Planning: Natuurverschijnselen [50+ min]

Paragraaf 4,1 Actieve aarde Middellands Zeegebied

Natuurrampen in het Middellands Zeegebied Een zeldzame maar kan voorkomen Droogtes Tormenta Spanje Salou 2008

Middellands Zeegebied Natuurrampen horen bij het Middellands Zeegebied. We zoomen in op twee natuurrampen Paragraaf 4.1 gaat over aardbevingen en vulkanisme.

Natuurverschijnselen De aarde verandert voortdurend van uiterlijk. Hoe komt dit? Exogene krachten (van buitenaf) Endogene krachten (van binnenuit de aarde)

Exogene krachten (buitenaf) Verwering: Kleiner maken van gesteente Erosie: Uitschurende werking + transport Sedimentatie: Neerleggen van materiaal

Endogene krachten (binnenuit) Endogene krachten: Plaattektoniek Subductiezone Gebergtevorming Horsten en slenken Mid-Oceanische rug (Hot Spots) Gevolgen: Aardbevingen en Vulkanisme

Geologische tijdschaal Of je nu Exogene of Endogene processen bestudeert je kijkt niet op een miljoen jaartje meer of minder!

Endogene krachten (binnenuit) Endogene krachten: Plaattektoniek Subductiezone Gebergtevorming Horsten en slenken Mid-Oceanische rug (Hot Spots) Gevolgen: Aardbevingen en Vulkanisme

Platentektoniek De wereld bestaat uit platen Continentale platen Oceanische platen Aardbevingen en vulkanische verschijnselen vinden altijd plaats aan de plaatranden Deze platen zijn altijd in beweging en botsen constant met elkaar. Maar waardoor bewegen deze platen nu eigenlijk? Wat is het aandrijfmechanisme?

Waardoor bewegen platen? Dit komt door convectiestromen. (inwendige warmte van de aarde die circuleert). De convectiestromen zorgen voor beweging van de platen. (en bepalen de richting van de platen)

Platentektoniek 3 hoofdvormen van platentektoniek: Convergerende plaatbeweging (naar elkaar toe) Gebergtevorming Subductiezone Divergerende plaatbeweging (Van elkaar af) Mid-oceanische rug(gen) Horsten en slenken Transforme plaatbeweging (langs elkaar af) Langs elkaar bewegen Aparte vorm van vulkanisme: Hotspot

Convergerende: Gebergtevorming 2 continentale platen botsen met elkaar, daardoor plooiing. Ontstaan plooiingsgebergte Gevolg: Gebergtevorming + aardbevingen!!!

Waar kom je dit tegen op de wereld?

3 Fasen van gebergtevorming: 1e en oudste [400 miljoen jaar]: Caledonische gebergtevorming 2e [300 miljoen jaar]: Hercynische gebergtevorming (daardoor ontstond pangea). (vb: Ardennen, Appalachen, Eifel, Centraal massief, gebergtes midden spanje en zuid duitsland) 3e en jongste [65 miljoen jaar]: Alpiene gebergtevorming (Vb: Alpen, Himalaya) De Hercynische en Alpiene worden genoemd in je boek Waarom zijn er geen gebergtes meer vanuit de Caledonische fase?

Convergerende: Subductiezone 2 platen botsen met elkaar: Continentale plaat botst met oceanische plaat Oceanische plaat botst met oceanische plaat (eilandenboog) De zwaarste plaat duikt onder de andere plaat Vorming Diepzeetrog Tevens rimpelt de plaatrand (gebergtevorming) Diep in de aarde smelt de zwaarste plaat af Magmabellen sijpelen omhoog Vulkanen worden gevormd. (Eruptie: Explosief) Gevormde materiaal: Graniet Gevolg: Gebergtevorming + vulkanisme + aardbevingen

Waar kom je subductiezones tegen op de wereld? Kijk in de atlas! Kenmerk: Diepzeetrog + “gebergte” + vulkanen

Divergentie: Mid-Oceanische ruggen 2 oceanische platen gaan uit elkaar Daardoor kan magma na buiten vloeien Eruptie: Rustig (effusief) Aangroei v/d platen Onderzeese bergketens Gevormde materiaal: Basalt Gevolg: Kleine aardbevingen + rustig vulkanisme

Paleomagnetisme

Divergentie: Horsten en Slenken 2 continentale platen die uit elkaar gaan Voorloper van Mid- oceanische rug. Middelste gedeelte zakt weg (slenk) Horst= Hoger gelegen gedeelte Slenk = Lager gelegen Gevolg: breukgebergte + aardbevingen ( + soms spleetvulkanisme)

Transforme plaatbeweging Bijvoorbeeld: San Andreasbreuk

Hot Spots (uitzondering) Geen botsing van platen Een Opstijgende mantelpluim (convectiestroom) die door de korst prikt Hot spot blijft op zijn plek (de plaat verschuift) Alleen vulkanische activiteiten Ontstaan eilanden reeks Erupties: Rustig (effusief) Gevormde materiaal: Basalt

Hot Spot

Tsunami’s Grofweg 3 ontstaans- wijze: Zeebeving (aardbeving in zee) Stuk berghelling stort in zee Meteorietin- slag