Silybum Marianum Mariadistel Peeters Muriel Piqueur Els Dhondt Wim Prof. Dr. A. Foriers 4/04/2017 | pag. 1

Etymologie Silybum < Silybon (Gr.) Dioscorides  distelachtige planten Marianum < legende  melkdruppels uit de boezem van Maria op blad vd distel bij vlucht met Jezus naar Egypte Synoniemen: - Onze Lieve Vrouwe distel, - Melkdistel (Milk Thistle) subtitle 4/04/2017 | pag. 2

Beschrijving Familie: Asteraceae = compositae (composietenfamilie) Uitzicht: - forse, kaal, weinig behaard - middelhoog tot hoog (1-3 m) - 1 – 2 jarige plant Blad: - langwerpig, - stekelige rand – diep ingesneden - glanzend lichtgroen - met witgezoomde nerven.

Beschrijving Bloem: - roodpurper (40-50 mm) - eindstandig - half bolvormig - tweeslachtig - grote afstaande omwindselbladen Bloeitijd: juli – augustus Herkomst: Zuid – en Midden Europa; ook gecultiveerd. Grond: - droge zonnige plaatsen - rotsachtige matig vruchtbare bodems (wegbermen en onbebouwde terreinen)

Historiek Grieken en Romeinen: - witte vloed - longontsteking en hoest Plinius de Oudere: galafdrijvend ME: medicinaal gebruik bij: - lever – en miltziekten - geelzucht, - galkoliek, - hoest en diarree 16de eeuw: geelzucht, chronische en acute hepatitis

Eerste studies 1954: gunstige werking < flavonoïdecomplex (het silymarine) 1970: leverbeschermende eigenschappen wetenschappelijk aangetoond: dieren die mariadistel eten  immuun voor leverbeschadigende eigenschappen voor de groene knolamaniet (Amanita phalloïdes)

Gebruikte delen Medicinaal: - Vruchten of zaden (fructus) zonder vruchtpluis - Het kruid (herba), dit is minder werkzaam Groente: - wortel gekookt cfr. schorseneren - jonge bladeren cfr. sla en spinazie - stelen gekookt cfr. asperges - bloemhoofdjes gekookt cfr. artisjok - zaadjes: surrogaatkoffie

Inhoudsstoffen Vrucht: - flavanolignanen (1,5 – 3 %): silymarine 50 % silybinine, e.a. silychristine, silydianine, silymonine - flavonoïden: quercetine, taxifoline, dihydrokaempferol Blad: flavonoïden: apigenine, luteoline, kaempferol (geen silymarine; minder gebruikt)

Eigenschappen Antihepatotoxicum en Hepatoprotectivum (vnl. silybinine) Verhoogde detoxificatie lever, door ↑ glucuronidatie Verminderde fase I CYP450 reacties  toxines niet omgezet in actievere toxines Stabilisering celmembranen (verhinderd toxines) Antioxidante werking (> vit E)  schadelijke effecten oxidanten voorkomen Regeneratievermogen door stimulatie celmetabolisme t.h.v. beschadigde lever Anti-inflammatoire eigenschappen  ↓ ontstekingsverschijnselen t.h.v. lever Anti-fibrotisch effect: ↓ omvorming levercellen tot fibroblasten (dus minder cirrose)

Eigenschappen Cholagoog en choleretisch Remming angiogenese bij tumoren, antineoplastisch en anticancerogeen gevonden in verschillende diermodellen. Ook: nefroprotectief, bevordering abdominale circulatie, digestivum, hypolipemiërend, hypoglycemiërend, diuretisch, bloedzuiverend, spasmolytisch, antipyretisch

Indicaties Bij leverschade (of ter voorkoming van) door: - alcohol - geneesmiddelen: o.a. paracetamol, fenothiazines, chemotherapeutica,… - narcosemiddelen - drugs - paddestoelvergiftiging (bijv. met groene knolamaniet) - schadelijke stofwisselingsproducten - voedingsadditieven - chemicaliën uit het milieu

Indicaties Bij acute en chronische leveraandoeningen: - virale hepatitis, evt. met geelzucht - leverinsufficiëntie of verstoorde en verzwakte leverfunctie - huidziekten door leveraandoening - levercirrhose, t.g.v. alchohol, toxines, medicatie of bij diabetici - steatose - leverzwelling en –congestie - voedselvergiftiging

Indicaties Andere: - onvoldoende galvorming, galblaasontsteking en galblaaskolieken - combinatietherapie met potentieel toxische stoffen (bvb. ciclosporine) - dyspepsie, slokdarmbloeding - hyperinsulinisme - spataderen, menorrhagie, metrorragie en hypotensie door leverlijden

Nevenwerkingen Opstarten behandeling kan  hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, opgeblazen gevoel, winderigheid, onregelmatige stoelgang, diarree (o.w.v. ontgifting). Te hoge dosis (1500 mg per dag)  diarree Allergische reactie (kruisreactie Asteraceae) Niet gebruiken: zwangerschap, kinderen < 6 jaar

Interacties Positieve: - hepatotoxiciteit GM ↓ - ↓ nierbeschadiging antitumorale GM (cisplatine en ciclosporine) - antitumorale activiteit van cisplatine en doxorubicine ↑ - synergisme van leverbeschermende werking van alfa-liponzuur, selenium en glutathion Negatieve: - beïnvloeding CYP 3A4  interacties mogelijk met ketoconazole, erythromycine, …

Specialiteiten Geneesmiddelen Legalon-Sil ® H.G. – voorschriftplichtig - ampullen met 350 mg silybinin (verdund voor perfusie) - intoxicatie met Amanita phalloïdes - 20 tot 50 mg / kg / dag (over 4 infusies; elke 4 uur) - gecombineerd met hemodialyse Legalon ® - voorschriftplichtig - droog extract equivalent met 140 mg Silymarine - leverfunctie te verbeteren bij leverfunctiestoornissen - aanvangsdosis: 3 capsules / dag (= max. dosis) - onderhoudsdosis: 2 capsules / dag

Specialiteiten Voedingssupplementen Monopreparaten: - Arkocaps Mariadistel® (Arkopharma) - Carduus Pro® (Vitafytea) Combinatiepreparaten: - Hepafyt® (Bional) - Origine® (Tilman) - Phytostatin® (Functiomed)

Economisch belang Op grote schaal geteeld in: - Zuid-Europa - Noord-Afrika - Zuid-Amerika - Californië - Oostelijke staten van USA voor farmaceutische industrie

Referenties http://www.kruidenvrouwtje.nl/kruiden/mariadistel.htm http://www.who.int/medicinedocs/collect/medicinedocs/index/assoc/s4927e/p303a.gif Verhelst G. Groot handboek geneeskrachtige planten. Drukkerij de Jong, Baarle Hertog. 2006; 2de druk: 544 pp. www.pharma.be www.delphiplus.be Barnes J, Anderson LA, Philipson JD. Herbal Medicines, Pharmaceutical Press, 3de editie: 429-435. www.mycofun.nl www.annetanne.be http://de.wikipedia.org/wiki/Mariendistel