KANSRIJK Aad van der Vaart

zalig

math-envy bio-envy

Berkeley, 1988

Amsterdam, 2000

toeval meetfout, storing, attenuatie, ruis, oprecht toeval, complexiteit, geluk, onberekenbaar, onverwacht

positron emissie tomografie toeval helpt

radio-actieve stof in bloed veel bloed : veel straling

detector ringen

detectoren hersenen dwarsdoorsnede

annihilatie detectie

hersenen A B

tijd Poisson process

hersenen A B C D reconstructie

attenuatie

beurskoersen moeilijk toeval

aandelenkoers Hewlett Packard (NYSE) tijd

log returns aandelenkoers op tijdstip t

log returns aandelenkoers HP tijd oktober % 82 %

dynamisch systeem voorbeeld : X00.4 X10.96 X X X = 4*0.4*(1-0.4) = 4*0.96(1-0.96)

tijd dynamisch systeem

simulaties (Garch(1,1))

histogram 1000 voorspellingen, 1 dag vooruit histogram 1000 voorspellingen, 1 dag vooruit, oktober 1987 return werkelijke waarde

value-at-risk kwantiel

9 simulaties+werkelijke (Garch(1,1)) werkelijk

9 simulaties van log returns + werkelijke

financial engineering zeker toeval

optie theorie Black, Scholes, Merton, 1973: no arbitrage, Brownse beweging Harrison, Pliska, 1981: martingaaltheorie

“missende” data (ontbrekende data)

Courtesy: Henri Bal (FEW beta cluster)

demografie toeval werkt tegen (Jonker, 2000)

Eyam pest register Courtesy: Marianne Jonker

familie reconstitutie Periode: Bron: 26 parochie registers, gevallen E.A. Wrigley, R.S. Davies, J.E. Oeppen, R.S. Schofield, 1997 English population history from family reconstitution

geboortehuwelijk kind dood kind dood dood man kind dood kind huwelijk persoon 1 persoon 2 persoon 3 persoon 4 geboorte etcetera kind geboorte huwelijk dood kind

langer in leven: meer kans op verhuizing weglaten geeft onderschatting levensduur dus verhuizende mensen ontbreken

leeftijd 50% 4 jaar bron: Jonker, 2000

clinical trials het toeval uitgebuit

clinical trial onbehandeld behandeld vergelijk

semiparametrische statistiek geen historisch toeval

J. Royal Statist. Soc., 1972

semiparametrische modellen modellen uit praktijk mogelijk door betere rekenmethoden natuurlijke stap in de wiskunde

causaliteit (Lok, 2001)

NRC Handelsblad, … corrigeerden statistisch voor de blootstelling aan zonlicht, waardoor het effect van het inhaleren van tabaksrook duidelijk werd.

bio informatica leven is toeval

chromosomen

beta-globine gen

macromoleculaire drukte

ion kanalen (Schouten, de Gunst, 2000)

ion kanaal geslotenopen

tijd stroom (pA) gesloten open

gesloten open geen geheugen: gedrag in toekomst alleen afhankelijk van heden Markov eigenschap

exponentieel verdeelde intervallen ? tijd open gesloten

dubbel gesloten open

waarneembaar verborgen open gesloten dubbel gesloten tijd

open gesloten waargenomen

gerst cel

(Schouten, 2000) gerst cel

spraak

ivoren toren zalige eenheid

profilering

VU STER

wiskunde economie levenswetenschappen geneeskunde aardwetenschappen alpha recht wiskunde (variatie)

dank

Leiden, 1987

dank

ik heb gezegd