INFORMATIEVAARDIGHEDEN BRONNEN BSW Caroline Neckebroeck Vademecum Informatievaardigheden/bronnen

Bronnenlijst Relevantie en transparantie (en consulteerbaarheid) Primaire en secundaire bronnen Mix van types bronnen Wetenschappelijke bronnen Recente bronnen (TS-artikels!) en basiswerken Anderstalige publicaties volledigheid

Bronnen Types van bronnen  WAT? Zoekheuristiek (ontsluiting)  HOE? Sociaal-wetenschappelijke bronnen Juridische bronnen Overheidspublicaties (federaal, regionaal, provincie, steden en gemeenten, Europees, Internationaal) Statistische bronnen Zoekheuristiek (ontsluiting)  HOE? Catalogi Databanken Online (www) Vindplaats  WAAR? Bibliotheken Full-text online!! Bronnen

Sociaal-wetenschappelijke bronnen ontsluitingsmiddelen

Sociaal-wetenschappelijke bronnen Boeken Handboeken Losbladige reeksen Monografieën Readers (verzamelwerken) … vaktijdschriften Eindwerken ‘Grijze literatuur’ Krantenartikels Bijdragen in magazines Brochures folders Jaarverslagen Nota’s

Handboeken en synthesewerken Behandelen op een systematische doch vaak onvolledige manier een bepaalde problematiek. Meestal pedagogische instrumenten, minder geschikt als bron voor wetenschappelijk onderzoek. waardevol voor studenten die zich op een bepaald terrein willen oriënteren of bruikbare informatie willen verzamelen gepersonaliseerd auteurschap. Opgelet: verschil tussen handboek (gepubliceerd) en cursus (niet-gepubliceerd) Vaak losbladig: actualiteitswaarde door aanvullingen en correcties Bv. praktisch handboek voor OCMW-recht, Handboek maatschappelijk werk methodiek, … Voor een (limitatief) overzicht per domein (gezondheid en geestelijke gezondheid), cf. bijlage vademecum

Monografieën Beperken zich tot één onderwerp Grondige uitdieping Bv. sociaal recht Grondige uitdieping bieden dus geen overzicht van een vakgebied Integraal geschreven door een enkele of een groep auteurs, die gezamenlijk tekenen voor de inhoud van het werk

Readers (verzamelwerken) Samengesteld door een redacteur/redactie die een aantal auteurs uitnodigt om rond een bepaald onderwerp een bijdrage te leveren of die een aantal bijdragen bundelt die ter gelegenheid van een bepaald gebeuren (een congres, een studiedag) werden geschreven. Taak van de redacteur/ redactie (red.) = initiatief nemen voor de publicatie, verzamelen van de bijdragen, integreren van deze bijdragen in een logisch geheel (schrijven van inleiding en besluit) en technisch redactiewerk. De inhoud van de bijdragen in een reader correspondeert dus niet noodzakelijk met de visie die de redacteur(s) er zelf op nahoud(t)(en).

Periodieke uitgaven Worden met een zekere regelmaat gepubliceerd (dagelijks, wekelijks, maandelijks, tweemaandelijks...): Kranten en weekbladen (commerciële publicaties) VAKTIJDSCHRIFTEN wetenschappelijke tijdschriften Tijdschriften die gebonden zijn aan beroepsgroep of belangengroep jaarboeken

(Belgische) wetenschappelijke tijdschriften Alert: voor zorg, welzijn en sociale politiek Belgisch tijdschrift voor sociale zekerheid De gids op maatschappelijk gebied Maatwerk, vakblad voor maatschappelijk werk Ons Erfdeel Personeelsbeleid Sociale interventie (Journal of Social Intervention: theory and practice) Tijdschrift voor mediation en conflictmanagement Tijdschrift voor de sociale sector Tijdschrift voor welzijnswerk Weliswaar, welzijnsmagazine voor Vlaanderen Welwijs, wisselwerking onderwijs en welzijnswerk …

(Belgische) wetenschappelijke Tijdschriften Overzicht van alle tijdschriften Katho via website bibliotheek Katho, Campus Kortrijk katho bibliotheek Opmerking: beperkte collectie Collecties universiteitsbibliotheken! Leuven Gent  anderstalige tijdschriften!

Grijze literatuur Niet gericht op (ruime) verspreiding Vaak niet-gepubliceerd Publicaties van verenigingen, stichtingen, universiteiten, bedrijven, overheidsinstellingen, … rapporten, eindwerken, papers, nota's, brochures, syllabi, verslagen, beleidsplannen, jaarverslagen, verenigingsperiodieken, nieuwsbrieven, bedrijfskranten, databoeken, handleidingen, ...

Ontsluitingsmiddelen Catalogi (Libis & Antilope) E-bronnen E-boeken/E-books E-tijdschriften/E-journals Databanken Online encyclopedieën (wikipedia) Combinatie: librisource+/Limo (KU Leuven) of Meercat (Ugent) stuiterproxy

Catalogi Online Meerwaarde: de ligplaats van boeken en tijdschriften (>artikels) opsporen (in welke bibliotheek, in welk rek (plaatsingsnummer)) Bibliografische referenties Beschikbaar Zoekvelden (auteur, titel, trefwoorden) maar (meestal) niet om de inhoud ervan (de opgenomen artikelen, de inhoud van het boek) te leren kennen Uitzondering: artikels, bijdragen, hoofdstukken (afhankelijk van bibliotheek tot bibliotheek) Uitzondering: beperkt aanbod e-bronnen Speciale catalogi: artikels, bijdragen, eindwerken

Catalogi Antilope Libis Alleen aangesloten bibliotheken Voornamelijk zelfstandige werken (boeken, tijdschriften, eindwerken, …) Artikels, bijdragen, hoofdstukken, … Speciale catalogi: artikels en onderdelen, eindwerken, … Antilope Tijdschriftencatalogus Titelcatalogus (geen artikels!), onderwerpencatalogus indien het betrokken tijdschrift niet aanwezig is in de bibliotheek raadpleeg je ANTILOPE (lopende periodieken aanwezig in Belgische bibliotheken)

E-boeken/E-books Van Dale woordenboeken Springer e-books Google boeken Betekenis (combinatie van zoektermen) en vertaling zoektermen Springer e-books Engelstalige e-books Beperkt aantal Nederlandstalige e-boeken (gezondheidszorg, sociaal-agogische en onderwijsgerelateerde boeken) Vakbibliotheek BSL Is volledig opgenomen in Springerlink en verdwijnt als afzonderlijke vakbibliotheek in december 2011. Google boeken

E-tijdschriften/E-journals Overzicht sociaal agogisch werk O.a. Belgisch tijdschrift voor sociale zekerheid De gids op maatschappelijk gebied Maatwerk, vakblad voor maatschappelijk werk (fulltext via Springerlink) Sociale interventie (Journal of Social Intervention: theory and practice) Tijdschrift voor mediation en conflictmanagement (full-text, wachtwoord balie bibliotheek) …

Databanken Catalogi: vaak zelfstandige publicaties Beperkt aantal niet-zelfstandige publicaties (artikels in tijdschriften) Databanken die een aantal vaktijdschriften ontsluiten Bibliografische naslagwerken Vindplaats? Full-text (online) Via catalogi Complementair!!

Databanken Voordelen: Nadelen: ontsluiten niet enkel zelfstandige, doch ook niet-zelfstandige publicaties geven niet alleen de titels weer, doch ook korte samenvattingen van het opgenomen artikel of boek lopen slechts ongeveer één jaar achterop op de publicatiedatum Recente publicaties vaak full-text Nadelen: soms wordt slechts een beperkt aantal tijdschriften geëxcerpeerd samenvattingen zijn louter beschrijvend, niet kritisch publicaties verschenen tijdens het laatste jaar werden er nog niet in opgenomen, zodat men de losse nummers van de laatste jaargang(en) apart dient te consulteren. NIET/beperkt consulteerbaar via bibliotheek in Kortrijk Overzicht via webpagina universiteitsbibliotheken!

Databanken Mediargus: kranten en tijdschriften Doks: eindwerken Vlaamse Hogescholen (BMV) Boeken en (tijdschrift)artikels Springer (en BSL) BSL is volledig opgenomen in Springerlink en verdwijnt als afzonderlijke vakbibliotheek in december 2011. EBSCO host + Swetwise Academic search elite + ERIC Web of knowledge: Web of Sience + Current Contents Science Direct Google books, Google scholar

Databanken Andere: HBO kennisbank Intute: Social Sciences Lirias Oxford Journals (Britisch journal of social work) Sociale kaart PSW papers RoSa Andere: Sage

Online Encyclopedieën Wikipedia Vrijwilligers Niet gecontroleerd (peer-reviewed) Geen wetenschappelijke bron Niet als primaire bron gebruiken Wel ter verkenning van onderwerp, trefwoorden Deze trefwoorden dan ingeven in catalogi/databanken  wetenschappelijke publicaties

Bronnen ontsluitingsmiddelen Juridische bronnen Bronnen ontsluitingsmiddelen

Juridische bronnen Regelgeving (+ Parlementaire documenten) Jurisprudentie of rechtspraak Doctrine of rechtsleer (sociaal-wetenschappelijk)

Regelgeving Algemene, abstract geformuleerde, herhaaldelijk toepasbare en bestaande rechtsnormen die door een daartoe bevoegd overheidsorgaan zijn uitgevaardigd, aangenomen, vastgelegd, en die afdwingbaar zijn de grondwet wetten in strikte of formele zin decreten, ordonnanties Koninklijke besluiten op grond van bijzondere machten of uitgevaardigd ter uitvoering van (opdracht)wetten besluiten en verordeningen van gemeenschaps - en gewestregeringen ministeriële besluiten provinciale en gemeentelijke verordeningen en reglementen internationale verdragen en beslissingen van internationale en supranationale instellingen C.A.O.'s die bindend werden verklaard, beslissingen van paritaire comités en van allerlei overheidsdiensten en –instellingen omzendbrieven (!): enkel voor wie hen bindt

Regelgeving: fasen ontwerp of voorstel van wet/decreet bespreking en goedkeuring in Kamer/Senaat/Raad… bekrachtiging en afkondiging door de Koning/regering publicatie in officiële bron: Belgisch Staatsblad

Regelgeving: ontsluitingsmiddelen Officiële publicaties Het Belgisch Staatsblad (Moniteur belge) Het Bestuursmemoriaal van de provincies Bv. bestuursmemoriaal van de provincie West-Vlaanderen Het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen European Treaty Series Officieuze publicaties en databanken Belgielex Vlaamse Codex Codex Welzijnsrecht justel Jura Juriwel Edulex Officiële publicaties: door toedoen van de overheid op een door haar bepaalde wijze (vastgelegd bij wetgevende akte) en onder haar toezicht (Ministerie van Justitie voor de federale wetgeving) Officieuze: privé-initiatief

Regelgeving: ontsluitingsmiddelen Federale, Regionale en lokale overheidsdiensten FOD werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg; FOD sociale zekerheid, FOD justitie, POD maatschappelijke integratie, armoedebestrijding en sociale economie Regionaal: jeugd, gezin, hulpverlening en welzijn, Lokaal: VVSG (sociaal beleid, welzijnsvoorzieningen) Overzicht van allerhande beleidsdocumenten, omzendbrieven Tijdschriften Allerhande vaktijdschriften

Parlementaire documenten (federaal, regionaal, supranationaal vlak) Parlementaire Stukken alle documenten die tot stand kwamen bij de voorgeschiedenis van de wet of bij de uitwerking van wetsontwerpen/-voorstellen memorie van toelichting advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State verslagen van de commissies amendementen en de tekst zoals aangenomen door de Kamer/Senaat/Raad Parlementaire Handelingen volledig en woordelijk verslag van de besprekingen en van de stemmingen, alsook van de mondelinge vragen in de wetgevende kamers/raden/parlementen

Parlementaire documenten (federaal, regionaal, supranationaal vlak) Beknopt verslag van de Handelingen der Wetgevende Kamers Bevat onder de vorm van samenvattingen en als voorlopig proces-verbaal, de besprekingen en de stemmingen in de vergaderingen van de wetgevende parlementen Vragen en Antwoorden Schriftelijke vragen gesteld aan een lid van de regering of van een deelregering, die binnen de 20 dagen (Kamer) of 14 dagen (Senaat) dienen beantwoord te worden en opgenomen (met de vraag)

Parlementaire documenten: ontsluitingsmiddelen TIP: samenvatting parlementaire voorbereiding in voetnoot wet (Belgisch Staatsblad) Gedrukte volumes Sinds 1995: Federaal parlement Kamer Senaat www.vlaamsparlement.be www.pcf.be www.bruparl.irisnet.be www.parlement.wallonie.be Belgielex

Jurisprudentie De interpretatie van de rechtsregels zoals die tot uiting komt in de beslissingen van hoven en rechtbanken naar aanleiding van de toepassingen van de abstracte wet op concrete gevallen. De rechtspraak neemt de vorm aan van vonnissen en arresten

Jurisprudentie: ontsluitingsmiddelen juridat Arresten van de Raad van State Verzameling van arresten/Jurisprudentie van de Raad van State www.raadvst-conset.be Grondwettelijk hof Europees Hof voor de Rechten van de Mens

Rechtsleer/doctrine Het geheel van geschriften die juridische onderwerpen behandelen op een theoretische en systematische wijze. Nemen de vorm aan van boeken, verzamelwerken, tijdschriftartikelen en annotaties ontsluitingsmiddelen Vaktijdschriften (ook juridische) Websites federale, regionale en lokale overheden

Statistische bronnen

Statistische bronnen Kwantitatieve gegevens (cijfermateriaal) Ruwe data (primaire bron) Bewerkte data (secundaire bron) Geen onsluitingsmiddelen Cijfers zoeken = weten waar deze zich bevinden! Lokale, Regionale en Federale statistieken Speciale categorie: gerechtelijke statistieken, strafuitvoeringsstatistieken, jongeren …

Lokale statistieken www.lokalestatistieken.be Samenwerkingsverband tussen VVSG Steundienst voor het Algemeen Regeringsbeleid Agentschap voor Binnenlands Bestuur Vereniging van Vlaamse Provincies

Lokale statistieken Cijfermateriaal over Arbeidsmarkt Cultuur (jeugd) Demografie Mobliteit Onderwijs en vorming Welzijn en kansarmoede wonen

Regionale statistieken www.vlaanderen.be Overzicht van cijfer- en beleidsmateriaal over Gelijke kansen Gezondheid (portaalsite welzijn, volksgezondheid en gezin; portaalsite zorg en gezondheid, …) Welzijn en kansarmoede …

Regionale statistieken De website van de Studiedienst van de Vlaamse Regering Niet alleen cijfermateriaal m.b.t. bovenvermelde thema’s Ook SCV-survey (Sociale Culturele Verschuivingen in Vlaanderen) Jaarlijks Representatieve steekproef van Belgen en niet-Belgen (vanaf 2009) Vlaamse Gewest en Brussels Hoofdstedelijk Gewest Peiling naar waarden, opvattingen en overtuigingen m.b.t. maatschappelijke en beleidsrelevante thema’s Grote onderzoekslijnen en –thema’s Kwaliteit van het leven Relatie burger/politiek Sociaal-culturele verschuivingen Sociale cohesie, uitsluiting en armoede

Federale statistieken Statistics Belgium Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie 6 hoofdthema’s Bevolking Arbeidsmarkt en levensomstandigheden Economie Verkeer en vervoer Leefmilieu energie

Federale statistieken Overheidsdiensten FOD Sociale Zekerheid (www.socialsecurity.fgov.be) FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (www.werk.belgie.be) FOD Volkgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en leefmilieu (www.health.fgov.be) FOD Justitie (www.just.fgov.be) Gerechtelijke statistieken, strafuitvoeringsstatistieken, justitieassistenten POD maatschappelijke integratie, armoedebestrijding en sociale economie

‘Speciale’ categorie Strafuitvoeringsstatistieken Gerechtelijke statistieken Straftoemeting (veroordelingsstatistiek, activiteiten hoven en rechtbanken, Parketstatistiek (bemiddeling in strafzaken (justitiehuizen), herstelrecht en -bemiddeling (vzw Suggnomé) NICC (Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie) Strafuitvoeringsstatistieken Penitentiaire statistiek NICC

‘speciale categorie’ Jongeren en criminaliteit Bijzonder jeugdbijstand JOP (jeugdonderzoeksplatform) JOP-monitor NICC

Zoektips Demofilmpjes toledo/bibliotheek Andere (cf. toledo)