LAGO studiedag 22 september 2011 Sessie 1 Nieuw Samengestelde Gezinnen Sofie Vanassche (FaPOS, K.U.Leuven) Ed Spruijt (Scheidingsonderzoeker, Universiteit Utrecht)

Een nieuw samengesteld gezin (NSG)? Gezin met kind(eren) uit vorige relatie(s) van één of beide partners Verschillende stiefrelaties: Stiefmoeder Stiefvader Stiefbroer/zus Halfbroer/Zus Andere: stiefgrootouder, stiefneef/nicht,… Kind- versus gezinsperspectief: belang subjectieve beleving Complexe samenhang met co-ouderschap en gedeelde verblijfsregelingen Focus op residentiële stiefrelaties

NSG’en: geen marginaal gegeven Momentopname alle jongeren (N=5316)

NSG’en: geen marginaal gegeven Momentopname jongeren met gescheiden ouders (N=1260)

NSG’en en co-ouderschap: een complexe samenhang Bilocatie* Strikte bilocatie** Voltijds bij alleenstaande moeder 18.0 32.9 Voltijds bij alleenstaande vader 2.9 5.1 Voltijds bij moeder en stiefvader 16.4 34.1 Voltijds bij vader en stiefmoeder 3.0 4.7 Afwisselend bij alleenstaande moeder en alleenstaande vader 13.5 6.1 Afwisselend bij moeder en stiefvader, en alleenstaande vader 12.7 5.3 Afwisselend bij alleenstaande moeder, en vader en stiefmoeder 15.1 5.8 Afwisselend bij moeder en stiefvader, en vader en stiefmoeder 18.5 n 1260 1269 *Bilocatie: minstens enige tijd bij elke ouder wonen; **Strikte bilocatie: minstens 33% van de tijd bij elke ouder wonen

(Stief)ouderschapsstijlen na scheiding: alle (stief)ouders Niet betrokken (weinig betrokken, weinig gezag) Moeder: 17% Vader: 28% Stiefmoeder: 55% Stiefvader: 41% Autoritair (weinig betrokken, veel gezag) Moeder: 11% Vader: 15% Stiefmoeder: 14% Stiefvader: 14% Toegeeflijk (sterk betrokken, weinig gezag) Moeder: 39% Vader: 32% (Stiefmoeder: 27% Stiefvader: 31% Gezaghebbend (sterk betrokken, veel gezag) Moeder: 33% Vader: 25% Stiefmoeder: 4% Stiefvader: 14% N moeder: 897; N vader: 839; N stiefmoeder: 271; N stiefvader: 296

(Stief)ouderschapsstijlen na scheiding: residentiële (stief)ouders (min. 30%) Niet betrokken (weinig betrokken, weinig gezag) Moeder: (17%) 14% Vader: (28%) 15% Stiefmoeder: (55% ) 48% Stiefvader: (41%) 40% Autoritair (weinig betrokken, veel gezag) Moeder: (11% ) 10% Vader: (15%) 12% Stiefmoeder: (14% ) 13% Stiefvader: (14%) 14% Toegeeflijk (sterk betrokken, weinig gezag) Moeder: (39% ) 39% Vader: (32% ) 37% Stiefmoeder: (27% ) 32% Stiefvader: (31%) 31% Gezaghebbend (sterk betrokken, veel gezag) Moeder: (33%) 37% Vader: (25%) 36% Stiefmoeder: (4% ) 7% Stiefvader: (14%) 15% N moeder: 748; N vader: 269; N stiefmoeder: 100; N stiefvader: 264

Een goede relatie met …

Levenstevredenheid & stiefrelaties Gecontroleerd voor leeftijd, ouderlijk conflict, kwaliteit relatie met moeder en vader, opleidingsniveau ouders, financiële problemen, jaren verstreken sedert scheiding en aanwezigheid stief/halfbroer(s)- en/of zus(sen)

Vergelijking met Nederland LAGO: interessant onderzoek Vergelijkbaar met S&G2011 in Nederland LAGO: 5778 jongeren van 12 tot 18 jaar S&G2011: 5289 jongeren van 10 tot 16 jaar Ouderlijke scheiding: Vlaanderen ca. 25%, Nederland ca. 20%.

Oorzaak verschillen Vla - Ndl In Nederland meer ex-samenwoners In Nederland meer “huisvrouwen”, vrouwen meer deeltijdbanen Vlaanderen minder traditioneel? Verschillen in wetgeving? Andere redenen?

Aantal Nieuw Samengestelde Gezinnen (Stiefgezinnen) Zowel in Vlaanderen als in Nederland hoger dan ‘gedacht’ Meer NSG-gezinnen dan eenoudergezinnen Meer stiefvaders dan stiefmoeders Meest voorkomend: moeder met kinderen en stiefvader (wel of geen kinderen bij ex)

Stiefmoedergezinnen kwetsbaar Niet betrokken ouderschapsstijl (weekendstiefmoeders?) Gemiddeld jong en weinig ervaren Hoge verwachtingen Grote opvoedtaak

Opvoedingsadviezen NSG-gezinnen Praat over de opvoedingsregels! Biologische ouder heeft centrale rol Stel grenzen, vriendelijk maar duidelijk Stiefouder: niet te snel opvoeden Wees beschikbaar maar maak ook plezier

Tips voor de ‘verliefde’ ouder Gun kinderen rust: niet te snel een nieuwe “ouder” Kinderen houden niet van “datende’ ouders Let er op hoe de kinderen zich voelen Denk aan je ‘ex’ op de achtergrond

Discussiepunten Te veel nadruk op biologisch ouderschap in plaats van sociaal ouderschap, o.a.: Spanning co-ouderschap en positie stiefouder Hoe stiefvaders te “activeren”, stiefmoeders doen wel mee aan bijeenkomsten etc.? Hoe stiefkinderen te steunen? Programma’s, praatgroepen, op school? Hoe voorlichting te verbeteren: www.eennieuwgezin.be www.nieuwgezin.info