Voeding en Prostaatkanker

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
TIEN TIPS “An apple a day keeps the docter away, maar je moet wel goed kunnen mikken !!”
Advertisements

KWALITEITSZORG november 2012
Stilstaan bij parkeren Dat houdt ons in beweging
‘SMS’ Studeren met Succes deel 1
Wat was toen het grootste het grootste probleem van de van de FOD?
Paulus' eerste brief aan Korinthe (20) 23 januari 2013 Bodegraven.
Preventie van postmenopauzale osteoporose
NEDERLANDS WOORD BEELD IN & IN Klik met de muis
November 2013 Opinieonderzoek Vlaanderen – oktober 2013 Opiniepeiling Vlaanderen uitgevoerd op het iVOXpanel.
Uitgaven aan zorg per financieringsbron / /Hoofdstuk 2 Zorg in perspectief /pagina 1.
Global e-Society Complex België - Regio Vlaanderen e-Regio Provincie Limburg Stad Hasselt Percelen.
Ronde (Sport & Spel) Quiz Night !
Toepassing in de praktijk van de diëtist
Voeding en prostaatkanker
Revalidatie na oncologische behandeling
Vitamine D bij volwassen niet-westerse Nederlanders
Diabetes Project Vlaanderen module diabetespas
Nicturie of ‘snachts opstaan om te plassen
CFRD Harold de Valk Ferdinand Teding van Berkhout
1 Fysiek belastend werk. 2 Fysieke belasting Meta-analyse van E.L. Mozurkewich et al –Er werden 58 studies geselecteerd die aan hoge kwaliteitseisen.
[datum].
Voeding met een gezonde “plus”
Gepresenteerd door Melissa Billiau o.l.v.: Dr. F. Martens P. Dedeckere 1.
Prostaatkanker Dr Bruno Bamelis Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11.
Nooit meer onnodig groen? Luuk Misdom, IT&T
Moet levodopa-behandeling zo lang mogelijk uitgesteld worden in de ziekte van Parkinson? Zijn agonisten beter in het vroege stadium? Is levodopa neurotoxisch?
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 1 Kwaliteit en Patiëntveiligheid in de Belgische ziekenhuizen anno 2008 Rapportage over.
Elke 7 seconden een nieuw getal
Oefeningen F-toetsen ANOVA.
Aripiprazol additie om overgewicht als bijwerking van olanzapine gebruik tegen te gaan Marlijn Vermeiden.
Evidence That Patients With Single Versus Recurrent Depressive Episodes Are Differentially Sensitive to Treatment Discontinuation: A Meta-Analysis of Placebo-Controlled.
Bloed alcohol gehalte BAC formule.
De levenscyclus van de mens
Epidemiologie van druggebruik
De voedselconsumptiepeilingen: wat eten 50-plussers?
Reductil ® Overgewicht en CV risicofactoren Link tussen de taille-omtrek en het metabool syndroom.
Goedenavond Welkom bij
Frits Wielaard Elize Kronenberg
In dit vakje zie je hoeveel je moet betalen. Uit de volgende drie vakjes kan je dan kiezen. Er is er telkens maar eentje juist. Ken je het juiste antwoord,
Aspartaam: veilig of niet? Dr.B. Vets. Aspartaam Dipeptide (Aspartaat-Phenylalanine) E951 Ontdekt in 1965 Synthetische zoetstof –Cyclamaat, saccharine,
We zien poliklinisch veel patiënten met lage rugpijn, met of zonder uitstraling naar een been. Indien er geen operatie-indicatie is, overwegen we soms.
Steroiden bij acute dwarslesie
CPP bij kinderen Chapter 8. Cerebral perfusion pressure. Ped Crit Care Med 2003; 4 (suppl): S Downard et al. Relationship of cerebral perfusion pressure.
Foliumzuur: wie slikt het niet en hoe kan het beter
G.J. Den Heeten Mireille Broeders Landelijk Referentie Centrum voor het Bevolkingsonderzoek op Borstkanker LRCB/UMC Nijmegen Screeningsleeftijd en het.
Obesitas & Schouderdystocie
Help! ‘Niet vorderende ontsluiting’
Gecompliceerd Ulcuslijden Bloedingen en Perforaties Stichting BG Reinier de Graaf Groep Bare Buttocks Sessie Bare Buttocks Sessie Maagbloedingen: de Dagelijkse.
Samenvatting meta-analyse over waarde van laparoscopisch behandeling van maagperforatie Drs M. Golghesaei.
Gecompliceerd Divertikellijden van het colon
Bare Buttocks Sessie Conservatieve behandeling
Cijfers Zorg en Gezondheid
EFS Seminar Discriminatie van pensioen- en beleggingsfondsen
Hoe gaat dit spel te werk?! Klik op het antwoord dat juist is. Klik op de pijl om door te gaan!
Eerst even wat uitleg. Klik op het juiste antwoord als je het weet.
Aarle-Rixtel inwoners Hoe gezond zijn de Laarbeekse jongeren en waar liggen de gevaren? Aantal 12 t/m 18 jarigen: % = 21 jongeren Respons:
Ton Lenssen Fysiotherapeut/onderzoeker Afdeling fysiotherapie azM
Extra Uteriene Graviditeit
Uitleg scheikundige begrippen
STIMULANS KWALITEITSZORG juni 2014.
Ongelijkheid in toegang tot digitale systemen Twee voorbeelden Invloedsfactoren Statistieken en Bronnen Alexandre Vantomme.
1 Week /03/ is gestart in mineur De voorspellingen van alle groten der aarden dat de beurzen zouden stijgen is omgekeerd uitgedraaid.
Youth & Use chilling or killing?
Risk of Ischaemic Events (CAPRIE). Lancet 1996;348:
Gezondheid oudere migranten in Utrecht (selectie)
Voeding & Kanker Ellen Kampman.
 Wie is Kris Verburgh?  Hoofdstukken  Drie basisprincipes  Treden van de voedselzandloper  De schijf van vijf vs de voedselzandloper  Voedingscentrum.
Visieontwikkeling.
Kennisclip Voeding en dementie Ondine van de Rest, Universitair docent
Transcript van de presentatie:

Voeding en Prostaatkanker W. OOSTERLINCK Urologie Universitair Ziekenhuis Gent

Verschillen van prostaatkanker incidentie in de wereld Source: The Lancet Vol 361 .March, 2003 and National Cancer Registration Belgium-95

Industrialisatie? Pollutie?

Latente PrCa volgens leeftijd=gelijk in gans de wereld ! Prostate Cancer Epidemiology, Lancet 2003 ; 361:859-864

Ras, etniciteit, erfelijkheid Familie voorgeschiedenis van PrCa en borstca verdubbelt risico Int J Cancer 2008;123:1154-9 Prostate 2008;68:1582-91 Afro-Americanen :incidentie x 1.6 mortaliteit x 2.3 Aziaten,indianen,spaanse populatie hebben minder PrCa dan blanken Americanen JNCI 2001;92:2009-17 Clin Cancer Res,2008 Migration studies Br J Cancer 1991;63:963-6

Migratie studies Eur Urol 1999;35 : 377-387 16,5 14,9 5,1 1,8 China (Shangai) USA (San Francisco) Japan (Osaka) USA (San Francisco) Eur Urol 1999;35 : 377-387

PrCa mortaliteit en opleidingsniveau Leeftijdsgebonden mortaliteit bij 137708 mannen door PrCa Opleiding sterk gerelateerd aan mortaliteit bij blank en zwart ;X 2.4 en X 2 respectievelijk Dit maakt attent op sterke interrelaties van gemeten factoren!

Veel calorien:epidemiologische en dier experimentele gegevens Dieet Veel calorien:epidemiologische en dier experimentele gegevens Zwaarlijvigheid Smith,JCO 2008;26:333-9; Eftation, Cancer 2007;110:2691-9 Rood vlees Omega 6 vetzuren Armstrong 1975 ,Int J Cancer15:617 Kuslin & Giovannucci 2002 ,Am J Med 113,suppl 93 Buschemeyer & Freedland ,Eur Urol 2007,52:331-43

PrCa mortaliteit en dieet in 59 landen Variable (Energy) r correlation coeff. P value No. of countries Animal fat + 0,78 0,0001 59 Meat + 0,76 Milk Sugar + 0,71 Cereal - 0,72 Nuts & oilseed - 0,43 0,0007 Fish - 0,39 0,002 Cabbage - 0,32 0,02 Vegetables - 0,30 Soybean - 0,62 42 Adapted from Hebert et al.J Natl Cancer Inst. 1998 ;90:1637-47.

Vet en vetzuren De slechte: geharde plantaardige vetten zoals zonnebloem-,soja- en maisolie,frituren,rood vlees De goeie : vette vis,olijf- en lijnzaadolie

Melkproducten,calcium enVit D Hoge calcium innameverlaagt VitD Vit D :preventie van dedifferentiatie van cellen <PrCA in zonnige regio’s Meta –analysis van “ case controlled” studies:verhoogd risico Geen relatie! (Kohl ,2006,BJC 95:1582;Albanes,2007,Canc Epid BiomPrev16:2623) VitD supplementen: niet protectief Ahonen,2000,Canc C Contr11:847 Qin 2004 ,Nutr Cancer 48:22-7 Bosetti 2004 ,Int J Cancer :424-8 Roddam 2008, Ann Int Med

Polyphenolen en risico op PrCa Vooral alle koolsoorten geven protectie.(Kirsh etal. PCLO trial,2007,JNCI,99: 1200)= studie in 29361mannen In 32 ,hoofdzakelijk Caucasische landen, werd ajuin en prei gevonden als een belanrijke factor ter protectie (Grant, 2004)

Soja ,isoflavonen in PrCA preventie Belangrijke epidemiologische evidentie (Kurahashi 2007,Canc Epid Biom Prev ;16:533-45) Prospectieve studie bij 12.395 Seventh Day Adventisten toonde aan dat frequent gebruik van soja melk geassocitieerd was met 70% reduction in PrCa incidentie Geen gerandomiseerde studies evenwel Sojabonen= enige belangrijke bron van deze isoflavonen; 50mg/dag genoeg (Messina 2003;Nutr Rev 61:117)

Tomaten en PrCa risico Reductie van 35% wanneer > 10 portiesvan tomaat- producten / week (Giovanucci et al., 1994JNCI). Meta-analysis (Etminan et al, Cancr Epid Biom Prev 2004; 13): hoge inname tomaatproducten verminderd PrCA risico (RR 0.81 voor gekookte tomaten, RR 0.89 bij rauwe tomaten FDA Evidence based review (Kavanaugh et al,2007JNCI 99:1074-85):18 observationele studies Conclusie: lage evidentie voor protectie

Eur. Prosp. Invest. CA and Nutrition study N=137000 uit Eur. Landen Na 6 j: 966 PrCA ontdekt Plasma concentraties van carotenoiden, retinol, tocoferolen Geen associatie met PrCA risico Wel met risico op gevorderd PrCA voor lycopeen and carotenoiden

Groene Thee Belangrijk in voeding van meerdere Aziatische landen met lage incidentie van PrCa Antioxidans;polyphenolen;inductie van apoptosis, celgroei inhibitie Multicentrische studie gepland door NCI

Leefstijl Physische activiteit =protectief Thune 1994 ,Cancer Causes Control 5 :549-56 Lund 2000 ,Br J Cancer 82 :1358-63 Norman 2002 ,Br J Cancer :86:70-5 Moore 2008,Cancer Epid Bipom Prev 17:2458-66:not protectief! Roken:meer aggressive and fatale PrCa maar geen hogere incidentie Spitz 2000 ,Int J Cancer 89 :259-64 Roberts 2003 ,J UROL 169:512-6 Pickles 2004 ,J UROL 171 :1543-6 Rohrman,2007,UROL 69:721-5 Alcohol :hoger risico in zware drinkers Sesso 2001 ,Int J Epidemiol 30 :749-55 Platz 2004 ,Am J Epidemiol 159 :444-53 Rohrmann, Cancer Epid Biom Prev 2008;17:1282-7

Alcohol consumptie en PrCa risico bij mannen van middelbare leeftijd Per glas rode wijn /week een 6% vermindering in relatief risico Verminderd risico met toenemend gebruik (trend p = 0.02). Schoonen et al.Int J Cancer. 2005 ;113:133-40. Catechine, epicatechine,quercetine, resveratrol... Meer dan 2 glazen per dag geeft evenwel andere risico’s!!!

Het Grieks dieet: vis, olijfolie,tomaten,rode wijn , minder rood vlees en melk producten “The French contradiction”: minder CVA and Ca in het algemeen

Voedselsupplementen?

Selenium: Vitamin E: SELECT TRIAL Essentieel spore element,in meerdere antioxidatieve enzymes In vele voedselsupplmenten te vinden Vitamin E: Vetoplosbare vitamine Antioxidans α-tocopherol is de meest actieve vorm

Evidentie voor Selenium’s protectie voor de SELECT trial Yoshizawa K et al, Health Professionals Follow Up study, J Natl Cancer Inst 1998;90:1219-24 30,000 teennagels voor bepalen selenium Omgekeerde associatie selenium concentratie en risico op gevorderd PrCa. OR 0.35 for de hoogste vs laagste selenium concentratie Clark LC et al, Nutritional Prevention Cancer Trial, JAMA. 1996 25;276:1957-63. 200 µg Selenium vs placebo Significante reductie PrCa incidentie;RR 0.48 Sterkste effect bij PSA < 4ng/ml en laagste serum spiegels aan selenium bij studieaanvang

Evidentie voor Vit E’s protectie Goodman GE et al, Alpha-Tocopherol, Beta-Carotene CA Prevention Trial (ATBC), Canc Epidem Biom Prev 2003; 12:518-526 α-tocopherol 50 en beta-caroteen 20mg, of combinatie 29.133 ROKERS in gerandomizeerde, placebo gecontroleerde studie32% reductie in PrCa incidentie en 41% in mortaliteit Gesteund door 3 op serum gebaseerde cohort studies

Evidentie voor Vita E’s protectie? Miller ER et al, meta-analysis Vit E studies Ann Intern Med 2005; 142:37-46 Vit E ≥ 400IU/d significante toename van mortaliteit, alle oorzaken Vit E ≤ 150 IU/dinsignificante vermindering mortaliteit, alle oorzaken Hope-too studie in CVA en diabetes : 7jaar 400mg Vit Egeen reductie in Ca (JAMA,2005)

SELECT TRIAL 200 µg l-selenomethionine – 400 mg α-tocopherol N=32.400 in april 2004 Serum PSA <4 ng/ml Studie duur :12 jaar GESTOPT 28 Oct 2008 wegens niet significante toename van CA in Vit E arm

Vit E in NIH-AARP diet and health study N=295.344 men ,50-71y;start 1995 Vragenlijst over voeding Na 5j : 10.241 PrCa VIT E niet gerelateerd aan PrCa incidentie Maar: gamma-tocoferol is gerelateerd aan risico op gevorderd PrCa (RR 0.68) Wright et al,2007,Canc Epid Biom Prev 16:1128-35

Vit C&E,betacaroteen in PCLOstudie N=29.361 8j opvolging Geen associatie met PrCa incidentie Verminderd risico in rokers bij toenemend vit E gebruik en voor caroteen bij lage inname bij start Kirsch et al,2006,JNCI 98:245-54

SU.VI.MAX TRIAL Int J Cancer 2005, 20;116:182-6 Studie N=5.141 PSA < 3ng/ml bij start Gerandomizeerd, placebo gecontrolleer :120 mg Vit C, 30 mg Vit E, 6 mg beta-caroteen, 100 µg selenium, 20 mg zink 8 jaar opvolging Prostate biopsies volgens noodzaak door uroloog Resultaten Trend voor lagere incidentie PrCa PSA <3 ng/ml: 48% reduction PSA >3 ng/ml: toename

Professional Health study II 14.641 gezondheidswerkers VitE ,C supplementen Studie gestopt na 8 j wegens geen effect op Ca incidentie in het algemeen JAMA,2009

Multivitamine gebruik:gevaarlijk… NIH-diet and healt study N=295.344 =>10.241 PrCa and 179 dood in 5 j Verhoogd risico op gevorderd en fatale PrCa ( RR1.32 and 1.98) Supplementen bevatten Se, beta caroteen , Zn Welk produkt is verantwoordelijk ??? Lawson et al,2007,JNCI 99:745-64

Prostate kanker en voeding : de korte les Wat goed is voor hart- en bloedvaten is goed voor de prostaat !!! Hoe geleerder hoe beter! Hou uw gewicht in de gaten en beweeg. Eet veel groenten en fruit maar vooral koolsoorten , prei en ajuin. Eet meer soja en drink groene thee Ik drink alvast 2 glazen rode wijn per dag Leef in een zonnige regio ,met uw goesting Kies uw ouders zorgvuldig Supplementen???

De zeer korte les Eten wat de pot kookt :van alles wat en van niets teveel;stop als uw honger over is Ga buiten spelen want het is goed weer Gij moet uw best doen op school Dit was de raad van mijn vader

Besluit De geneeskunde moet zich ernstig beginnen bekommeren om voeding! Wellicht heeft voeding meer impact dan vele curatieve maatregelen