Restless Legs Referaat Rob Rouhl 4 mei 2005
Restless Legs (RLS) In rust (meest ‘s avonds en ‘s nachts) onaangename sensaties in benen (soms armen) nopend tot bewegingsdrang, waardoor verlichting optreedt zo lang de beweging duurt
Epidemiologie 5-10% van de volwassenen 80% in combinatie met Periodic Limb Movement Disorder Primair RLS: 40-80% familiair Nierfalen (dialyse-patiënten) 60%
Etiologie Primair Secundair (Chronisch) nierfalen Polyneuropathie IJzergebreksanaemie Laag ferritine of foliumzuur Diabetes Zwangerschap M. Parkinson Schildklieraandoeningen Rheumatische aandoeningen (Chronische) myelopathie Medicamenteus
Etiologie: primair RLS Genetisch? Autosomaal dominant overervingspatroon Slechts één genlocus beschreven (chromosoom 12) bij Canadese familie Verstoring dopamine-huishouding
Pathofysiologie PET/SPECT: grensnormale dopamine-binding in striatum fMRI: bij RLS activiteit in stam en cerebellum Electrofysiologisch onderzoek: disinhibitie van spinale tracti
Diagnose-criteria Onaangename gevoelens neiging tot bewegen benen? Begin bij rust/inactiviteit? Vermindering gevoelens door beweging? Sterker in avond/nacht dan overdag? 4 vragen positief RLS 2-3 vragen positief waarschijnlijk RLS
Diagnose: ondersteuning Slaapstoornissen (eventueel met gevolgen overdag) Periodic Limb Movements (‘s nachts) Normaal neurologisch onderzoek Klinisch beloop: langzaam progressief (mogelijk klachtenvrij interval) Positieve familie-anamnese
Anamnese Voorgeschiedenis Medicijngebruik
Lichamelijk onderzoek Aanwijzingen voor nierfalen? Aanwijzingen voor ijzergebreksanemie? Aanwijzingen voor diabetes? Zwanger? Aanwijzingen voor schildklieraandoening? Aanwijzingen voor rheumatische aandoening?
Neurologisch onderzoek Aanwijzingen voor polyneuropathie? Aanwijzingen voor extra-piramidaal syndroom? Aanwijzingen voor myelopathie?
Aanvullend onderzoek Lab EMG (polyneuropathie?) Hb, ferritine (transferrine en Fe) Nierfunctie Glucose TSH Vitamines (B12 en foliumzuur, bij klinische verdenking op deficiëntie) EMG (polyneuropathie?)
Aanvullend onderzoek Polysomnografie Atypische RLS Aanhoudende slaapstoornis ondanks adequate therapie Hoofdsymptoom oververmoeidheid overdag Jonge patiënten met ernstige klachten Bij tevens optredende ademhalingsstoornissen
Differentiaaldiagnose Polyneuropathie/radiculopathie Veneuze insufficiëntie Benigne spierkrampen Inslaapmyoclonieën Painful legs and moving toes-syndroom Pijnsyndromen (met andere etiologie) Akathisie Slaap-apnoe-syndroom PLMD (zonder subjectieve RLS-klachten)
Behandeling Afhankelijk van lijdensdruk Slaapstoornissen goede indicator NB hydrokinine (Inhibin®) is NIET werkzaam
Vergelijking Preparaat N RLS subjectief Slaapefficiëntie PSG PLMS Index bromocriptine 6 Ø + 18.2% -75% carbamazepine 180 -12.6% clonazepam -22.5% clonidine 10 -52.2% -1.4% +33.2% levodopa 86 -34.8% +10.6% -47.6% oxyzodon 11 -52.9% +47.3% -88.9% pergolide 49 -86.8% +32.6% -84.2% propoxyphen +21.5% -56.9% pramipexol -62.0% -72.7%
Behandeling Dopamine-agonisten Dopamine-precursor Ropinirol (0,5-4 mg) Pramipexol (0,125-1,0 mg) Pergolide (0,25-1,0 mg) Dopamine-precursor Levodopa/carbidopa (62,5-400 mg, minimaal 2 weken wachten voor ophogen) Levodopa/benserazide (idem)
Behandeling Dopamine-precursors CAVE augmentatie Verheviging van klachten Eerder op de dag klachten CAVE rebound Verergering na uitwerken dosis (in de ochtend) bij niet controlled release preparaten Bij optreden van deze effecten: verlaging dosering / switch
Behandeling Benzodiazepines (per 2 weken ophogen) Anti-epileptica CAVE verergering OSAS Clonazepam (0,5-2 mg) Temazepam (15-30 mg) Triazolam (0,125-0,5 mg) Anti-epileptica Gabapentine (tot 2700 mg per dag) bij mild/matige klachten, neuropathische pijn Carbamazepine Valproinezuur
Vragen? Dank voor de aandacht