Medicatie geïnduceerde urineretentie Mechanisme en behandelopties Arianne van’t Hoog 5 oktober 2010

Drug-induced Urinary Retention Incidence, Management and Prevention Review K. Verhamme et.al. Drug Safety 2008; 31(5); 373-388

Urineretentie Chronisch: langzaam ontstane pijnloos palpabele blaas; frequency; nicturie; loze aandrang; urge incontinentie; verwijding  urinewegen; NF-stoornissen Acuut: plots niet meer kunnen plassen; pijnlijk; catheterisatie noodzakelijk

Risicofactoren Medicatiegebruik Detrusor hypocontractility Chronische obstructie blaasuitgang Neurologische blaasdysfunctie Benigne prostaat hyperplasie Prostaatkanker Urethrastricturen Obstipatie Diabetes mellitus Inmobiliteit Operaties en mannelijk geslacht Incidentie is in europa tussen de 2.2 en 3.1 per 1000 persoonsjaren bij mannen bij vrouwen ongeveer 0.07 (meestal postpartum)

Acute en chronische retentie; 10% drug-induced Anticholinergisch (AP, AD, Luchtwegen) Opioiden Anaesthetica α-adrenoceptor agnonists Benzodiazepines NSAID’s Detrusor relaxants Calcium channel antagonists

Acute en chronische retentie; 10% drug-induced Anticholinergisch (AP, AD, Luchtwegen) Opioiden Anaesthetica α-adrenoceptor agnonists Benzodiazepines NSAID’s Detrusor relaxants Calcium channel antagonists

Blaasfunctie

Phenothiazines Thioxanthines Clozapine Risperidone Ziprasidone Antipsychotica met anticholinergische activiteit en beschreven retentie Phenothiazines Thioxanthines Clozapine Risperidone Ziprasidone chlorpromazine (brand name: Thorazine), fluphenazine (Duraclon), mesoridazine (Serentil), perphenazine (Etrafon and Trilafon), prochlorperazine (Compazine), promazine (Robinul and Anectine), thioridazine (Mellaril), trifluoperazine (Stelazine) and triflupromazine (Robinul). Thioxanthenes: The derivatives of thioxanthene used clinically as antipsychotics include: Chlorprothixene (Cloxan, Taractan, Truxal) Clopenthixol (Sordinol) Flupenthixol (Depixol, Fluanxol) Thiothixene (Navane) Zuclopenthixol (Cisordinol, Clopixol, Acuphase) Risperidone en ziprasidone hebben beide anti serotoninereceptor en D2 receptor effect en moderat affiniteit met adrenerge receptoren. Citaat: Urinary retention is the result of the central serotoninergic mechanims in combi with central D2 blokkade and periperal stimulation of the alpha 1 receptors of the urinary tract. Maar dat kan dus zowel mictie stimuleren als remmen. Effect is dus nog verder onderzoek waard

TCA’s competitive antagonists of muscarine acetylcholine receptoren Antidepressiva met anticholinergische activiteit en beschreven retentie TCA’s competitive antagonists of muscarine acetylcholine receptoren Fluvoxamine Fluoxetine Citalopram icm aripiprazol Fluvoxamine report uit 1993 van 299 cases maar 80%daarvan was incombi met andere psychofarmaca Fluoxetine enkele case reports van fluoxetine in combi met andere psychofarmaca is geassocieerd met hoger risico op urineretentie Ssri’s remmen de uptake van serotonine rond de motornucleus van Onuf hetgeen resulteert in toegenomen sfincter activiteit.

Benzodiazepines met beschreven retentie Diazepam Clonazepam Tgv spierrelaxatie

Behandeling Catheterisatie Verlagen of staken van veroorzakend medicament Farmacotherapie Cholinesteraseremmers (Cholinergic agents) Morfine antidote (nalaxone; nalbufine) Distigmine bromide Betanechol of carbachol

Preventie High risk populatie omschrijven Anamnese en lichamelijk onderzoek Vermijden van polyfarmacie

Discussie