Casuïstiekbespreking 10 november 2011 Netwerk Palliatieve Zorg Waardenland Maikel van Bokhoven Teunie Sepers

Obstipatie

Obstipatie Is het weinig frequent en met moeite produceren van ontlasting

Obstipatie Defecatie minder dan 3 x per week Duur van meer dan 10 min Bij meer dan 25% van de defecaties; Noodzaak om te persen Gevoel van onvolledige lediging Gevoel van anorectale obstructie/blokkade Noodzaak om handmatig de ontlasting te verwijderen of het steunen van de bekkenbodem.

Fecale impactie ingedikte ontlastingprop in de darm Paradoxale diarree of de overloopdiarree waarbij dunne ontlasting langs de ontlastingprop lekt

Gevolgen Pijn in de buik of het anorectale gebied Opgezette buik Misselijkheid/braken, gewichtsverlies Winderigheid Aambeien, scheurtjes, perianaal abces, urineretentie Vagale reacties door het persen Onrust en verwardheid

Hoe vaak komt het voor 10% van de gezonde bevolking 37% bij patiënten met kanker in de palliatieve fase 37% van patiënten met hartfalen 36% van patiënten met COPD

Algemene oorzaken onvoldoende inname van voeding, vezels, vocht inactiviteit, zwakte, bedlegerigheid dehydratie ongunstige omstandigheden om te defeceren depressie, sufheid, verwardheid

Oorzaken tgv ziekte Kanker: Obstructie of compressie van de darm door tumorweefsel Peritonitis carcinomatosa Hypercalciëmie Compressie van ruggenmerg Neurologisch: hersentumoren, CVA, z.v. Parkinson, ALS, MS, spierdystrofie, dwarslaesie tgv andere oorzaken Andere of bijkomende aandoeningen: hartfalen, diabetes mellitus, dementie, depressie, hypothyreoïdie, hypokaliëmie, chronische darmklachten

Oorzaken tgv medicatie Opioïden Middelen met anticholinerge (bij)werking Cytostatica Sertonineantagonisten Anderen

Opiaten Anticholi- nergica Serotonine antagonist ↑ Ca ↓ Cognitie ↓ peristaltiek + ± ↓ secretie vocht ↑ absorptie vocht ↑ tonus kringspier ↓ defecatie reflex ↓ uitdrijving ↓ aandacht defecatie

Voorkomen is beter dan genezen!

Voorlichting Communicatie Ondersteunende zorg Continuïteit van zorg

Laxantia 1 Zachtmakers (osmolitisch) Macrogol / elektrolyten (movicolon®) Magnesiumoxode Lactulose Lactitol Magnesiumsulfaat (bitterwater) Natriumfosfaat klysma

Laxantia 2 Stimulerend (contactlaxantia en sennosiden) Bisacodyl (contact) Prunacolon (sennosiden)

Laxantia 3 Emolientia Microklysma 5 ml (microlax®) Klysma 120 ml

Laxantia 4 Glijmiddelen Volume vergrotende middelen Psyllium Sterculiagom Glijmiddelen Paraffine