Organisatiecultuur en veiligheidsgedrag Frank Guldenmund, Sectie Veiligheidskunde, TU Delft
Cultuurschok [1] Meest vrouwelijke land ter wereld?
Cultuurschok [2]
Cultuurartefact
cultuur gedrag cultuur
Overzicht van presentatie Definitie van cultuur Kenmerken van cultuur Cultuurbenaderingen Cultuur en gedrag
Cultuur? Waar denk je het eerst aan bij het noemen van het woord cultuur?
Cultuur 1.Cultuur in enge zin: civilisatie, verfijning, beschaving 2.Cultuur in brede zin: mentale programma’s
Definitie van cultuur De collectieve mentale programmering die de leden van de ene groep of categorie mensen onderscheidt van een andere [Hofstede, 1992].
Definitie van cultuur De collectieve mentale programmering die de leden van de ene groep of categorie mensen onderscheidt van een andere [Hofstede, 1992].
Definitie van cultuur De collectieve mentale programmering die de leden van de ene groep of categorie mensen onderscheidt van een andere [Hofstede, 1992].
Definitie van cultuur De collectieve mentale programmering die de leden van de ene groep of categorie mensen onderscheidt van een andere [Hofstede, 1992].
Definitie van cultuur De collectieve mentale programmering die de leden van de ene groep of categorie mensen onderscheidt van een andere [Hofstede, 1992].
aangeleerd
Niveaus van mentale programmering Persoonlijkheid: uniek Cultuur: gedeeld met een groep Natuur: gedeeld met iedereen
Culturen als mentale programma’s Nationale cultuur Religie Streekcultuur (noord - zuid, west - rest) Generatie Sociale klasse, opleiding Vereniging, club (voetbalclub, vrijmetselarij) Organisaties …
aangeleerd gedeeld functioneel
Functie van cultuur Onzekerheidsreductie: voorspelbaarheid Continuïteit: voortbestaan, overleving
aangeleerd holistisch gedeeld functioneel
Holisme (1)
Holisme (2)
Context van organisatiecultuur Structuur Cultuur Processen Gedrag Organogrammen, verdeling van macht en verantwoordelijk- heden, functie- omschrijvingen Primair proces(sen) plus alle ondersteunende processen = Organisatie- en veiligheidscultuur
stabiel gelaagd aangeleerd holistisch gedeeld functioneel
stabiel gelaagd aangeleerd holistisch gedeeld functioneel
Cultuur is een ui
Cultuur is een ui: Schein artefacten beleden waarden basisassumpties
Benaderingen [1] Wat zien ik?
Twee gezichtspunten Gedragssysteem: cultuur = gedrag Idee ë nsysteem: cultuur ≠ gedrag
Benaderingen [2] Analytische benadering: vragenlijsten Praktijkaanpak: niveau van ontwikkeling Academische benadering: veldonderzoek
Academische benadering Methode = veldonderzoek: kwalitatief (Inter)subjectief Ontcijferen van patronen van basisassumpties Relatie met veiligheidsprestatie moet beredeneerd worden
De ui van cultuur artefacten beleden waarden basisassumpties
artefacten beleden waarden (patronen van) basisassumpties
Wij zijn hier om te produceren Wij zijn ervaren vakmensen Wij hebben geen regels nodig Een ongeval is je eigen schuld Wij kennen de gevaren Sommige ongevallen zijn niet te voorkomen (=een geaccepteerd risico) Wij zijn verantwoordelijk voor onze eigen veiligheid Pech gehad!
Cultuur en gedrag Gedrag nodig om cultuur te ontcijferen Echter: gedrag ≠ cultuur Gedrag dat gedragen wordt door een cultuur (overtuigingen) is robuuster dan wanneer dit niet het geval is Causaal verband tussen organisatiecultuur en veiligheidsgedrag is wetenschappelijk lastig aan te tonen
Stelling BBS invoeren – zonder voorafgaande cultuurdiagnose – is symptoombestrijding