3 november 2009 Challenge the future Delft University of Technology Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Ruimteconferentie 2009 (Rotterdam. Erik Louw & Roland Goetgeluk

2 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Achtergrond van het onderzoek Er is weinig kennis van verhuisketens van bedrijven. Nagaan in hoeverre er een match is tussen vraag en aanbod. Bijdrage aan beter prognoses.

3 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Kennis uit hoe hoek ‘Migratie, residentiële mobiliteit en VHS-beleid” zinvol (1)? Verhuisketenbenadering Aanbod= primair + secundair Primair: nieuwbouw en verlaten aanbod. Secundair:ketenaanbod. Primair ontketent keten. Markov veronderstellingen. Schatting: waargenomen gedrag = voorkeur. Revealed preference.

4 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Kennis uit hoe hoek ‘Migratie, residentiële mobiliteit en VHS-beleid” zinvol (2)? Probleem revealed preference Wat nu als voorkeuren door endogene en exogene condities veranderen c.q. manifest worden. Zie Amsterdamse woningmarkt: slechtste en hele dure delen nu onverkoopbaar. Stated preference dan de oplossing? Nee, tenzij met specfieke methoden substitutie en afstel bepalen (conjoint models, beslissingsbomen e.d.) Beste longitudinaal met T=0 stated preference. T=1 gedrag meten.

5 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Voorbeeld van een gedragsmodel

6 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? De longitudinale studie

7 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Gegevens Enquête Bedrijven onder Dak (KvK Midden Nederland). 4 keer met hoge response. Inzicht in voorkeuren.

8 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Voorbeeld longitudinaal onderzoek Dezelfde bedrijven volgen in de tijd: vergelijking revealed en stated preference. Moved Stayed Intension to move in 2000 Expected (1)Unexpected (2) Intension to stay in 2000 Unexpected (windfall move) (3) Expected (4)

9 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Resultaten

10 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? In beeld brengen van preferenties en de realisatie daarvan.

11 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Verhuisgeneigd & verhuisd (N= 54)

12 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Verhuisgeneigd & niet verhuisd (N= 153)

13 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Niet verhuisgeneigd & wel verhuisd (N= 256)

14 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Vergelijking uitgangssituaties

15 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Verklaringen Preferenties zijn niet reëel (er vindt substitutie plaats). Aanbod sluit niet aan op preferenties (er moet substitutie plaatsvinden om te verhuizen of bedrijf verhuisd niet). Bedrijfsinterne oorzaken.

16 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Observaties over woon-werklocaties Afgaande op de preferencies zou het aandeel bedrijven op bedrijventerreinen sneller moeten dan in werkelijkheid gebeurd. Slechts weinig bedrijven hebben een voorkeur voor vestiging in woonwijken, maar in de praktijk vestigingen er zich meer bedrijven dan op basis van hun voorkeuren verwacht kon worden. Er is belangstelling voor bedrijfswoningen op bedrijventerreinen (vooral in bouw- en transportsector). De voorkeur voor een bedrijfsruimte aan huis lijkt moeilijk te realiseren.

17 Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Conclusies Verhuiswensen zijn niet hard. Preferenties zeggen niet alles. Stated en revealed preference zijn heel verschillend. Er vindt substitutie plaats. Preferenties zijn in de tijd niet stabiel.