Studiedag BIOF: Begrotingsbeleid maart 2008 Réduire la taxation du travail… mais dans quel objectif ? et quelles marges? enkele bedenkingen Prof. André Decoster Centrum voor Economische Studiën - KULeuven

2 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER Rapport HRF 2007  uitstekend document  zeker op beschrijvend vlak (vergelijkend)  en op vlak van "tour d'horizon": van wat wel en vooral niet mogelijk is  in grote lijnen eens

3 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER Bedenkingen  waarom "neutraliteit"?  tweede best wereld  elasticiteiten en budgettaire kosten  details

4 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 1. Neutraliteit  rapport benadrukt (o.a.): l belasting op arbeid verschillend van belasting op kapitaal  inderdaad  maar vanuit welvaartstheorie: l geen éénduidige reden waarom deze belastingen gelijk zouden moeten zijn!  zie bvb. ook indirecte belastingen: l inverse elasticiteitsregel  Eerste bedenking: l vanwaar die blijvende nadruk op "neutraliteit"?

5 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 2. Welvaartstheoretisch kader  ontbreekt (in grote mate)  inzicht 1: opbrengsten-beperking: ok  inzicht 2: “distortie”: l bij afwezigheid van lump sum instrument (“first best”), is er een welvaartskost van belastingen (“second best”) l bvb. belasting arbeidsinkomen verandert relatieve prijs consumptie/vrije tijd l "excess burden": extra last t.g.v. substitutie-effect

6 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 2. Welvaartstheoretisch kader  Maar moderne publieke financiën: l in tweede best wereld leidt het wegnemen van één distortie niet noodzakelijk tot een welvaartsverbetering l m.a.w.je minimeert het welvaartsverlies niet door aantal distorties te minimeren  aangezien de realiteit tweede best is, is een verwijzing naar "eerste best" (of wegnemen van distorties) naast de kwestie!  Kunnen we dan niets meer zeggen?  Toch wel: wat is het minst distortieve systeem?

7 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 2. Welvaartstheoretisch kader  Lijkt me niet echt gebeurd  Hoe moet dat gebeuren?  Combinatie van twee elementen: l normatief (doelstelling):  sociale welvaartsfunctie waarin de welvaart van de individuele burgers en de verdeling over die burgers opgenomen zijn l positief (beperkingen)  rekening houden met de reacties van de economische agenten  Tweede aspect: zo goed mogelijk (zie punt 4)  Eerste aspect: afwezig lijkt me (nood aan model!!)

8 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 3. Een simpele equivalentie  geen "dubbele" belastingen,  in statisch model (één periode): geen verschil tussen arbeidsinkomen belasten en consumptie belasten! l verschuiving: veel minder belangrijk dan men denkt l logisch: rationele agenten (waarom zou reële inkomensdaling wel aanvaard worden via verhoging BTW en niet via daling beschikbaar inkomen?) l trouwens: nogal kort door bocht met verdelingseffecten van verschuiving naar BTW?

9 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 3. Een simpele equivalentie  geen "dubbele" belastingen,  in statisch model (één periode): geen verschil tussen arbeidsinkomen belasten en consumptie belasten! l verschuiving: veel minder belangrijk dan men denkt l distortie van de arbeidsinkomenbelasting verdwijnt niet door over te stappen naar een consumptiebelasting! l progressieve consumptiebelasting is mogelijk: waarom niet bekeken in rapport?

10 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 3. Een simpele equivalentie  verschil: enkel in een intertemporeel model l inkomstenbelasting verandert relatieve prijs van consumeren nu t.o.v. later (distortief) l consumptiebelasting verandert die relatieve prijs niet l is equivalent met een belasting op enkel arbeidsinkomen  ook "life cycle" perspectief nodig voor welvaart l wat ook toelaat de intergenerationele verdelingseffecten op te nemen in de evaluatie l intertemporele gedragseffecten nodig

11 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 3. Een simpele equivalentie  i.t.t. wat vaak gedacht wordt, nl. dat sparen niet belasten welvaartsverhogend zou zijn,  zijn er géén theoretisch eenduidige resultaten over al dan niet optimaliteit van belasting op sparen  hangt o.a. af van intertemporele voorkeuren: l complementariteit met vrije tijd van consumptie nu en later (Corlett and Hague-regel: belast deze goederen die meer complementair zijn met vrije tijd)

12 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 4. Gedragseffecten  enkel het LT-perspectief is zinvol! l zie bvb t+7-resultaten Federaal Planbureau l nopen opnieuw tot bescheidenheid in verwachtingen  arbeidsaanbod: "geen consensus" (i.t.t. effecten van verlaging werkgeversbidjragen) l vreemde vaststelling l arbeidsaanbodelasticiteiten: klein l onze resultaten (Orsini) liggen volledig in de lijn van internationale studies:

13 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 4. Gedragseffecten  arbeidsaanbodelasticiteiten: l mannen: 0.10 l vrouwen: 0.20  gevolg: kost per gecreëerde arbeidsplaats ligt hoog l orde van grootte: € l internationaal:  € voor WFTC (Blundell: "purely redistributive")  € voor PPE

14 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 4. Gedragseffecten  waarom kost/FTE afwezig in rapport?  enige tamelijk grote reactie: afschaffing Duitse splitting regel (arbeidsaanbod %) l inspiratie voor huwelijksquotiënt...  ook voor aanbodreacties: geen echte goede welvaartsmaatstaf (niet alleen in dit rapport) l verlies niet arbeidstijd l hoe waarderen? l positieve externaliteiten van inschakeling arbeidsmarkt

15 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 5. Details  "Base broadening" leidt niet tot een daling van de belastingvoet:

16 STUDIEDAG BIOF 18 MAART 2008: BEGROTING 2008BELASTING OP ARBEID VERMINDEREN: DISCUSSIE© 2007 A. DECOSTER 5. Details  verdelingseffecten: zeer rudimentair l bvb. decielconstructie als mensen uitbetaald pensioen opnemen in vorm kapitaal. Betere maatstaf nodig  "vervuiler betaalt"-legitimering...  absolute nood aan "ex post"-evaluaties  de benchmark van het "Europees gemiddelde" lijkt me niet echt goed onderbouwd  effecten van "making work pay" op scholing (weeral LT-effect) zijn onderbelicht