DRUGSANALYSES: screenings- en bevestigingsonderzoek Jenneke Weijers PAOKC/PUOZ cursus 20-09-01 Laboratorium van de Jellinek Amsterdam

DEFINITIES screening eerste en in een groot aantal gevallen enige onderzoek van urinemonster op aanwezigheid van een beperkt aantal stoffen of groepen. Meestal uitgevoerd m.b.v. immunoassay en gerelateerd aan een cut-off (afkapwaarde)

DEFINITIES (2) bevestigingsonderzoek (voor WPT noodzaak!) herhaling van een onderzoek met een methode gebaseerd op andere analytisch-chemische principes; heel vaak GC/MS herhalingsonderzoek herhaling van het screeningsonderzoek met dezelfde methode

SCREENING doelgroepen gebruikte technieken afkapwaarden (cut-off) welke stoffen of groepen beperkingen en valkuilen

DOELGROEPEN diagnostiek behandeling verslaving of co-morbiditeit beheersmaatregel in P.I. workplace drug testing verkeer (intoxicaties)

GEBRUIKTE TECHNIEKEN immuno-assays HPLC GC GC-MS HPLC-MS TLC CE o.a. EMIT, CEDIA, FPIA, ELISA, KIMS, RIA, sneltests HPLC GC GC-MS HPLC-MS TLC CE

AFKAPWAARDEN KKGT Advies Gezondheidsraad 1998 SAMHSA (voorheen NIDA) UK Guidelines defensible WPT etc, etc

KWALITEIT VAN HET URINEMONSTER kreatinine >2.0 mmol/L pH tussen 5 en 8 s.g. osmolaliteit houd rekening met allerlei toevoegingen zoals bleekwater, zout, nitriet, glutaaraldehyde, maar ook methadon en benzodiazepinen

VOORBEELDEN VAN TOEVOEGINGEN UrinAid, Clear Choice (glutaaraldehyde) Amber-13, THC-Free (sterk zuur) Klear, Whizzies, Randy’s Klear (nitriet) Urine Luck, Sweet Pee’s Spoiler (chromaat) Stealth (peroxidase en peroxide) Cody JT, Valtier S, JAT, 25, 6 (2001) 466-70.

WELKE STOFFEN OF GROEPEN opiaten cocaïne (benzoylecgonine) amfetaminen en XTC-achtigen methadon / EDDP cannabinoïden benzodiazepinen alcohol

WELKE STOFFEN OF GROEPEN 2 nicotine (cotinine) barbituraten phencyclidine (PCP) LSD GHB buprenorfine “paddo’s” psilocine/psilocybine methaqualon

OPIATEN heroïne, 6-MAM, morfine, morfineglucuronide, codeïne; maar ook hydrocodon, oxycodon, pholcodine e.d. ratio morfine/codeïne maanzaad fout-positieven: naltrexon, chinolonantibiotica, promethazine fout-negatieven: ongevoeligheid voor morfineglucuronide

OPIATEN (vervolg) screenen op 6-MAM geen problemen maanzaad, codeïne cut-off veel lager: 2-10 ng/ml detectiewindow korter

COCAÏNE Pas op voor carry-over! vnl. benzoylecgonine denk bij interpretatie ook aan binge-gebruik immuno-assays zeer specifiek zeer hoge concentraties mogelijk: Pas op voor carry-over!

AMFETAMINEN/XTC-ACHTIGEN immuno-assays problematisch cut-off omstreden pH monster van belang veel fout positieven, per immunoassay verschillend groot verschil in kruisreactiviteit t.o.v. MDMA, MDA, etc

METHADON therapietrouw/bijgebruik? grote variatie dosering 5-120 mg/dag snelle metaboliseerders invloed pH methadon versus EDDP

metabolisme van methadon Hier eine Abbildung des wichtigsten Methadonmetabolismusweges Bei Methadonpatienten treten im Harn sehr unterschiedliche Ausscheidungsraten auf: Methadon zwischen 5 und 50 %, EDDP zwischen 3 und 25 %), in Abhängigkeit von Harn-pH, Harnvolumen, Dosis und Metabolismusrate. Es findet eine Demethylierung des N mit anschließendender Zyklisierung der instabilen Zwischenprodukte zu EDDP (2-Ethyliden-1,5-dimethyl-3,3-diphenylpyrrolidin) statt. methadon EDDP EMDP p-hydroxylering en glucuronide conjugering

Invloed van de pH van de urine Eliminatiehalfwaardetijd van methadon in zure urine 20 ± 4 h alkalische urine 42 ± 9 h Clearance van methadon in zure urine 134 ± 21 ml/min alkalische urine 92 ± 9 ml/min Eliminatie van methadon pH-afhankelijk Eliminatie van EDDP relatief pH-onafhankelijk Nilsson et al Eur.J.Clin.Pharmacol.,22,4, (1982) 337-42.

CANNABINOÏDEN variatie in cutoff in Nederland veel variatie in gebruikspatroon: anamnese belangrijk THC-COOH/kreatinine ratio hoe betrouwbaar is een kwantitatieve bepaling met een immuno-assay eigenlijk matrix-effecten!! bevestigingsonderzoek moet mogelijk zijn

CANNABINOÏDEN (2) matrix-effect: monster onverdund: kreat : 20.4 mmol/l THC-COOH: 101/95 ng/ml (duplo) monster 1:1 verdund: kreat: 10.7 mmol/l THC-COOH: 129 ng/ml

BENZODIAZEPINEN gebruik zeer wijd verspreid en met veel consequenties, waaronder complicaties bij detoxificatie, interacties veel verschillende preparaten, waaronder zeer laag gedoseerde en intensief gemetaboliseerde stoffen behoefte aan gevoelige en betrouwbare methode

BENZODIAZEPINEN (vervolg) immuno-assays niet gevoelig voor geglucuronideerde verbindingen deglucuronidering (bij voorkeur on-line) heeft aanzienlijke invloed op het aantal positieven. Deze invloed is veel sterker dan aanpassing van de cut-off

Benzodiazepine test results for positive samples (N=158 + 62) Distribution of the results according to method Method Pos Neg EM2 99 59 EM2DG 149 9 CEDIA 109 + 45** 49 + 17** CEDG 158 + 62** 0 + 0** **samples only analysed with the CEDIA methods. EM2 = EMIT II, EM2DG = EMIT II with ß-glucuronidase CEDG = CEDIA with ß-glucuronidase

ALCOHOL alcoholmisbruik complicatie van methadonbehandeling eenvoudig te implementeren (ADH-methode) blaasapparatuur effectiever CDT

SAMENVATTING (1) beoordeel kwaliteit van het monster testen die metabolieten goed kunnen aantonen verdienen de voorkeur fout-positief en fout-negatief komen voor analytische valkuilen o.a. carry-over en matrixeffect

SAMENVATTING (2) ga uiterst voorzichtig om met kwantitatieve resultaten en ook met de cannabis/ kreatinine ratio hanteer een juiste cut-off houd een meer specifieke analysemethode achter de hand

Koffiepauze