Publiceren in het HBO: open access De nieuwe, razendsnelle manier om vakkennis te delen Een kapitaal aan kennis!

Inhoud Open Access Repository en internetdiensten Hoe kunt u bijdragen?

Open access: toegang tot de toekomst Wat is Open Access? Open Access van onderzoeksresultaten is het zonder beperkingen via internet beschikbaar stellen van de resultaten (zowel publicaties als onderzoeksdata), in het bijzonder resultaten van onderzoek  die met publieke middelen zijn gefinancierd. Open access: toegang tot de toekomst

Waarom Open Access Auteur: bereikt een groter lezerspubliek Lezer: heeft gratis online-toegang tot de literatuur Docent: studenten hebben vrije toegang tot OA-literatuur en vinden daar alle benodigde informatie Onderzoeker: toegang tot alle benodigde onderzoeksmateriaal. .

Open Access in het HBO November 2009: HBO-raad ondertekent de ‘Berlin Declaration on Open Access’. Hiermee scharen alle hogescholen zich achter de doelstelling onderzoeksoutput van hogescholen kosteloos toegankelijk te maken voor iedereen. Hierdoor wordt de kennisdeling met de samenleving (bedrijfsleven en de publieke sector) versterkt.

Anderen gingen ons voor Oktober 2003: Berlin Declaration Open Access: 257 ondertekenaars (NL: alle universiteiten + KNAW) 3.984 OA-journals, 261.396 artikelen Financiers: Research Councils UK Pilot EU National Instutes of Health: PubMed central Wellcome Trust NL: 2009 jaar Open access

Ontstaansreden Sinds digitalisering staat rol wetenschappelijk tijdschrift ter discussie: 1. Traagheid Lange periode tussen inleveren en publicatie 2. Prijs Stijging abonnementsprijzen sinds 1984: 4x inflatie

Twee manieren Open Access repository (Self-archiving) repository van Hogeschool → HBO-Kennisbank repositories universiteiten→ Narcis directory of Open Access repositories OpenDOAR Open Access tijdschrift B.v.: Sociale Interventie Internationaal: Directory of Open Access Journals

Wetenschappelijk publiceren Toegevoegde waarde tijdschrift: Kwaliteitsoordeel (peer review) Distributie Onderzoeker Ranking (ISI impact factor): status, financiering Afhankelijk uitgever?

OA en auteursrecht Auteursrechthebbende Formeel bij HBO: instelling Praktijk: medewerker OA-publiceren: Èn in wetenschappelijk tijdschrift èn in repository In O.A. journal

OA en auteursrecht Èn wetenschappelijk tijdschrift èn repository: Behoud a.r.: licentie met uitgever (Evt. embargoperiode) Overdracht a.r. met addendum Hybride model (kosten) OA-journal Financiering regelen: nieuw business model

Surf heeft 3 licenties ontwikkeld: 1. License to publish tussen uitgever en auteur 2. License to deposit tussen instelling en auteur 3. License to use Creative commens (CC-by)

Eerdere publicaties Mogen deze in de repositories? Waar ligt auteursrecht Toestemming vragen Opstelling uitgever: SHERPA/RoMEO Er op wagen

Versies Pre-print 1e versie, voor peer-review Mag op repository Post-print of auteursversie Na peer-review Mag vaak op repository Finale uitgeversversie Met opmaak en paginering van uitgever Voorkeur voor 3 i.v.m. citaties

Infrastructuur voor opslaan van publicaties HA UvA HHU UvT TUD Fontys HHS Data: eigen repository voor hogescholen Avans Harvester voor records met status ‘publiceren’ Index Lecto- rensite HBO Kennis bank Thema sites Eigen website Diensten op internet en intranet Zoekmachines, o.a. Google Publicaties E-depot KoninklijkeBibliotheek

Wie werken mee?

Lectoren en hun publicaties Onderzoek naar de bereidheid van lectoren om publicaties ‘Open Access’ te publiceren

Dataverzameling 1. Een digitale enquête, uitgezet in oktober 2010 onder 432 lectoren uit het databestand van www.lectoren.nl. Er kwamen 100 enquêtes terug (respons van 23,1%). 2. Een steekproef van 318 publicaties van 4 hogescholen op basis waarvan een schatting is gemaakt van het aantal publicaties dat nu al full-text beschikbaar is. 3. Een workshop met een aantal lectoren en kenniskringleden over Open Access tijdens de jaarlijkse lectorenconferentie van 1 oktober 2010 bij Radio Kootwijk. 4. Een brainstorm van het projectteam Open onderzoek II

Lectoren vinden publiceren belangrijk

Lectoraten publiceren bijna 10 publicaties / jaar De lectoren rapporteren zelf dat zij per jaar per kenniskring gemiddeld 9,7 publicaties publiceren. Zij schatten in dat 37% daarvan full-text beschikbaar is voor de buitenwereld. Ze rapporteren dat zij per jaar per kenniskring 2,2 publicaties in een wetenschappelijk tijdschrift publiceren.

Lectoren weten weinig van Open Access

Lectoren staan positief tegenover Open Access

Lectoren willen wel maar doen het niet vanwege de impact factor * Grootste spreiding

Ook onbekendheid, doelgerichtheid en kosten zijn een punt Het gebrek aan doelgerichtheid van Open Access publicaties Kosten. Zoals de kosten voor review Soms twijfelt men of de opdrachtgever wel gediend is met Open Access publicatie of is er expliciet sprake van vertrouwelijkheid. De angst dat de kwaliteit niet herkenbaar is bij Open Access-publicaties Een beeld van snel verouderende en verwaarloosde websites. Een hang naar boeken en vakbladen

Terwijl ook het bewustzijn van het Open Access nog moet groeien Lectoren hebben er nog nooit over nagedacht. Dat moet nu beginnen. “Wie ben ik om het anders te willen”. Uitgevers hebben veel macht en vaak een monopolie. Daar kan je als individuele lector weinig aan doen. Je bent vaak afhankelijk van de uitgever om in de juiste journals te komen. Uitgevers hebben ook meer juridische en technische kennis. Angst dat anderen met jouw publicaties aan de haal gaan. Vrij toegankelijk maken van publicaties vergroot de kans dat andere zonder bronvermelding jouw materiaal gebruiken. Kwaliteitsborging. Hoe kan je bv. peer review vormgeven? Wie zijn bij praktijkgericht onderzoek de peers?

Alternatieven zijn onbekend Slechts 10% van de lectoren kent de Licentie tot publiceren van SURF die als alternatieve licentie kan worden gebruikt met uitgevers. 61% is bereid hem te gebruiken. 26% van de lectoren kent de creative commons licentie die als alternatieve vorm van auteursrecht kan worden gebruikt . 68% zegt bereid is hem te gebruiken. 41% van de lectoren kent SURF. 72% wil meer informatie over SURF. 78% wil meer informatie over Open Access.

HBO Kennisbank en www.lectoren.nl bieden kansen 72% van de lectoren kent de HBO Kennisbank 90% is bereid daar op te publiceren. Slechts 29% weet hoe dat moet. 99% kent www.lectoren.nl 41% weet dat je er op kunt publiceren 92% is daartoe bereid Slechts 21% weet hoe het werkt. Maar 2% van de lectoren is wel bereid op www.lectoren.nl te publiceren en niet op de HBO kennisbank.

Oplossingen Geef onderzoekers informatie… …en ondersteuning & gemak Probeer te verleiden Leer onderzoekers de alternatieven kennen Creëer alternatieven en koop oude publicaties af Stimuleer publiceren op HBO kennisbank en lectoren.nl Onderhandel als HBO met uitgevers maar zie ze ook als partner Publiceer auteursversies! Gebruik allerlei vormen van kwaliteitsborging Leer van universiteiten

Hoe kunt u bijdragen? Lever werk aan bij een Open Access-tijdschrift Plaats de auteursversie van uw artikel in de repository van uw hogeschool Behoud uw rechten bij publicatie in een abonnementstijdschrift door het gebruik van Licentie tot Publiceren van Surf Creative Commons licentie

Meer informatie www.lectoren.nl/openonderzoek http://www.surffoundation.nl/nl/themas/openonderzoek/OpenAccess/Pages/default.aspx http://www.openaccess.nl/