Monohybride kruisingen Van Johann Mendel tot…..

Johann Mendel Werkte in kloostertuin Voerde kruisingen uit bij erwten Bestudeerde de overerving van eigenschappen van erwten  wetten van Mendel Na Mendel: veel over genetica geleerd door bananenvliegjes Gemakkelijk : 4 paar homologe chromosomen

Monohybride kruising P= Parentes /ouders F1 = Filii/ volgende generatie F2 = daaropvolgende generatie Het dominante gen is ‘sterker’ dan het recessieve gen. Het recessieve gen komt niet tot uiting in het fenotype als het organisme heterozygoot is voor die eigenschap Dominant = R (hier: roze) Recessief = r (hier: wit)

Monohybride kruising Genotype Fenotype RR x rr (beiden homozygoot) Rr (100% heterozygoot)

R R r r Rr Rr Rr Rr

Genotypen nakomelingen Gameten Genotypen nakomelingen Gameten

Genotype Fenotype Rr (100% heterozygoot) ??

R r R r RR Rr rr

Homozygoot of heterozygoot? Niet te zien  terugkruising met homozygoot recessieve R?x rr P F1 Of F1 x Rr  P was RR P was Rr Rr rr

kruisingen Dominante kruising F2 Intermediaire kruising F2

overerving bij mensen Haarkleur geslacht aandoening

Intermediaire kenmerken

Intermediair fenotype: de beide genen voor een eigenschap zijn even ‘sterk’. Geen van beide genen is recessief: ze komen als een mengvorm in het fenotype tot uiting. Schrijfwijze: AzAz = zwart fenotype AwAw = wit fenotype AzAw = grijs fenotype Co-dominant: beide genen komen in het fenotype tot uiting (hier: zwart/wit gespikkelde kippen) Onvolledig dominant: bij een eigenschap komt het recessieve gen toch enigszins tot uiting

Wetten van Mendel Eerste mendelwet: Als men twee homozygote individuen die slechts in 1 kenmerk verschillen kruist, zijn in de eerste generatie alle nakomelingen gelijk aan elkaar. Tweede mendelwet: Bij kruising van individuen uit de F1-generatie, bekomen uit homozygote ouders, ontstaan in de F2-generatie nakomelingen met een verschillend fenotype. er is echter een vaste getallenverhouding van 3:1 in het geval van dominant-recessieve overerving en 1:2:1 in geval van codominante overerving.

kruisingsvraagstukken Zwart A Rood a Zwartharige koe AA x roodharige stier aa Kruisingen F1? F2 hoe groot is de kans dat een kalf een bepaalde haarkleur heeft?

PF1 F2 2 soorten gameten mogelijke per dier Aa Kruisingen tussen 2 Aa-dieren Fenotype : ¾ zwart ¼ rood =genotype F2

kruisingsschema

Ogenkleur ( 1 genenpaar in 3 allelen) ONVOLLEDIG DOMINANT   bruin en groen bruin en blauw groen en blauw blauw en blauw bruin en groen bruin en groen bruin en blauw bruin en groen groen en blauw bruin en groen blauw en blauw bruin en groen bruin en groen bruin en blauw bruin en blauw bruin en blauw groen en blauw bruin en blauw blauw en blauw bruin en blauw bruin en groen groen en blauw bruin en blauw groen en blauw groen en blauw groen en blauw blauw en blauw groen en blauw blauwen blauw bruin en groen blauw en blauw bruin en blauw blauw en blauw groen en blauw blauw en blauw blauw en blauw blauw en blauw

http://www.bioplek.org/inhoudbovenbouw.html#erfelijkheidsleer http://educatie.ugent.be/elogebruik/leerpaden/erfelijkheid/index.html