Inactiviteit onwil of onvermogen? 14 maart 2011

Negatieve symptomen Minder motivatie (avolitie, apathie) Minder plezier (anhedonie) Minder sociale interesse (asocialiteit) Minder praten (alogie) Minder uitdrukking

Oorzaak 1: psychose klachten Hallucinaties Wanen Angst, veiligheid, prikkels uit de weg gaan

Negatieve symptomen (inactiviteit) Psychose klachten

Oorzaak 2: cognitieve problemen Geheugen Aandacht, concentratie Snelheid van informatie verwerken Flexibiliteit (kunnen switchen) Planning, organisatie Is tijdelijk sterk verstoord tijdens psychose Maar blijft (vaak) ook daarna beperkt Wordt niet erger bij iedere psychose

Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

Oorzaak 3: rouw om verliezen Externe verliezen: Opleiding, school, werk, woning Vrienden, sociaal netwerk, hobbies Interne verliezen: Vertrouwen in eigen waarneming en denken (psychose) Cognitieve beperkingen

Oorzaak 3: rouw om verliezen Rouwfasen: Ontkenning Protest en verlangen Onderhandelen en vechten Depressie Reorganisatie en acceptatie

Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

Oorzaak 4: zelf-stigma en verwachting sociale uitstoting Zelf-stigmatisatie: Idee dat je niet kunt studeren / werken met een psychotische kwetsbaarheid Dat je niet teveel mag doen, omdat je dan weer ziek wordt door de stress Verwachting sociale uitstoting: Idee dat iedereen aan je kan zien dat je een psychose hebt gehad Idee dat je geen partner kunt krijgen Idee dat anderen je zullen afkeuren Dat je er niet meer bij hoort

Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

Oorzaak 5: medicatie bijwerkingen Antipsychotische medicatie kan heftige bijwerkingen geven die zorgen voor minder energie en minder interesse, en voor slaperigheid

Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Medicatie bijwerkingen Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

Oorzaak 6: ziekte-kenmerken Negatieve symptomen kunnen ook puur vanuit een psychotische stoornis bestaan. ‘De thermostaat’ van de persoon staat als het ware lager afgesteld.

Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Medicatie bijwerkingen Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten Ziekte- kenmerken

Oorzaak 7: Heftige ervaringen Tot slot: het hebben meegemaakt van zeer heftige gebeurtenissen (trauma’s) kan leiden tot vermijding en ‘vervlakking’ van het gevoel. Mensen met psychotische kwetsbaarheid hebben soms (niet altijd) zeer heftige gebeurtenissen meegemaakt.

Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Medicatie bijwerkingen Negatieve symptomen (inactiviteit) Heftige ervaringen Cognitieve problemen Psychose klachten Ziekte- kenmerken

Wat betekent dit? Het is normaal dat iemand de eerste tijd direct na een psychose een tijdje inactief is Geef iemand de tijd om te herstellen en te rouwen om de geleden verliezen Cognitieve problemen kunnen bestaan als blijvende beperking Maar dit betekent niet dat iemand minder waard is of geen levensdoelen kan vervullen. Hierbij is van belang: Beperkingen en kwetsbaarheden leren accepteren Overdreven negatieve ideeën en zelf-stigmatisatie tegengaan Persoonlijke doelen zijn belangrijk Stap voor stap, niet teveel druk en kritiek Wel duidelijke grenzen en regels Het is een proces: verwachtingen wisselen per fase

Wat kan ik gebruiken van wat ik vandaag heb gehoord om: In groepen: Wat kan ik gebruiken van wat ik vandaag heb gehoord om: inactiviteit van familielid met psychotische kwetsbaarheid beter te begrijpen? beter om te gaan met zijn/haar inactiviteit? welke tips heb ik zelf ontdekt?