Dialyse bij diabetes mellitus Henk Bilo Henk-stap-sprong Isala klinieken, 31 mei 2007 Voorstellen Toetsvragen introduceren

T2DM, micro- en macroalbuminurie <50 Jaar 50-70 Jaar >70 Jaar Totaal NA 54 (75%) 306 (65,4%) 284 (50,4%) 644 (48,4%) MiA 17 (23,6%) 125 (26,7%) 226 (40,1%) 368 (33,4%) MaA 1 (1,4%) 37 (7,9%) 53 (9,4%) 91 (8,3%) Totaal 72 468 563 1103 L.J.Ubink-Veltmaat, NTvG 2004; 148: 2026

Diabetische nefropathie Bij T1DM micro- en macroalbuminurie = verhoogd renaal en cardiovasculair risico Bij T2DM: microalbuminurie = verhoogd cardiovasculair risico macroalbuminurie = idem; slechtere prognose dan een mammacarcinoom of een coloncarcinoom Vaak is een derde of zelfs een vierde middel nodig om adekwate bloeddrukdaling te bewerkstelligen. Als derde middel kan worden gekozen voor een calciumantagonist of beta-blokker (waarbij de voorkeur uitgaat naar carvedilolol). In laatste instantie (of in geval van bijwerkingen) is toevoeging van een alfa-blokker mogelijk (doxazosine). De werkzaamheid daarvan is equivalent aan ACE-remmers en calciumantagonisten, maar men dient te waken voor het orthostatisch effect (voor het slapen gaan innemen).

DM en IHD Prevalentie ischemische hartziekten bij start RRT: T1DM 36% Schomig, Nephrol Dial Transpl 2000; 15 (S5): 111 Hoge kans op de novo ontwikkeling tijdens RRT Foley, Diabetologia 1997; 40: 1307

Mortaliteit in Nederland Bron: RENINE

Prevalentie non-DM vs DM Bron: RENINE

prevalentie T1DM vs T2DM Bron: RENINE

Overzicht patienten in dialyse centrum Suriname 130 130 120 107 100 80 80 65 59 Slide I-14 The pie chart shows that diabetes is currently the most common cause of ESRD. The lower graph reveals that the number of patients with ESRD maintained on dialysis is predicted to double over present levels by 2010, and the major contributor to this exponential increase is chronic renal failure associated with diabetes. United States Renal Data System. Annual data report. 2000. [Accessed on 25 April 2001] Available at URL: http://www.usrds.org/adr.htm. 56 60 52 46 37 40 33 Bron: Dr Ph.Issa en Drs F.Chhangur 20 96 97 98 99 20 01 02 03 04 05 06

nierdialyse centrum Bron: Dr Ph.Issa en Drs F.Chhangur Totaal 130 Patientenbestand in het dialyse centrum dd.10-11-06 Totaal 130 Diab.Mell HT+DM andere 46 35% 34 26% 50 38% M/V 33 / 13 24 /10 30/20 Bron: Dr Ph.Issa en Drs F.Chhangur

Curacao: ESRD data 2004: 135,000 bewoners Dialyse (HD + PD): n=158 DM en RR↑ ≥ 50% Bron: Dr. Nouaf Ajubi Een onderwerp, dat ook bij het vaststellen van de NHG-standaard veel discussie heeft gegeven, is het meten van albumineverlies in de urine. Bij mensen met T1DM is het hebben van microalbuminurie ook zonder verhoogde bloeddruk al voldoende reden om medicatie te starten in de vorm van ACE-remming. Bij T2DM ligt de bewijsvorming niet zo eenvoudig. Micro- en macroalbuminurie worden bij T2DM niet alleen geassocieerd met het optreden van (progressieve) nierschade, maar ook met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Omdat er bij mensen met T2DM al snel een indicatie bestaat om te behandelen met antihypertensiva, heeft de NHG-standaardencommissie ervoor gekozen om te adviseren bij mensen met T2DM boven de 50 jaar geen albumineverlies in de urine te meten.

Suriname en Curacao: vergelijking HD/PD /100,000 inwoners Suriname 26 / 16 Curacao 117 / 58 Een onderwerp, dat ook bij het vaststellen van de NHG-standaard veel discussie heeft gegeven, is het meten van albumineverlies in de urine. Bij mensen met T1DM is het hebben van microalbuminurie ook zonder verhoogde bloeddruk al voldoende reden om medicatie te starten in de vorm van ACE-remming. Bij T2DM ligt de bewijsvorming niet zo eenvoudig. Micro- en macroalbuminurie worden bij T2DM niet alleen geassocieerd met het optreden van (progressieve) nierschade, maar ook met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Omdat er bij mensen met T2DM al snel een indicatie bestaat om te behandelen met antihypertensiva, heeft de NHG-standaardencommissie ervoor gekozen om te adviseren bij mensen met T2DM boven de 50 jaar geen albumineverlies in de urine te meten.

% incidentie DM 2004 Gegevens 2004 (USRDS) VS 45,6% België 22,5% Duitsland 34,2% Finland 33,1% Noorwegen 17,3% Denemarken 21,8%

% incidentie DM 2004 Gegevens 2004 (USRDS) VS 45,6% Mexico 56,0% België 22,5% IJsland 4,5% Duitsland 34,2% Finland 33,1% Noorwegen 17,3% Denemarken 21,8%

% incidentie DM 2004 Gegevens 2004 (USRDS) VS 45,6% Mexico 56,0% België 22,5% IJsland 4,5% Duitsland 34,2% Nederland 17,0% Finland 33,1% Noorwegen 17,3% Denemarken 21,8%

Prevalentie ESRD / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) VS 1563,2 België 975,1 Duitsland 997,6 Finland 685,1 Noorwegen 708,4 Denemarken 769,5

Prevalentie ESRD / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) VS 1563,2 Japan 1857,4 België 975,1 Philipijnen 52,3 Duitsland 997,6 Finland 685,1 Noorwegen 708,4 Denemarken 769,5

Prevalentie ESRD / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) VS 1563,2 Japan 1857,4 België 975,1 Philipijnen 52,3 Duitsland 997,6 Nederland 703,6 Finland 685,1 Noorwegen 708,4 Denemarken 769,5

Prevalentie Tx vs dialyse / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) Totaal Tx dialyse VS 1563 464 1099 België 975 390 585 Duitsland 998 258 740 Finland 685 410 275 Japan 1857 0 1857 Nederland 704 379 325

Prevalentie Tx vs dialyse / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) dialyse %DM abs DM/m VS 1099 45,6 501 België 585 22,5 146 Duitsland 740 34,2 237 Finland 275 33,1 253 Japan 1857 41,0 761 Nederland 325 17,0

Prevalentie Tx vs dialyse / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) dialyse %DM abs DM/m VS 1099 45,6 501 België 585 22,5 146 Duitsland 740 34,2 237 Finland 275 33,1 253 Japan 1857 41,0 761 Nederland 325 17,0 55

Suriname, Curacao en Nederland: vergelijking HD/PD /100,000 inwoners Suriname 26 / 16 Curacao 117 / 58 Nederland 32 / 6 Met name verklaard door DM en hypertensie! Een onderwerp, dat ook bij het vaststellen van de NHG-standaard veel discussie heeft gegeven, is het meten van albumineverlies in de urine. Bij mensen met T1DM is het hebben van microalbuminurie ook zonder verhoogde bloeddruk al voldoende reden om medicatie te starten in de vorm van ACE-remming. Bij T2DM ligt de bewijsvorming niet zo eenvoudig. Micro- en macroalbuminurie worden bij T2DM niet alleen geassocieerd met het optreden van (progressieve) nierschade, maar ook met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Omdat er bij mensen met T2DM al snel een indicatie bestaat om te behandelen met antihypertensiva, heeft de NHG-standaardencommissie ervoor gekozen om te adviseren bij mensen met T2DM boven de 50 jaar geen albumineverlies in de urine te meten.

Dank u voor uw aandacht! Dank u voor uw aandacht!