4e IPCC Rapport Een visie vanuit de wetenschap Henry Hooghiemstra, UvA-IBED Workshop: Het IPCC na 2007 ? 10 oktober 2007

Welke achtergrond drijven mijn overwegingen ? biologie (paleo-ecologie; dynamiek ecosystemen; biodiversiteit) en aardwetenschappen (klimaatverandering, gebergtevorming, paleo- oceanografie) integratie terrestrisch en marien (multiproxy) reconstructies van tropische ecosystemen (Amerika, Afrika) van zeer droog (savanne, woestijn) tot zeer nat (regenwoud), en van laagland tot hoog montane ecosystemen (bergbossen, alpiene graslanden)

Wanneer? Waardoor?

Snelle toename van delta 14 C (abrupte afname zonne-activiteit) en grote verandering veenmos-soorten op Subboreaal-Subatlanticum overgang

Afname van aantal huidmondjes bij toename van CO 2

CO 2 stijging volgt temperatuur toename; Wagner et al., 1999 in Science

-snelle ontwikkelingen in de aardwetenschappen: klimaat is dynamisch (decade-schaal) en ecosystemen reageren snel -effecten van klimaatverandering op bewoning zijn altijd aanwezig geweest: verandering is de norm, ook in het heden en de toekomst -klimaat is een lange-termijn fenomeen, maar denken op langere tijdschalen is het publiek niet gewend -Een aanzienlijk deel van de informatiestroom wordt nauwelijks een duiding meegegeven

Afwezigheid van “duiding” leidt tot misvattingen en foutieve vragen: is klimaat stabiel / veranderlijk ? is snelheid voorspelde/geprojecteerde klimaatverandering uniek ? is biodiversiteit in gevaar vanwege het klimaat ? vele antwoorden liggen in het paleo-archief

Wat is de norm ? menselijke norm > 1 generatie culturele norm > enkele eeuwen landschaps norm > enkele millennia / Holoceen Kwartair geologische norm > ijstijden (15% van de tijd heeft interglaciale condities: regenwoud+; koraalriffen+; droogbos-; alpienegraslanden-) diep-geologische norm (>Plioceen/ >5Ma): de vergelijking gaat in toenemende mate mank

IPCC discussie vs. maatschappelijke discussie: Energievraagstuk > de maatschappij beslist (uitputting energiedragers; geo-politiek) Milieuvraagstuk > de maatschappij beslist (kwaliteit leefomgeving; hernieuwbaar / zuinig; behoud van verschillende diversiteiten) Klimaatvraagstuk > autonome natuurlijke variabiliteit met menselijke invloed. Hoeveel ? de hamvraag ! grote diversiteit aan meningen

? ? ?

Vorming van wetenschappelijk inzicht verloopt zelden via concensus, maar is een strijdtoneel van opinies die moeten rijpen. IPCC Rapport is een mega-”review paper” (actuele stand van de wetenschap). Rijp en groen vormt thans teveel de basis van maatschappelijk beleid.

K.R. Briffa, 2000 in QSR Gemiddelde groei van jaarringen van temperatuurs-gevoelige soorten op het Noordelijk halfrond

Journal of Climate 18: Er zijn veel meer hoge-resolutie curves nodig voor een betrouwbare reconstructie ‘ Hockey stick’

van halfwoestijn naar steppe

Plotselinge toename bevolkingsdichtheid in Tuva

Verspreidingskaart van de kultuur van de Scythen Klimaatverandering was gunstig voor de Scythen: bevolkingsexplosie en migraties.

Huidige voorlichting heeft een te groot sensatie- gehalte en leidt onvoldoende tot inzicht. Een betere duiding van gebeurtenissen en wetenschappelijke resultaten is voor het publiek cruciaal. Een taak voor.... # IPCC, universiteiten, onderzoekinstituten van KNAW/NWO, vakverenigingen # PCCC, KlimaatKeuken (InnovatieNetwerk), ministeries, KNMI # media

KNMI: belangrijke publieksvoorlichtende taak. Dus een “conservatieve” houding vereist ? Universiteiten & Onderzoekinstituten: “cutting edge” onderzoek. Moeten vooral stenen in de vijver kunnen gooien ! Geen vooroordelen: alle beargumenteerde opinies zijn welkom ! KNAW: vooral evaluatie van onderzoek en onderzoekstructuren > richtinggevend aan beleid. Hoe onafhankelijk ? NWO: onderzoek financieel faciliteren op basis van vooral wetenschappelijke criteria

Conclusies (1): Onderzoek klimaatverandering is nog onevenwichtig: modellen > < datareeksen veel scenario-studies over effecten > < weinig scenario studies over mechanismen (versterkingsmechanismen, +/- terugkoppelingen zijn nog weinig begrepen)

Conclusies (2): IPCC rapport geeft waardevolle synthese van inzicht maar te weinig synthese van uitzicht op nieuw onderzoek. Aandacht moet vooral gaan naar onbegrepen delen van het klimaatsysteem Kyoto Protocol positief effect: natuur heeft waarde & negatief effect: milieubeleid verworden tot handel; implementatie geschiedt kritiekloos; op lange termijn zijn effecten twijfelachtig

Conclusies (3): Voorlichting publiek kan / moet v éé l beter: maak verschil tussen weer en klimaat maak onderscheid tussen energie-, milieu-, en klimaatbeleid melden van records geeft geen inzicht en dient alleen de sensatie (media) maak verschil tussen voorspellingen, scenario’s en projecties geef gebeurtenissen een duiding mee