het knikkerspel jeroen j van beele versie 1 15 juli 2003

inleiding het knikkerspel is een beschrijvingstaal rond –waardecreatie –belangenafweging het is geschikt als analysekader voor –optimalisatie –innovatie –behartigen lange termijnbelangen ihb ict-architectuur –duurzaam/ethisch ondernemen

filosofie de kern van het knikkerspel is de gedachte dat we veel waarde creeren maar soms ook waarde vernietigen dat we deze suboptimalisatie kunnen voorkomen door alle relevante belangen mee te wegen in onze beslissingen door gebruik te maken van welbegrepen eigenbelang door afrekening mogelijk te maken tussen betrokken belangen dat we op deze manier samenwerken kunnen stimuleren

centrale begrippen knikker stroom speelveld transformatie spelregels

knikker de knikker is een plaats waar waarde gecreeerd wordt, een knikker is dus een waardeplaats, het is de tegenhanger van de kostenplaats een knikker kan bestaan uit –doel, belang, keuze, actie op hogere niveaux –strategische keuzes op lagere niveaux –bijvoorbeeld business rules

stroom knikkers kunnen waarde aan elkaar toevoegen, dit wordt aangegeven door een stroom, een stroom is dus een waardestroom balansregel: de som van alle inkomende (positief getelde) en uitgaande (negatief getelde) stromen in een knikker is altijd nul de stroom kan maar hoeft niet noodzakelijk in euro’s gemeten te worden –een alternatief is bijvoorbeeld geluk

voorbeeld kosten klantproduxie winst 100 een knikkerweb bestaat uit knikkers en stromen het is eigenlijk een waardeketen of -netwerk

transformaties een wijziging is het –toevoegen of verwijderen van een knikker –wijzigen van de waarde van een stroom ihb het toevoegen of verwijderen van een stroom een transformatie is een verzameling wijzigingen die de balansregel respecteert enkele patronen –gesponsorde transformatie –transformatie op eigen houtje

uitgangssituatie kosten klantproduxie winst

wijziging kosten klantproduxie automa tiseren winst

gesponsord kosten klantproduxie automa tiseren winst

gesponsord kosten klantproduxie automa tiseren winst

90+8 op eigen houtje kosten klantproduxie klant tevreden winst

op eigen houtje kosten klantproduxie klant tevreden winst

voorbeelden van spelregels welke knikkers worden onderkend en welke stromen daartussen lopen wordt niet bekend gemaakt alleen managers mogen knikkers toevoegen een knikker kan schade ondervonden van een andere knikker alleen verminderen via de hierarchische lijn

speelveld een speelveld is een verzameling knikkers wiens transformaties aan dezelfde spelregels voldoen het complement van het speelveld is eigenlijk de knikker “buiten”

voorbeeld kosten klantproduxie speelveld buiten winst 100

het knikkerspel kent drie niveaux transactieniveau –uitvoeren van de acties in de knikkers betaling van uren uit opbrengst werk transformatieniveau –transformeren van het knikkerweb betaling van uren uit verbetering resultaat ontwikkelingsniveau –wijzigen van de spelregels waaronder: verleggen van de speelveldgrenzen

voorbeeld ontwikkelingsniveau klant knikker binnen het speelveld brengen milieu knikker binnen het speelveld brengen

wat is hier anders aan? als beschrijvingsmethode voegt het niks toe –(financial) control –business case –budgetten, targets, kpi's, "knoppen" het wijzigen van de spelregels is wat het interessant maakt allerlei suboptimalisaties kunnen ondervangen worden met andere spelregels

andere vragen wie is verantwoordelijk voor welke knikkers? zijn alle knikkers geexpliciteerd? zijn de stromen bekend? hoort de klant in het speelveld? –maw, als iets niet in het belang van de klant is, kan deze dan het knikkerweb transformeren?

hesse's regels of? alle knikkers en de waarden van de stromen zijn openbaar iedereen kan een knikker toevoegen en met anderen stromen overeenkomen knikkers kunnen compensatie eisen als zij schade leiden van andere knikkers knikkers zijn verhandelbaar net als aandelen –de prijs van een knikker is de waarde die de kraal toevoegt

niveau van ethisch ondernemen we kunnen niveaux van ethisch ondernemen onderscheiden –laagste niveau is straatvechten waar geen regels gelden –tussenniveau is de vrije markt merk op dat veel bedrijven/branches construxies gebruiken om vrije marktwerking ten hunnen voordele te frustreren –hoogste niveau is hesse’s regels bedrijven kunnen die ladder bestijgen

!spelen! welke knikkers zijn er? welke speelvelden zijn er en welke spelregels gelden daar? kunnen we speelvelden verleggen en spelregels wijzigen? welke andere beslissingen worden dan genomen? hoe kunnen we deze andere beslissingen aantrekkelijk maken voor de spelers?