Krantendigitalisering: een overzicht Studiedag KBR/SOMA 14 november 2008 Dirk Luyten

ICON 215 initiatieven historische krantendigitalisering wereldwijd Privé en publiek Kleinschalige (Grenzecho 1945-vs.) massadigitalisering (Newspaperarchive.com) Gratis en betalend (53)

Aanpak Niet exhaustief Illustratief Beperkt tot historische digitalisering Werkwijze en mogelijkheden Obstakels/vragen

Hoe digitaliseren? Massadigitalisering Digitalisering in de diepte => Andere mogelijkheden voor de gebruiker

Massadigitalisering (1) Nationale Bibliotheken *BNF : Gallica *British Library *Library of Congress *Historische kranten in beeld/Databank Digitale Dagbladen *ANNO *Consciencebibliotheek : 19 e eeuw + sluikpers Meerdere titels tot aan de tweede wereldoorlog of 1922 in USA => auteursrecht !

Massadigitalisering (2) Vaak enkel beeld/pagina Beperkte zoekmogelijkheden Nederland : combinatie (1918: artikelniveau) Geen commercieel doel

Digitalisering in de diepte Kleinschaliger : gemeente, erfgoedsector Gemeentearchief Roermond Geheugen van Ieper G(escande) O(ostendse) D(ocumenten)

Roermond Stadsarchief pagina’s (8) – N/Fr. Na 1938: auteursrecht Beeld + segmentering artikelen Doorzoekbaar en gebruiksvriendelijk Hele krant of artikel bekijken Geheugen van Ieper tot Eerste Wereldoorlog

Digitalisering door de krant zelf The Times New York Times (1851-) The Guardian Beeld – originele ‘look and feel’ Zoekmogelijkheden, maar vaak betalend Deel abonnement – Grenzecho na Kleine bijdrage : TAZ (1986-)

Cash-cow ? Newspaperarchive.com 2980 titels, 240 jaar, miljoenen pagina’s uit de USA Uiteenlopende zoekmogelijkheden, maar betalend Google – i.s.m. kranten, betaald uit de advertentie-inkomsten

Slapende hond? Initiatieven van uitgevers beperkt Kostprijs (cfr. reacties op Google) België ? Belang van Limburg : via aantal Limburgse bibliotheken Grenzecho Niet prominent op de websites

Andere prioriteit Archief NRC (vanaf 1991) ‘Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur’ Prioriteit wat digitaal beschikbaar is zonder scanning : helft jaren negentig

Niet-financiële motieven Zichtbaarheid Maatschappelijk, cultureel-politieke rol Geschiedenis krant

Arbeiter-Zeitung Krant Oostenrijkse sociaal-democratie Beeld, zoekmogelijkheden Kaltenbrunner Medienberatung Gratis, mits aanmelding Overdracht rechten door SPÖ/Wenen

Groene Amsterdammer Weekblad Doorzoekbaar op artikelniveau Gratis Steun VSB-Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds

Leeuwarder Courant 256 jaar Bladeren en doorzoeken op artikelniveau Stichting (SDALC) Subsidies Reclame Bestellen historische voorpagina’s

Paradox auteursrecht Historische digitalisering op beperkte schaal door de uitgevers Digitalisering door bibliotheken beperkt om redenen auteursrecht Belang digitalisering buiten kijf Compromis t.v.v. gebruiker ? Rechten journalist

Privacy G(escande) O(ostendse) D(ocumenten) Bibliotheek Kris Lambert Oostende Online negentiende eeuw Na 1945 : alleen in de bibliotheek raadpleegbaar

Conclusie Digitalisering kranten en online ter beschikking stellen stuiten op juridische obstakels Hoge kostprijs Compromis kosten/baten ? Model Google ? Eigen rol bibliotheken ? Wetgever ?