Valeriana officinalis Julie De Neve Inga Smets Floor Vermeulen Topics in Farmaceutische Zorg: Fytotherapie Prof. Dr. A. Foriers Vrije Universiteit Brussel Academiejaar 2008-2009

Overzicht Classificatie Volksgebruik Beschrijving Inhoudsstoffen Therapeutische eigenschappen Werking Toxiciteit en nevenwerkingen Zwangerschap en lactatie Specialiteiten in de apotheek Klinische studies Conclusie

1. Classificatie Klasse: Dicotylen Orde: Dipsacales Familie: Valerianaceae Genus: Valeriana Soort: Valeriana officinalis Naam: ‘valere’of ‘vallidus’ = Latijn = sterk, gezond (zijn) Synoniemen: Baldrian, Kattekruid, Stinkerskruid

2. Volksgebruik Oudheid: - aangeprezen bij slapeloosheid door Hippocrates en Galenus Middeleeuwen: - gebruikt bij epilepsie Indianen: - gebruikt bij snijwonden en kwetsuren Chinese geneeskunde: - gebruikt als krampwerend, kalmerend en antidepressief kruid WO I en II: - gebruikt bij shellshock en neurosen

3. Beschrijving Voorkomen: - vochtige, kalkrijke bodem in schaduw of zon - moerassen, vochtige bossen, weiden, slootkanten - Noord-Amerika, Noord-Europa, Rusland, West-Azië Beschrijving: - vlezige wortelstok met uitlopers en wortelharen - holle, gegroefde stengel tot 2 meter hoog - onderaan in rozet en hogerop getande bladeren - na 2 à 3 jaar, mei-augustus, kleine, witroze bloempjes

3. Beschrijving Enkel de wortel wordt gebruikt  Vers of gedroogd onder 40°C

4. Inhoudsstoffen Etherische olie (0,2 à 2,8%) - esters: bornylacetaat, bornylisovaleraat - sesquiterpenen: valereenzuur, isovalereenzuur, acetoxyvalereenzuur - ketonen: valeranon - aldehyden: valerenal Valepotriaten (0,05 à 0,67%) Aminozuren - GABA, glutamine, … Alkaloïden (0,01 à 0,05%) Lignanen Andere

5. Therapeutische eigenschappen Kalmeert Vermindert angst Induceert slaap Relaxeert Ontspant de spieren Stilt krampen

6. Werking Werkzame component onbekend  combinatie Sedatieve en hypnotische werking wetenschappelijk bewezen Vermoedelijke werkzame bestanddelen: - valerenal - valereenzuur - valepotriaten → zeer onstabiel

6. Werking Affiniteit voor: - GABA receptoren - benzodiazepinereceptoren Inhibitie re-uptake GABA Inhibitie afbraak GABA [GABA]  Stimulatie vrijstelling GABA  depressie CZS

7. Nevenwerkingen en toxiciteit Voornaamste nevenwerkingen: - hoofdpijn - duizeligheid - maag-darm klachten Geen gewenning of verslaving Mogelijk potentiërend effect op andere tranquilizers Niet geven aan nier- en leverpatiënten Niet geven aan kinderen jonger dan 3 jaar

8. Zwangerschap en lactatie Door gebrek aan relevante studies: - Niet gebruiken tijdens zwangerschap - Niet gebruiken tijdens lactatie

9. Specialiteiten in de apotheek Voedingssupplement  notificatie - Sedinal® Plus - Valdispert® Night Homeopathie - A.Vogel® ValeriaanD1 Geneesmiddel  registratie - Relaxine® - Valerial 500® - Dormiplant® - Seneuval® - Songha® - Natudor®

9. Specialiteiten in de apotheek Sedinal® Plus - combinatiepreparaat:  valeriaanextract (26%)  hopextract (14%)  passiflora extract (3,5%)  andoorn - dosis:  rust en relaxatie: 1 à 2 dragees, 3 maal per dag  slaap: 3 à 4 dragees, 1u voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Valdispert® Night - combinatiepreparaat:  valeriaanextract (250 mg)  hopextract (85 mg) - dosis:  1 à 3 dragées, 1u voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek A.Vogel Valeriaan D1 - monopreparaat  valeriana officinalis D1, alcoholgehalte 65% (v/v) - dosis:  rust en relaxatie: 20 à 30 druppels, 3 maal per dag  slaap: 60 druppels extra voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Relaxine® - monopreparaat  gedroogd waterig-alcoholisch (36,3% v/v) valeriaanextract (500 mg) - dosis:  1 à 2 tabletten, 1/2u voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Valerial 500® - monopreparaat  gedroogd waterig-alcoholisch valeriaanextract (500 mg) - dosis:  1 à 2 tabletten, 1/2u voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Dormiplant® - combinatiepreparaat:  valeriaanextract (160 mg)  melisse extract (80 mg) - dosis:  rust en relaxatie: 1 à 2 dragees, 3 maal per dag  slaap: 2 dragees, 1/2u voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Seneuval® - combinatiepreparaat:  valeriaanextract (100 mg)  crataegus extract (25 mg)  passiflora extract (25 mg) - dosis:  nervositeit: 1 à 2 capsules, 3 maal per dag  slaap: 2 capsules, 1/2u. voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Songha® - combinatiepreparaat:  valeriaanextract (120 mg)  melisse extract (80 mg) - dosis:  rust en relaxatie: 2 à 3 dragees, 3 maal per dag  slaap: 2 à 3 dragees, 1/2u tot 1u voor het slapengaan

9. Specialiteiten in de apotheek Natudor® - combinatiepreparaat:  valeriaanextract (130 mg)  crataegus extract (90 mg)  lindebloesem extract (70 mg) - dosis:  nervositeit en slaap: 1 à 2 tabletten, 1 à 3 maal per dag

9. Specialiteiten: overzicht Dosis/tablet Aantal tabl. Prijs Prijs/tablet Prijs/ 100mg Sedinal plus 148,2 mg 40 100 8,95 16,95 0,22 € 0,17 € 0,148 € 0,115 € Valdispert night 250 mg 13,83 0,34 € 0,138 € Relaxine 500 mg 15 30 7,19 € 11,77 € 0,48 € 0,39 € 0,096 € 0,078 € Valerial 11,65 € Dormiplant 160 mg 12,50 € 0,31 € 0,194 € Seneuval 100 mg 45 5,60 € 13,90 € 0,37 € 0,370 € 0,310 € Songha 120 mg 8,40 € 0,28 € 0,233 € Natudor 130 mg 36 9,00 € 0,25 € 0,192 €

 Dit resulteert in tegenstrijdige conclusies 10. Klinische studies Onderlinge verschillen voor wat betreft: - onderzochte populatie  variatie in aantal, leeftijd, geslacht, type van slapeloosheid - gebruikte dosis  variatie in vorm, gehalte, tijdstip en duur van inname - onderzoeksmethode  gestandaardiseerde vragenlijsten, slaap-EEG - controlegroep  Dit resulteert in tegenstrijdige conclusies

10. Klinische studies Methode 1: gestandaardiseerde vragenlijst: - Leathwood et all (1982)  verkorte inslaaptijd en verbeterde slaapkwaliteit na 3 dosissen (400 mg) - Vorbach et all (1996) na 28 dagen (600 mg) - Dominguez et all (2000)  verbeterde slaapkwaliteit bij 80% van de proefpersonen na 7 dagen (470 mg) - Ziegles et all (2002)  verbeterde slaapkwaliteit na 42 dagen (600 mg)

10. Klinische studies - Diaper and Hindmarch (2004) Methode 2: slaap-EEG: - Diaper and Hindmarch (2004)  geen significant verschil tussen de 2 interventiegroepen (300 mg en 600 mg) en de controlegroep na 3 weken

11. Conclusie bewezen Concentratie GABA neemt toe  depressie CZS Sedatieve en hypnotische werking wetenschappelijk bewezen Concentratie GABA neemt toe  depressie CZS Combinatie van inhoudsstoffen verantwoordelijk voor werking Aanbevolen dosis: 300 à 600 mg valeriaan Specialiteit beste prijs/kwaliteit: Relaxine en Valerial Nood aan uitgebreide en volledige studies

Bedankt voor uw aandacht!