Reproductiesucces van kustbroedvogels 05/04/2017 Reproductiesucces van kustbroedvogels Cor Smit, Martin de Jong (IMARES) Marc van Roomen, Peter de Boer, Kees Koffijberg e.a. (SOVON)

Waarom een meetnet reproductiesucces? 05/04/2017 Waarom een meetnet reproductiesucces? Aantallen niet-broedende watervogels in de Waddenzee worden sinds 1975 gemonitord in het kader van de reguliere watervogel- en ganzentellingen Populatiegroottes worden (sinds 1991, sommige soorten al langer) gemonitord in het kader van NEM en TMAP Reproductiemeetnet signaleert achtergronden achter veranderingen  Instandhoudingsdoelen broedvogels (N2000) en de daaraan gekoppelde rapportageverplichtingen  TMAP – te monitoren parameter sinds 2010

Waarom deze vorm van monitoring? 05/04/2017 Waarom deze vorm van monitoring? Broedvogelmonitoring signaleert alleen de aantalsveranderingen tussen jaren  geeft geen verklaring voor de achtergrond van veranderingen Kustbroedvogels zijn vaak lang levende soorten broeden niet elk jaar  slecht broedsucces zie je dus pas na jaren Scholekster, soosvorming, Eider - groepen niet-broedende volwassen vogels Meten van broedsucces is een “early warning system” voor de “kwaliteit” van populaties Methode om achterliggende processen zichtbaar te maken en, indien nodig, in te grijpen

Welke soorten in de instandhoudingsdoelen? 05/04/2017 Welke soorten in de instandhoudingsdoelen? Waddenzee Lepelaar, Eider, Br kiek, Bl Kiek, Kluut, Bontbek, Strandplevier, Kleine Mantel, Grote Stern, Visdief, Noordse Stern, Dwergstern, Velduil Eilanden Aalscholver (v), Dodaars (te),Roerdomp (tx,a,s), Lepelaar (tx,v), Eider (tx,v,a,s), Br Kiek (alle), Bl Kiek (tx,v,te,a,s), Porseleinhoen (v,a), Kluut (tx), Bontbek (tx,te), Strandplevier (te), Kleine Mantel (tx,v), Dwergstern (tx,te), Velduil (tx,te,a,s), Roodborstapuit (tx), Paapje (te,s),Tapuit (alle), Rietzanger (te,a), Grauwe Klauwier (a) Noordzeekustzone Bontbek, Strandplevier, Dwergstern Selectie soorten gemaakt  rekening houdend met verschillende argumenten (voedsel, logistiek): Eider, Scholekster, Kluut, Zilvermeeuw, Kokmeeuw, Visdief

Opzet meetnet SOVON: RIN-IBN-Alterra-IMARES: 05/04/2017 Opzet meetnet SOVON: Populatiestudie Scholekster Schiermonnikoog (RUG / SOVON) Minder gedetailleerde studies op verschillende locaties van Eider, Kluut, Scholekster, Zilvermeeuw, Kokmeeuw, Visdief RIN-IBN-Alterra-IMARES: Populatiestudie Scholekster Texel Broedsucces Eider Texel Uitbreiding vanaf 2010: Lepelaar, Kleine Mantelmeeuw, Grote Stern, Noordse Stern

Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Eider 05/04/2017 Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Eider Schelpdiereter Verbeterdoelstelling als niet-broedvogel Koloniebroedvogel Gebied Broedparen Nestsucces % Aantal jongen Jongen/paar Ameland 178   134 0.75 Griend 90 44 100 1.11 Rottumeroog 250 50 0.20 Rottumerplaat 460 81 0.18 Texel 162 1.21 Vlieland 1519 65 72 0.05

Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Scholekster 05/04/2017 Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Scholekster Schelpdiereter, wormen, krabben Verbeterdoelstelling als niet-broedvogel Broedt in makkelijk vindbare nesten in relatief overzichtelijk terrein Gebied Broedparen Nestsucces % Jongen/paar Texel, Joost Dourleinkazerne 18 58 0.39 Texel, De Petten & Kikkert 16 68 0.00 Texel, weidevogelbeschermingsgebied 171 89   Vlieland, Glooiing-Westerseveld 0.22 Vlieland, Vliehors 40 Terschelling, Polder bij Hoorn 87 0.56 Griend 308 76 0.04 Ameland, polder west 172 0.20 Schiermonnikoog 90 41 Rottumerplaat 234 Noord-Hollandse kust 94 64 Bandpolder 81 Delfzijl, schermpier 56 60 0.25

Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Kluut 05/04/2017 Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Kluut Wormeneter, kleine kreeftachtigen Verbeterdoelstelling als broedvogel Broedt in makkelijk vindbare nesten, deels in kolonies, in relatief overzichtelijk terrein Gebied Broedparen Nestsucces % Jongen/paar Groninger kust: Polder Breebaart 28 71   Groninger kust: Punt van Reide 78 Groninger kust: Polder Breebaart & Punt van Reide 159 0.26 Groninger kust: Klutenplas 11 0.00 Schiermonnikoog: Balg 7 Gebied Broedparen Nestsucces % Jongen/paar Ameland, polder west 13   0.00 Groninger kust: Dollard pl 5-pl 8 155 0.06 Groninger kust: Klutenplas 47 78 Friese kust: Noorderleeg 18 Friese kust: Peazemerlannen 25 49 65 0.52 Groninger kust: kwelder Linthorst-Homanpolder 22 0.09

Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Kokmeeuw 05/04/2017 Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Kokmeeuw Viseter, wormen, kleine kreeftachtigen Instandhoudingsdoelstelling: geen Broedt in kolonies Gebied Broedparen Nestsucces % Jongen/paar Blija kwelders 101 0.00 Peazemerlannen 27   Griend 19 (enclosure) 1.05 Klutenplas, Linthorst-Homanpolder 16 Punt van Reide 14 28 0.71 Rottumeroog 44 Rottumerplaat 137 Schiermonnikoog, Balg 50

Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Zilvermeeuw 05/04/2017 Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Zilvermeeuw Alleseter, visafval, aas, schelpdieren Instandhoudingsdoelstelling: geen Broedt in kolonies Gebied Broedparen Nestsucces % Jongen/paar Ameland, Hagedoornveld 160   0.38 Ameland, Het Oerd/De Hon 31771 0.35 Ameland, Lange duinen noord 30 0.00 Griend 80 0.11 Texel, Kelderhuispolder 20 (4250) 2 89 1.10 Texel, Westerduinen 60 0.47 Vlieland, Vliehors, middelste stuifdijk 22 86

Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Visdief 05/04/2017 Aantalsveranderingen kustbroedvogels, Visdief Viseter Instandhoudingsdoelstelling: behoud Broedt in kolonies Gebied Broedparen Nestsucces Jongen/paar Ameland, Kwelder Fugelpôlle 150   0.45 Ameland, Neerlandsreid 86 0.23 Groninger kust, Delfzijl schermpier 292 0.66 Groninger kust, Delfzijl schermpier steekproef 26 69 Griend totaal 860 Griend enclosure 39 71 0.36 Rottumerplaat 244 0.00

Oorzaken mislukken broedsels 2007-2008 05/04/2017 Oorzaken mislukken broedsels 2007-2008 soort overstromingen predatie voedsel anders Eider   X  ? Scholekster verruiging, overvloedingen Kluut x (mogelijk) slecht weer tijdens jongenfase, verruiging Kokmeeuw slecht weer tijdens jongenfase, verruiging Zilvermeeuw x (ook kannibalisme) x Visdief verruiging 

Toekomstige ontwikkeling 05/04/2017 Toekomstige ontwikkeling Soortnaam Natura 2000-gebieden Wadden Trend 1999-2008 Dempelwaarde uitvliegsucces Mediaan uitvliegsucces 2005-2008 Aantal steekproefgebieden boven drempel 2007 Aantal steekproefgebieden boven drempel 2008 Prognose trend Eider Waddenzee, Duinen Schiermonnikoog, Duinen Vlieland, Duinen en Lage Land Texel, Duinen Ameland - 0.4 - 1 0.1 – 0.5 1 (7) 3 (6) Scholekster 0.4 0 – 0.2 0 (6) 2 (11) Kluut Waddenzee, Duinen en Lage Land Texel -- 0.5 - 1 0 – 0.1 0 (3) Kokmeeuw 1 0 – 0.5 1 (8) 1 (4) 0 / - Kleine Mantelmeeuw Waddenzee, Duinen en Lage Land Texel, Duinen Vlieland ++ 0.6 - 1   0 (1) 0 (2) Zilvermeeuw 0.2 – 0.7 0 (4) Visdief Waddenzee 0.75 1 (6) 0 (5) Noordse Stern

05/04/2017 Vragen? © Wageningen UR