerd om enkele online cursussen te volgen) Stap 2: een op een specifieke groep toegespitste schriftelijke zoekopdracht, gemaakt in nauwe samenwerking met de docent (stimuleert ervarend leren, verheldert de problemen / vragen) Stap 3: UB-medewekers zetten de rapportages om in algemene thema’s, specifieke thema’s en individueel advies Stap 4: de workshop, contactonderwijs door UB- medewerkers: – Groepsgericht (algemene thema’s, specifieke thema’s) – Gericht op individuele groepsleden (adviezen)

Voorwaarden en perspectieven De inzet van de UB is nu al aanzienlijk: – de betrokken UB-medewerkers treden partieel op als docent – investeren stevig tijd: trainingen maken, opdrachten, workshops Bredere uitrol? Nader doordenken: – meer didactische scholing nodig voor meer UB-medewerkers (vakreferenten? informatie-intermediairs? belangstellenden?) – formele onderwijskwalificatie? (verplicht voor faculteitsdocenten) – meer onderwijstechnologie-toepassingen inzetten? Perspectief: het model slaat wel aan – inmiddels een bachelor-variant actief (Communicatiewetenschap, IBCoM - Engelstalig) – binnenkort een variant voor master Maatschappijgeschiedenis – UB levert kennelijk een meerwaarde, gezien vanuit de faculteit – Kennelijk is ons aanbod het antwoord op een vraag.

Contact Jan Jüngen, vakreferent geschiedenis, cultuur en media, UB-EUR, Judith Gulpers, vakreferent filosofie en psychologie, UB-EUR, Renske Jongbloed, informatie-intermediair, contactpersoon trainingen Information Literacy, De training ‘Digitaal zoeken en vinden – Context & Kwaliteit’ is gemaakt door Judith Gulpers en Jan Jüngen; zie Trainingen op maatTrainingen op maat Met dank aan Renske Jongbloed. 12