Betrouwbaar vrijen Lieve Peremans Centrum voor Huisartsgeneeskunde UA Maatschappelijke gezondheidszorg VUB

Inhoud Wie is er betrokken op jongeren? Knelpunten van CLB-artsen Vragen van jongeren Wat kunnen jongeren verwachten van een consult? Wat is er nieuw onder de zon? Wat adviseer je in noodsituaties?

Sleutelboodschappen Jongeren beginnen er steeds vroeger aan!

Preventie Collectief (CLB) Individueel Media, websites, folders.... CLB-artsen Jeugdwerkers Huisartsen, gynaecologen .............. Apothekers Media, websites, folders....

Knelpunten CLB-artsen Updating van eigen kennis en vaardigheden Niet iedereen geschikt voor RSV Onvoldoende omkadering: tijd, taak en functie, geen modaliteiten in de school Juridische knelpunten Samenwerking Kwalitatief onderzoek bij schoolartsen 2003

Vragen van jongeren Pil Werking van de pil Vanaf welke leeftijd krijg je ze? Hoe veilig? Kan ze vervallen? Verdik je van de pil? Beroepsgeheim ‘Moet ik de pil al een jaar innemen alvorens te mogen vrijen?’

Vragen van jongeren Condoom Demonstratie gebruik Kan een condoom vervallen? Condoom: hoe veilig? Gebruik buiten vruchtbare periode nodig? Vrouwencondoom even veilig? Waar verkopen ze condooms? Hoe oud moet je zijn om er te krijgen?

Vragen van jongeren Doet de geslachtsdaad pijn? Hangt een relatie enkel van seks af? Heel veel vragen over ‘vingeren en pijpen’ en de eerste keer. Vanaf welke leeftijd mag je seks hebben? Wat is een orgasme? Word je zwanger van orale seks?

Vragen van jongeren Abortus Hoe staan artsen er tegenover? Wie beslist over abortus? Kan het zonder handtekening van de ouders? Hoe gebeurt het? Wie contacteer je als je een abortus wenst?

Determinanten voor gebruik Informatie Contraceptie Keuze Compliance Motivatie Gedrags- vaardigheden

Voorbereiding bij verwijzing Motivatie voor anticonceptiegebruik Relatie Misschien al angst voor zwangerschap? Navragen of ze reeds een abortus of noodpil hebben gebruikt Thuissituatie: ouders betrokken? Financiële mogelijkheden

Voorbereiding bij verwijzing Peilen naar verwachtingen en angst om een arts te bezoeken Beroepsgeheim: ja Gynaecolgisch onderzoek: neen Kostprijs van de pil: kan gratis bij goedkope pil en < 20 jaar Folder meegeven ter voorbereiding van consult

Voorbereiding verwijzing Mag ik de pil wel nemen? Eén onderzoek: bloeddruk nemen Hoe moet ik de pil nemen? Wanneer werkt ze minder goed? Wat moet ik doen bij een vergeten pil? Eén maal per jaar op consultatie Gynaecologisch onderzoek vanaf 25 jaar om de drie jaar.

Welke pil? Vrouwen < 35 jaar Vrouwen ≥ 35 jaar Combinatiepil : tweede generatie heeft de voorkeur Vrouwen ≥ 35 jaar Niet-rooksters: combinatiepil verder Rooksters: afhankelijk bijkomend risico

Specifieke situaties Adolescenten : beginleeftijd is afhankelijk van kans op zwangerschap Cave: abortus reeds op 12 jaar in België

Specifieke situaties Migraine met aura POPs bv. Cerazette® IUD, condoom Langwerkende preparaten bv. Mirena® Hypertensie (tussen140/90- 159/99) POPs IUD,condoom Langwerkende preparaten Hypertensie (boven 160/100) Evenmin POP’s igv ernstig vaatlijden en hartlijden

Specifieke situaties Diabetes goed geregeld: COCs kunnen Met vasculaire complicaties contra-indicatie voor COCs Vrouwen met menorrhagie COCs en Mirena® Vrouwen met VG van ectopische zwangerschap COCs Implanon® maar..... Controleer goed of het wel goed geplaatst is

Specifieke situaties Acné of hirsuitisme Desogestrel Norgestimaat Levenorgestrel Cyproteronacetaat

Vervolgconsulten Intake Anamnese Bijwerkingen: gewicht GalloM, Grimes D et al. Combination Estrogen-Progestin Contraceptives and Body Weight: Systematic Review of RCTs. Obst Gyn 2004;103:359-73 Spotting: - slechte compliance; hormonaal - roken - Chlamydia

Vervolgconsulten Uitstrijkjes (WHO-criteria) Tenzij Vanaf 25 - 64 jaar Driejaarlijks Tenzij Verhoogd SOI risico Vrouwen met oncogeen type HPV intensere opvolging

Vergeten pil Indien 1 pil of minder: vergeten pil onmiddellijk innemen pilstrip verder nemen op normale tijdstip geen bijkomende maatregelen

Vergeten pil Vanaf twee vergeten pillen: Welke cyclusdag in de pilstrip was de eerste vergeten pil ? Dag 1 tot 7 laatste vergeten pil innemen pilstrip verder op normale tijdstip 7 dagen geen coïtus tenzij met condoom enkel indien coïtus zonder condoom < 5 dagen: ook noodpil

Eerste week Twee pillen vergeten, ofwel na elkaar, ofwel afzonderlijk maar binnen de eerste week Dag 1 tot 7 Coïtus < 5 dagen Geen coïtus of met condoom Laatste vergeten pil innemen Pilstrip verder innemen 7 dagen geen coïtus tenzij met condoom Noodpil

Vergeten pil Dag 8 tot 14 laatste vergeten pil innemen pilstrip verder op normale tijdstip geen bijkomende maatregelen bij ≤ 3 vergeten pillen vanaf 4 vergeten pillen : noodpil indien coïtus < 5 dagen geleden

Vergeten pil Dag 15 tot 21 Dag 15 tot 21 Stop pilstrip Maximaal 7 pilvrije Start nieuwe pilstrip Geen bijkomende maatregelen Dag 15 tot 21 Laatst vergeten pil innemen Pilstrip verder op normale tijdstip Aansluitend nieuwe pilstrip starten Geen bijkomende maatregelen

Vergeten pil Binnen de 72 uur na het onbeschermd contact: één tablet met 1.5 mg levenorgestrel zo snel mogelijk innemen Ev.tot 120 u na onbeschermd contact Ella-one® Beter is dan een koper-IUD plaatsen

Welke noodpil? Norlevo (levenorgestrel) of ellaOne (ulipristalacetaat) (n= 1200) Ulipristalacetaat (n=596) 9 1.51% (0.62-3.32) 5.63% (ZS) Levenorgestrel (n=604) 17 2.81% (1.54-4.97) 5.88% (ZS) OR in het voordeel van Ulipristalacetaat 0.53 (0.20-1.44)