Planning voor vandaag Medelingen: Korte herhaling paragraaf 3.1 Dinsdag 28 mei; excursie Toyota [09:00 – 12:00] Toets toetsweek: Arm en Rijk hst 1 + 2 + 3 Landbouw in Europa hst 1 (p3 t/m 5) + 2 + 3 Systeem Aarde hst 1 + 2 + 3 (+ 4) Korte herhaling paragraaf 3.1 De dampkring Temperatuurfactoren Windsystemen Zeestromen Paragraaf 3.2

De dampkring: Atmosfeer ofwel dampkring Wat hebben we eraan? Regelt de temperatuur Beschermt tegen meteorieten en straling Bevat gassen voor leven (troposfeer bevat 80% van die belangrijke gassen) Door de zwaartekracht word de lucht naar boven toe steeds ijler

Temperatuurfactoren Hoe ontstaan temperatuurverschillen op aarde, noem de 5 temperatuurfactoren. Invloed van gebergte Hoogteligging Breedteligging Gesteldheid van het aardoppervlak (albedo) Warmtetransport

Zeestromen

Thermohaline circulatie (temperatuur-zout circulatie) Water wordt verwarmt bij de evenaar Verdampt veel water, dus relatief (veel) zout Water gaat onder invloed van de wind stromen richting het noorden (Noorwegen) Komt daar in botsing met kouder klimaat, dus water geeft warmte af aan de omgeving en koelt af. Als water koeler is, is het zwaarder. In combinatie met het hoger zoutgehalte zal het water naar de bodem zakken. En stroomt terug richting de evenaar Deze wisselwerking tussen warm en koud water noem je diepwaterpomp

Paragraaf 3.2 Kenmerken van de landschapzones op aarde Syllabus “Het landschap herkennen als het resultaat van een dynamisch systeem: als één van de geofactoren verandert, leidt dat tot veranderingen bij de andere factoren. De voor een landschapszone relevante geofactoren met elkaar in verband brengen.”

Paragraaf 3.2 Kenmerken van de landschapzones op aarde

Geofactoren I (worden ook wel landschapsfactoren genoemd) Landschapzones (ofwel natuurlijke zones), jullie hebben altijd geleerd dat landschapzones afhangen van het Klimaat. Denk hierbij aan het systeem van Köppen. Maar er zijn meer factoren die hierbij een rol spelen: de geofactoren. Klimaat Gesteente en reliëf De mens VB: Steppe van Spanje Mens Klimaat Ondergrond

Geofactoren (Figuur overnemen) V e r g e e t d e z e n i e t

Geofactoren II Verander 1 element uit de figuur en alles zal veranderen, maar de mate waarin deze verandering plaatsvindt hangt af van de: Plaats Schaal En tijd VB: Klimaatveranderingen vergen veel tijd. Zo zal een eventuele onderbreking van de diepwaterpomp in de toekomst gevolgen kunnen hebben voor West-Europa  Btw: Hoe kan dit? En welke gevolgen zal dit opleveren?

Mondiale klimaatgebieden volgens Köppen

Klimaatgebieden volgens Köppen Natuurlijke vegetatiezones

De mondiale landschapszones

De tropische zone

De tropische zone

Tropische zones (tropen en savanne) Zie fig: 3.15: Tropische zones (5-laags bladerdek) is een zogenaamd primair bos. Secundair bos: Was een primair bos, is gekapt, maar is terug gegroeid MAAR heeft slechts (3-laags bladerdek) Secundair bos: 3 laags bladerdek Primair bos: 5 laags bladerdek

Een dag bij de evenaar 08 u 12u 16u

De aride zone

De aride zone

Aride zone Aride zone: (woestijn en steppe) Zandwoestijn/rotswoestijnen  GB 53 Koude woestijnen (graswoestijnen  Gobi- woestijn Mongolie) Droogstaande rivierbedding: Wadi

De gematigde zone

De gematigde zone

De boreale zone

De boreale zone

De polaire zone

De polaire zone

Toendra’s Polaire zone Permafrost  Toendra

De subtropische zone

De subtropische zone

Algemene opmerking In de tekst wordt gesproken over humuslaag. Wat is de humuslaag ? Voedsellaag in de bodem Wat moet je nu kennen en kunnen: Het landschap herkennen als het resultaat van een dynamisch systeem: als één van de geofactoren verandert, leidt dat tot veranderingen bij de andere factoren. De voor een landschapszone relevante geofactoren met elkaar in verband brengen.

Voor nu: Examenbundel: Maak opdracht stencil