Casteele Maria Diabeteseducator Diëtiste 21 maart 2006 DRANKEN Casteele Maria Diabeteseducator Diëtiste 21 maart 2006

INHOUD Water Koffie Thee Bouillon Soep Groentesap Fruitsap Melkdranken Frisdranken Sportdranken Licht alcoholische dranken Alcoholpops

INHOUD Water Koffie Thee Bouillon Soep Groentesap Fruitsap Melkdranken Frisdranken Sportdranken Licht alcoholische dranken Alcohops

1. WATER Rol van water 60 % van ons lichaam Rol bij alle vitale functies Transport van alle voedingsmiddelen via de bloedbaan Bevindt zich in en tussen de weefsels en in ons vaatstelsel Afscheiding van afvalstoffen Gaat constipatie tegen Ideale dorstlesser Veel drinken bij vermageren

Verlies van water Inname van water urine Stoelgang Transpireren Ademhaling Inname van water Voeding: vast en vloeibaar Er komt water vrij bij de vertering van het voedsel Minimum 1.5 l extra per dag: zeker bij diabetespatiënten (bij hoge concentratie suiker in het bloed => hogere urineafscheiding

Soorten waters Plat water (leidingwater) Spuitwater van nature door toevoeging van koolzuurgas: bevat geen calorieën Hoeveelheid mineralen Gearomatiseerd water Niet gezoet Aquana citroen en orange Bonaqua: 2 kcal Contrex Gezoet met kunstmatige zoetstoffen Vitalinea : roze pompelmoes, aardbei-framboos, citroen-limoen: bevatten Acesulfame-K Vitalinea bruisend: Frizzy lime-limoen: bevat Acesulfame-K en sucralose

2. KOFFIE Koffie: Werking van cafeïne Bevat geen calorieën aanwezigheid van cafeïne: wordt afgebroken in de lever Werking van cafeïne Rusteloosheid Angstgevoelens Slapeloosheid Hartkloppingen Diuretisch effect: grote hoeveelheden water verlaten het lichaam. Verkeerde gedachte dat veel koffie drinken het lichaam van vloeistof voorziet. Per kop koffie moet men steeds een gelijke hoeveelheid water drinken

Toegelaten : 5 tot 6 kopjes koffie per dag Soorten koffie Gewone koffie met cafeïne Koffie zonder cafeïne Oploskoffie Granenkoffie: op basis van granen en cichorei Ricoré: 60 % oploscichorei + 40 % oploskoffie Bevat Ca, Mg en vezels 180 ml water + 3 g stick = 2.2 g Kh = 10 kcal 180 ml water + 2.5 g poeder = 1.8 g Kh = pacha instant : 1.6 g Kh per 125 ml céréal granenkoffie: 1.6 g Kh op 250 ml Zonnatura: 1.6 g Kh op 125 ml Noten-vruchtenkoffie : granen en noten, cichorei 8 kcal

3. THEE Soorten thee Werking thee Vers gezette thee van kruidenaftreksels: bevat geen Kh Vers gezette thee in builtje: bevat geen Kh Instant thee: bevat steeds suiker appelthee Milupa thee voor kinderen Thee met een specifieke werking: Laxerende thee Diüretische thee Bloedzuiverende thee Werking thee Bevat theïne : ½ minder sterk dan cafeïne zwarte en groente thee : veel cafeïne Bevat anti-oxidantia: soort stoffen die de weerstand bevorderen

4. BOUILLON Soorten Bouillonblokjes Gewoon: vlees, kip, groenten, vis Vetarm: vlees, kip, groenten, vis: 21 kcal per blokje, 0.5 g vet Bouillon vloeibaar : vb Oxo in fles; nu mager Zelf bereide bouillon van kip, varken, rund, vis : de bouillon koud laten worden, daarna het gestolde vet afscheppen. Deze bouillon gebruiken voor soep, saus Vegetarische bouillonblokjes Bouillon nootjes: Maggi: groente, vlees en kip 15 gr/blokje: pl vet Andere blokjes bouillon: met meer Kh Nadeel : bevatten veel zout: bouillonblokjes met 2 x minder zout

5.SOEPEN Wat Water, groenten, bouillon, aardappelen, bindmiddel, room, vetstof, smaakmakers, … Voedingswaarde: Vocht Vitamines vezels Calorieën afhankelijk van de ingrediënten Rol van soep Warme drank als alternatief voor koffie of thee Smaakvol en licht voorgerecht Als lichte vullende maaltijd of als snack op zich Als maaltijd: vb Gentse Waterzooi, Oostendse vissoep, Bouillabaisse Als maaltijd met brood

Soorten soepen 1.Zelf bereide soepen Soep te bereiden: vetarm en koolhydraatarm: Zonder vetstof Allerlei groenten, zoveel mogelijk afwisselen: Groenten die veel Kh bevatten: erwten, bonen, pompoen, maïs, rode biet Geen bindmiddelen : aardappelen, vermicelli, tapioca, rijst, … Vetarme bouillonblokjes of smaakmakers Kruiden 2.Soepen in blik Knorr kippensoep : 2 g Kh; 18 kcal per 100 ml / 5 g Kh ; 45 kcal per portie van 250 ml

3.Gedehydrateerde en droge soepen Soep in zakjes : per 100 ml bereide soep Tomatensoep AD 1.5 g V 3.5 g Kh 20 kcal Groentensoep AD 0.5 g V 3 g Kh 15 kcal Veel zout aanwezig Instantsoepen: per 200 ml Royco Tomaat 2 g V 11.2 g Kh 76 kcal Royco veloutine tomaat 3.6 g V 14.4 g kh 98 kcal met korstjes Classic: tomaat groenten 0.6 g V 10 g Kh 50 kcal Kervel instant AD 0.6 g V 9 G Kh 40 kcal

4. UHT soepen in brikverpakkingen Knorr Lijn tomatensoep met selderij: 2.1 g Kh, 17 kcal/100 ml Knorr tomaat-pompoen crème : 4.5 g Kh, , 3 g V, 45 kcal/ 100ml Unox Sensations: witloofsoep : 3.6 g Kh; 27 kcal/ 100 ml Unox Sensations: tomatensoep: 4.5 g Kh; 35 kcal/ 100 ml 5. Diepvriessoepen Knorr: kippesoep : 2 g Kh; 26 kcal/ 100 ml Knorr: groenten: 2.8g kh; 16kcal/ 100 ml 6. Koude soepen of Gazpacho’s Veel groenten + olijfolie+ kruiden + azijn + zout Kh afhankelijk van de samenstelling Alvalle : gazpacho : per 250 ml : 87 kcal , 4.5 g Kh, 7 g V Verse, diepvries en UHT soep : beste kwaliteit Gehydrateerde soepen : veel zout

6. GROENTESAPPEN Soorten Wortelsap: 7g Kh; 31 kcal Tomatensap: 3 g Kh; 14 kcal Gemengde groentesappen: V8: tomaat, sla, spinazie, peterselie, rode biet, waterkers, wortel Rode bietensap: 8.8 g Kh; 42 kcal Voedingswaarde Bevatten weinig Kh en dus toegelaten Aanwezigheid van vezels Weinig calorieën Aanbreng van vitamines en mineralen

Knorr Vie: groente- en fruitsap per flesje van 100 ml 50 % van uw dagelijkse behoefte aan groenten en fruit Bevat geen toegevoegde suiker Vezels : 1.5 tot 2 g Vit, mineralen, anti-oxidantia Geen bewaarmiddelen, geen zout, geen kleurstoffen Geen vervangmiddel voor groeten en fruit, maar vult de dagelijkse consumptie aan Appel-wortel-aardbei: 65 kcal, 14 g Kh Banaan-pompoen-kiwi: 75 kcal, 15 g Kh Sinaas-banaan-wortel: 80 kcal, 16 g Kh

7. FRUITSAPPEN Eigenschappen Meestal puur fruitsap, soms ook met pulp en Ca Bevat vit C Bevat natuurlijke suikers : glucose en fructose. Deze komen snel in het bloed en doen dus de glycemie snel stijgen Fruitsap kan dus gebruikt worden bij een hypo: 15gr Kh = 150 ml fruitsap Frisdrank bevat evenveel Kh als fruitsap gemiddeld 10 tot 12 gr Kh per 100 ml Kcal : 40 tot 48 kcal per 100 ml fruitsap Voorkeur geven aan stuk vers fruit: vitamines, meer vezels, veel groter verzadigingsgevoel

STEEDS nagaan op de verpakking hoeveel Kh aanwezig zijn ! Soorten Pompelmoessap wit : 8.4 g Kh ; 35 kcal Pompelmoessap rood: 8.9 g Kh; 38 kcal Citroensap: 1.7 g Kg ; 8 kcal Appelsap/ sprankelend appelsap (Appletise, Kidibul %)=10 gr Kh = 40 kcal Sinaasappelsap: 9.8 g Kh; 40 kcal Ananassap: 10.5 g Kh; 45 kcal Druivensap: 15.8 g Kh; 64 kcal Tropical Natuurlijke frisdranken in natuurvoedingswinkels Pruimenssap, bosbessensap, cranbessensap Fruitsap: STEEDS nagaan op de verpakking hoeveel Kh aanwezig zijn ! (zowel glucose als fructose, als eventueel toegevoegde suiker) TIP: fruitsap aanlengen met water: 1 / 10

8. MELKDRANKEN Bevatten steeds lactose = melksuiker Gesuikerde dranken: extra suiker/en of fruit Gezoete dranken: zoetstof toegevoegd Kijken naar de aanwezigheid van Kh Idem voor afgeleide dranken zoals drinkyoghurt Meergranendrank: 10.2 g Kh; 48 kcal Rijstdrank: 11.1 g Kh; 57 kcal Breakfastdrink: brood, kaas, melk 12.9 h Kh; 75 kcal / 100 ml Bevatten veel Kh : granen en rijst zijn meelstoffen

Soort melkproduct E V KH KCAL Volle melk 3.5 3.4 4.5 63 Halfvolle melk 3.6 1.6 4.8 48 Magere melk 4.1 0.1 5.2 38 Sojamelk natuur 2.1 2.9 45 Sojemelk Line S 1.2 2.4 30 Paardemelk 2.2 6.0 51 Geitemelk 3.0 3.8 64 Schapemelk 62 Kefir halfvolle melk 3.1 58 Kokosmelk 18.5 1.9 181 Drinkyoghurt Campinaz.s. 2.6 0.0 3.9 29 Actimel 0% 2.8 4.9 33 Yakult gewoon (65 ml) 0.8 12 50 Yakult light (65 ml) 7.9 31

Soort melkproduct Eiwitten Vetten Koolhydraten Calorieën Benecol yoghurtdrink light 1.9 1.5 5.0 38 Benecol aardbei light 2.2 4.3 36 Becel Pro-Activ light aardbei 2.6 6.3 54 Danacol aardbei 3.2 1.1 11.2 68 Karnemelk natuur 3.4 0.5 3.6 32 Karnemelk met vruchtensap 2.9 0.4 8.8 50 Pap: bloem, rijst, suiker 3.8 2.8 11.1 84 chocolademelk 3.5 1.6 12.3 78 Cécémel light 5.4 53 Fristi zonder suiker toegevoegd 2.5 0.0 31

9. FRISDRANKEN Dranken met toegevoegde suikers snelle stijging van de glycemie Limonade, Cola, Ice-tea, Fanta, Sprite Niet toegelaten in normale omstandigheden 10 g Kh per 100 ml, min 40 kcal per 100 ml Aan te bevelen bij een hypo : 15 g Kh = 150 ml frisdrank (niet méér!) Dranken met toegevoegde zoetstoffen Cola light, Fanta light, Ice tea light, Pepsi Max : 0 kcal per blik cola light : 72 mg aspartame 1 persoon van 70 kg mag 70x40 mg aspartame= 2800 mg asp/ dag Dranken met fruitsap en zoetstoffen Hoeveelheid fruitsap varieert en bepaalt de hoeveelheid Kh en kcal Nakijken hoeveel Kh aanwezig zijn:

Soort (light) frisdrank Kh kcal Spa en fruit light 1.51 7.1 Tönisteiner Fit citroen 0.1 3.7 Tönisteiner Fit Orange 1.3 6.6 Tönisteiner grapefruit 1.5 6.9 Naranja Fit 2.8 13.8 (Fruchtenkorb 5.9 27.7) (Apple mix 5.8 25) Parasol light orange 4 Contrex-ligne Vittel aardbei, pêche, appel 1.25 5 (Fanta Sapaya, pomelo 4.7 20)

10. SPORTDRANKEN DORSTLESSERS Soorten 6-8 g Kh per 100 ml 24 tot 32 kcal per 100 ml Glucose, fructose, saccharose, dextrine-maltose 40 tot 110 mg Na per liter Geen cafeïne, geen koolzuurgas, geen alcohol Soorten Aquarius orange, citroen, kiwi, grapefruit : 8 g Kh = 32 kcal Orange carot: 6 g kh = 24 kcal Dorstlesser blikje Isostar: 6.7 Kh = 27 kcal Dorstlesser pet citroen: 6.7 g Kh = 27 kcal Extran sportdrank refrech citroen: 7.2 g kh = 27 kcal

ENERGIEDRANKEN Meer koolhydraten, meer calorieën Extra snelle suiker toegevoegd Vb : Extran Sportdrank Energy: 15 g Kh; 60 kcal Aduarius Perform energy: 11.2 g Kh; 45.6 kcal

11. Licht alcoholische dranken Light bier of alcoholvrij bier: met verlaagde alcoholgehalte (max. 1 %) maar met hogere koolhydraatgehalte. De calorieën zijn verlaagd met 1/3 tot 2/3. Voorbeelden Schuimwijn Blancart anijs: : 0% suiker, 0 % alcohol : wel te gebruiken Pacific Force anis: % alcohol, 0 % suiker + zoetstoffen Alcoholvrije aperitieven met suiker : af te raden Vb: San Pelegrino en Crodino Bitte Stassen 0%

12. ALCOHOLPOPS ALCOHOLPOPS OF STIMULATING DRINKS Frisdrank + taurine+ cafeïne + suiker + vitamines : energiedranken Taurine doet de bloeddruk stijgen Bevat steeds suiker: niet voor diabetespatiënten Niet voor kinderen Niet voor personen gevoelig aan cafeïne Soorten Naam per 100 ml cafeïne g kh kcal Red Bull 32 mg 11.3 45 Red Bull sugarfree 44 mg - 3 met zoetstoffen : aspartame, acesulfame-K Clubber 32 mg Powerking energydrink 32 mg 44 Energy Drink 30 mg (Cola light 12.8 mg)

MELKDRANKEN MET TAURINE FRISDRANK MET ALCOHOL Met alcohol, suiker, spuitwater en vruchtensappen Meestal flesjes van 250 ml of blikjes van 250 ml vodka-orange : vodka Bacardi Breezer: rum Smirnoff Ice: vodka Eristoff Fire: vodka Pisang Ambon: Pisang MELKDRANKEN MET TAURINE Vb: Returnity: cafeïne : 32 mg / 100 ml/ 69 kcal

WAT KAN DUS? VRIJ TE GEBRUIKEN Water, plat water, spuitwater, gearomatiseerd water Koffie zonder toegevoegde suiker Thee zonder toegevoegde suiker Vetarme bouillon Vetarme en kh-arme soepen Groentesappen Lightdranken (minder dan 7 kcal per 100 ml)

REKENING HOUDEN MET DE HOEVEELHEID KOOLHYDRATEN Melkdranken: eiwitten en Calcium Zuiver Met suiker, fruit Sportdranken : bij inspanning BEVATTEN VEEL KOOLHYDRATEN Fruitsappen Gewone Frisdranken Energydranken Licht alcoholische dranken alcoholpops

NOG VRAGEN ?

Van harte bedankt voor uw aandacht !