De eerste fasen van de semiotische evolutie van cultuur Van hominoïde tot mens De eerste fasen van de semiotische evolutie van cultuur

1. Semiotische evolutie van cultuur Twee perspectieven mogelijk op evolutie Biologische evolutie Culturele evolutie In dit college gaat het om de culturele evolutie Cognitie: de representatie van een wereld Umwelt

2. Representatie Dieren: enkelvoudig representatieproces representatie van de actualiteit (waarneming) Mens: Verdubbeling van het representatieproces tegelijkertijd representatie van de actualiteit (waarneming) en de herinnering (mentaal) De wereld wordt verdubbeld Cultuur is: omgaan met verschil tussen beide representaties

2. De evolutie van cultuur is semiotisch Verdubbeling v/h representatieproces bepaalt de basisstructuur van ieder tekengebruik: Dit (de actualiteit) is (wordt herkend als) dat (herinnering, teken) logische tegenstrijdigheid: Want: Iets (‘?’) is dan tegelijk A en niet-A (want verschilt van A).

3. Prehistorische vormen van cultuur episodische cultuur (primaten) mimetische cultuur (homo erectus, 2,0-0,5 miljoen jaar geleden) mythische cultuur (homo sapiens - steentijd, 200.000 – 50.000 jaar geleden) grafische cultuur (homo sapiens - huidig, 50.000 – heden) Bron: Merlin Donald, Origins of the Modern Mind (1991)

4. Episodische cultuur Complexere vorm van herinnering Eerder: Procedurele herinnering - leren door doen Episodische herinnering - leren door nadoen Maar: dubbele representatie is zeer beperkt Veranderingen worden nog niet in breder verband geplaatst, betekenis beperkt zich tot het heden

5. De mimetische cultuur Nieuwe vorm van cognitie: mimesis Maakt beperkte (concrete) externalisering van het geheugen mogelijk Complexere vorm van verdubbeling van representatie Veranderingen worden opgevat als een metamorfose (van een concrete werkelijkheid naar een andere op basis van overeenkomsten)

6. De mythische cultuur Nieuwe vorm van cognitie: symbolen, taal (luisteren, kijken) – leren door (na)vertellen Maakt het mogelijk modellen te maken van de wereld (verhalen) Veranderingen worden opgevat als een nieuw geval van een algemeen begrip of categorie via het verhaal (oorlog, ziekte, etc.)

7. De grafische cultuur Nieuwe vorm van cognitie: symbolische visuele representatie Enorme sprong in de externalisering van het geheugen (beginnend met grotschilderingen) Leren door verbeelden en onderzoeken Maakt verdere abstractie mogelijk

8. Semiotische evolutie van cultuur Evolutie van cultuur is cumulatief (eerdere culturen gaan niet zomaar verloren, maar bouwen op elkaar verder) En: Toenemende complexiteit Dus: episodische cultuur (eenvoudig) mimetische cultuur mythische cultuur grafische cultuur (complex)