Kenmerk 40 Twee Wereldoorlogen Les 37 – WO I Oorzaken en verloop

Oorzaken Eerste Wereldoorlog H9:§ 1 & 5: p212-14 & 228-230 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Oorzaken Eerste Wereldoorlog Nationalisme Het nationalisme van begin 19e eeuw veranderde tot nationalisme waarbij eigen superioriteit en haat tegen het vreemde, tegen buitenlandse invloeden (politiek en cultureel) steeds meer de overhand nam Imperialisme (lees: modern imperialisme) Wedloop om koloniën Grote rivaliteit tussen Europese landen, o.a. Duitsland versus Engeland = “Weltpolitik” en “Een plaats onder de zon” (Duitse vlootpolitiek) versus “Britannia rules the waves” Militarisme Oorlog wordt weer gezien als een middel om politieke doeleinden te bereiken Onder de bevolking wordt een krijgshaftige geest gekweekt

Oorzaken Eerste Wereldoorlog 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Oorzaken Eerste Wereldoorlog Wapenwedloop Engeland versus Duitsland Wie heeft de grootste vloot? Frankrijk versus Duitsland Na 1871 breidde Frankrijk haar leger snel uit; de Duitse reactie bleef niet uit Oostenrijk-Hongarije versus Rusland Eind 19e eeuw was het Russische leger enorm in omvang gegroeid; O-H moest wel reageren om de Russische stoomwals tegen te kunnen houden (Balkan!)

1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Directe oorzaak Door moord op Frans Ferdinand ontstond een kettingreactie Oostenrijk-Hongarije → Servië Rusland → Oostenrijk-Hongarije Duitsland → Rusland Frankrijk → Duitsland Duitsland → België Engeland → Duitsland

Von Schliffenplan Duitsland had al ruim voor het uitbreken van de oorlog een tactisch plan voor de aanval op Frankrijk klaarliggen! Probleempje Al vanaf 1838 had België een neutraliteitspact met Engeland gesloten 4 augustus 1914

H7:§ 1: p124-5 1870 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Happy War Door de propaganda en opgebouwde spanning was “iedereen” blij dat het eindelijk oorlog was! En de oorlog zou zo gewonnen zijn (2 weken tot 2 maanden max) Wij zijn beter en hebben betere wapens “Probleempje” Al snel liepen de legers vast en groeven zich in! Van de Noordzee tot aan de Zwitserse grens. Oorzaak Dezelfde moderne wapens Gevolg Loopgravenoorlog

Happy War? Fransen Britten

Loopgravenoorlog Men groef zich letterlijk in 1870 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Loopgravenoorlog Men groef zich letterlijk in Ontstaan lange verdedigingslinies Moeilijk te veroveren; meter voor meter – eigenlijk een patsituatie Telkens nieuwe aanvalstechnieken Lijkt beschut en veilig, maar de werkelijkheid was grote ellende Vocht, stank, ziekten, kou, hitte, herrie een verdedigingslinie

Doorbraak forceren? Probleem 1 Probleem 2 Probleem 3 1870 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Doorbraak forceren? Probleem 1 De generaals hadden nog altijd het idee dat deze oorlog op conventionele wijze kon worden gewonnen Probleem 2 Een soldatenleven telde niet voor de legerleiding Probleem 3 Idioten ideeën over hoe de oorlog kon worden geforceerd Uitputtingsslagen Verdun 250.000 doden na tien maanden Somme 1.000.000 doden na vier maanden

Loopgravenoorlog Canadezen Britten Altijd scherp? Pootje baden

Loopgravenoorlog - actie Met gasmaskers Komt niet meer thuis Doden Sterven

Nieuwe wapens Tja? ▼ tanks vlammenwerpers vliegtuigen gas

Ontstaan van een nieuw soort oorlog 1870 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 Ontstaan van een nieuw soort oorlog Verwoestingen op grote schaal Niet alleen op het slagveld maar ook daarbuiten Meer burgerslachtoffers De maatschappij komt geheel in dienst te staan van de oorlog Een oorlogseconomie ontstaat De oorlog grijpt grof in in alle geledingen van de samenleving Grote wonden geslagen (De Groote Oorlog)

Doorbraak in de oorlog Oktober 1917 staakt Rusland de oorlog; de tsaar was afgezet en de communisten komen aan de macht Haar nieuwe machthebbers sluiten de Vrede van Bresk-Litovsk; zeer gunstig voor de Duitsers die zich dan geheel op het Westfront gaan richten Echter, april 1917 stapt de VS in de oorlog, doordat zij de onbeperkte duikbootoorlog van de Duitsers zat waren Duitsers werden teruggedreven Door de blokkade van Duitsland met oorlogsschepen kon het land nog maar slecht worden bevoorraad met voedsel en belangrijke grondstoffen voor de oorlogsindustrie De het bovengenoemde en de uitzichtloosheid van de oorlog ontstond grote onrust in Duitsland; de keizer vluchtte zelfs Het Duitse opperbevel bood een wapenstilstand aan op 11 november 1918

Check of je goed zicht hebt op dat wat je nog moet doen? Maakwerk in de klas Van vorige les: Opdracht 12 (p.197) (Waar: Voor- of achterzijde toetsvraag met bron bij Tijdvak 8) Deze les: Check of je goed zicht hebt op dat wat je nog moet doen? Huiswerk Lezen blz. 212-14 & 228-230 Maken/meenemen Een afbeelding loopgravenoorlog (als voorplaat bij hoofdstuk 9)