Emissie-inventaris water en Waterkwaliteitsmodellering Instrumenten voor de opmaak van stroomgebiedbeheerplannen Greet Vos, Symposium KRW – Driebergen 4 november 2008

de Emissie Inventaris Water ( EIW) INHOUD Wie zijn wij de Emissie Inventaris Water ( EIW) concept Methode Inhoud Gebruik van EIW in SGBP en Mapro Eerste conclusies uit de SGBP Lessen voor de EIW 2

WIE ZIJN WIJ ? organigram vanaf juli 2009 VMM Intern verzelfstandigd Agentschap van de Vlaamse gewest Onder de bevoegdheid van de minister van Openbare werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, Hilde Crevits Missie: bij te dragen tot de realisatie van de doelstellingen van het milieubeleid Vervult hiervoor taken ivm Waterkwaliteit Luchtkwaliteit Rapportering over de toestand van het leefmilieu (MIRA) Realisatie van het Integraal waterbeleid 3

HET CONCEPT v/d EMISSIE INVENTARIS Inventariseren van bronnen Berekenen emissies van bron tot de belasting van het oppervlaktewater (netto-emissie) Rapporteren Aandeel van de bronnen ( per stof, per gebied, per knooppunt) Tijdreeksen per bron, per stof, per knooppunt 4

5

METHODE : functioneel schema v/h MS excel/VBA model INVENTARISEREN : lijst van bronnen (EF, EVV) TRANSPORTEREN BEREKENEN Inventarisatie van bronnen (processen) : Zijn ingedeeld in doelgroepen/sectoren Bevolking Industrie Infrastructuur Landbouw Transport&vervoer Natuurlijke bronnen ( atmosferische depositie, grondwater) Rekenmodule : De transportroute is gebiedsafhankelijk Principe van behoud van massa : van bron naar sink of verwijdering door technische zuivering (RWZI, IBA) Geen processen van afbraak of retentie gemodelleerd 6

METHODE : rapporteringmodule van het MS excel/VBA model Regionale invalshoeken Stedelijk gebied : Deelbekken Benedenschijn (2005) Landelijk gebied Deelbekken Mark (2005) 7

METHODE : rapporteringmodule van het MS excel/VBA model Fosfor in het deelbekken van de Mark (2005) KNOOPPUNT : influent RWZI’s : KNOOPPUNT : overstort Knooppunt influent RWZI’s : Influent van 3 RWZI’s : Hoogstraten, Meer, Merksplas en Zondereigen Let op de niet verklaarde vracht = 40% van totaal influent Belang van huishoudens = 90% van de gekende vrachten (gebaseerd op 1 IE = 1,4 g/dag) 8

METHODE : rapporteringmodule van het MS excel/VBA model Fosfor in het deelbekken van de Mark (2005) Totale belasting RWZI als bron Totale belasting berekende bronnen Totale influent is 31.887 kg P waarvan 8.589 ( of 27% geloosd wordt) == zuiveringsrendement van 73% 9

BESCHIKBARE GEGEVENS in EIW Zuurstof bindende stoffen Bedrijfslozingen en huishoudelijke lozingen Nutriënten Incl. landbouw ( Sentwa model) Metalen Incl. overige diffuse bronnen http://www.vmm.be/water/cijfers-en-databanken Beschikbare jaren : 1998, 2002, 2005 Update frequentie : 3 jaarlijks 10

EMISSIE GEGEVENS i/d StroomGebiedBeheerPlannen (SGBP) Stroomgebiedsdistricten Schelde Maas Gebiedsdekkende aanpak Onderdelen van het SGBP: Druk en impact analyse Modellering van scenario’s Kosteneffectiviteitsanalyse Onderbouwing van de afwijkingen per waterlichaam 11

12

13

DRUK EN IMPACT ANALYSE DRUK De inventaris van punt en diffuse bronnen (netto emissie) Geen selectie van significante bronnen IMPACT = waterkwaliteitsmetingen STOFFEN : Zuurstofbindende stoffen, nutriënten, metalen Pesticiden (Seq indicator) Overige gevaarlijke stoffen ( enkel puntbronnen bedrijven) KENNISHIATEN : grensoverschrijdende bronnen Druk & Impact = beschrijving van de huidige toestand Seq indicator = gebaseerd op vverkochte hoeveelheden en een gewogen ecotoxiciteit 14

MODELLERING VAN SCENARIO‘S Modellering v/d fysisch-chemisch oppervlaktewaterkwaliteit in SGD Schelde Pegase (SG Schelde) Simcat (SG Ijzer) BZV, CZV, O2, Stikstofcomponenten, orthofosfaat, totaal fosfaat Kwaliteitsklassen : zeer goed, goed, matig, ontoereikend, slecht Modellering van vrachtreducties in SGD Maas Milieukosten Model (MKM) CZV, totaal stikstof, totaal fosfor Kwaliteitsklassen goed, niet goed 15

3 SCENARIO’S in SGBP 16 Referentiejaar = 2006 Basisscenario = huidig beleid in Schelde en Maas Goede toestand 2015 : lijst van alle mogelijke maatregelen Scenario goede toestand gefaseerd : Streefdoel is goede toestand behalen in 3 planperiodes Huidige afwijking = termijnsverlenging Basis voor kosteneffectiviteitsanalyse 16

KOSTEN EFFECTIVITEITS ANALYSE Multicriteria analyse : effect versus kostprijs Voor de verschillende actoren ( industrie, landbouw, saneringsinfrastructuur, andere diffuse bronnen) * Milieu Kosten Model (CZV, Stikstof, Fosfor) * Expert judgment 17

EERSTE CONCLUSIES uit SGBP Evaluatie v/d ecologische toestand (zie kaart) Gebaseerd op modelresultaten Grootste knelpunten = 0PO4 en Pt Evaluatie v/d chemische toestand (zie kaart) Gebaseerd op meetresultaten ( 32 KRW GS) Probleemstof : PAK’s “ ecologie ondersteunende stoffen” = Nutriënten en zuurstofhuishouding 18

Evaluatie v/d huidige ecologische toestand 19

Evaluatie v/d chemische toestand 20

LESSEN voor de EMISSIE INVENTARIS Een goede regionalisatie van bronnen en emissies is noodzakelijk Wat : Onderbouwing van afwijkingen per waterlichaam (termijnverlening vs doelverlaging) Hoe : Ontwikkelen van een geografisch expliciet systeem op hoge resolutie : lokalisatie / transport / stofbalans /rapportering Aantal Vlaamse waterlichamen : 202 21

LESSEN voor de EMISSIE INVENTARIS Volledigheid van stoffen en bronnen? PAK’s Wat : Effectiviteit van maatregelen onderbouwen Hoe : Eerste screening van bronnen is lopend Fosfor Wat : Relatie tussen emissies en gemodelleerde waterkwaliteit verbeteren Hoe : Zie ontwikkelen geografisch systeem Overige prioritaire stoffen Oa. Diuron, nonylfenol .. Aantal Vlaamse waterlichamen : 202 22

Bedankt voor jullie aandacht  Zijn er vragen ? Greet Vos, Symposium KRW – Driebergen 4 november 2008