Zonder Gezag geen Veilige Publieke Taak?! Thijs Jansen, School voor Politiek en Bestuur, Universiteit Tilburg 12-12-2013

2005 4 drukken

Stichting Beroepseer Opgericht 2006 www.beroepseer.nl

2009 2009, 2 drukken + Engelse vertaling

2012 Recensie Volkskrant: 'Gezagsdragers' leest als een boeiende speurtocht naar een verklaring en oplossing voor de gezagsparadox’ Vier sterren

De ondraaglijke lichtheid van de overheidstaal Boek gezagsdragers De machtsdimensie is taboe: “klantmanager”, “leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker” Overheid oefent macht uit, maar doet net alsof daar geen sprake van is: wordt verdoezeld De ondraaglijke lichtheid van de overheidstaal

Wat voor soort professionals horen hierbij?

Prototype 1: zelfontplooier

Zelf ontplooien/ zelfontplooier Ambitieus Baan is een middel om je zelf verder te brengen Op zoek naar uitdagingen Op zoek naar erkenning Gericht op eigen ontwikkeling, groei: baan is een stap/ fase in carrière

Prototype 2

Ondernemend/ ondernemer Zelfstandig, onafhankelijk Risico’s nemend Verantwoordelijk Houdt van spanning Strijdbaar Competitief

Zelfstandig Publiek Professional

Prototype 3: Netwerker

Netwerken/ netwerker Heeft anderen nodig voor het bereiken doel werk Moet vertrouwd worden Zoekt naar consensus Vermijdt conflicten Aardig gevonden worden Sociaal vaardig

De overheid als cocreatie Ambtenaar 2.0 Netwerksamenleving

DE YES lyriek HRM taal over ambtenaar Ambtenaar 2.0 Cocreatie, slimmer werken Procedurele begrippen: over het YES, en heel weinig over het NO Mijn stelling: het NO is echter minstens even belangrijk

Het NEE Publiek belang dienen Macht uitoefenen Burgerplichten Meerderheid/ minderheid Rechtsstaat

Ook plichten

Dat is wennen..

Verdedigers van de publieke zaak

Definitie Gezagsdragers Het gaat steeds om (semi)professionals die (a) in het algemeen belang (b) met burgers of cliënten werken (c) die niet vrijwillig de relatie met hen zijn aangegaan en (d) waarbij het sommige van deze (semi)professionals is toegestaan om zo nodig dwangmiddelen te gebruiken

Macht en gezag

Ontwikkeling van institutionele binding (B) in relatie tot individuele mondigheid (M)

Leiderschap is weer populair Opmerkelijke omslag midden jaren negentig Slechte herinneringen aan het gezag Democratisering sloot leiderschap uit Geen economische of politieke factoren Maar onzekerheden in het morele domein

Aandeel Nederlanders (%) die de stelling dat er sterke leiders nodig zijn steunen (donker) of sterk steunen (licht).

Mogelijke verklaring: voortgaande erosie van institutioneel leiderschap…

…in combinatie met de gestage opkomst van persoonlijk leiderschap...

…wat in feite op een transformatie van de gezagsuitoefening wijst.

Drie gezagsbronnen Persoonlijke kwaliteiten + Geïnstitutionaliseerde normen - Institutioneel niveau Positie in organisatie: bevoegdheden - Functioneel niveau Persoonlijke kwaliteiten + Individueel niveau

Dienaar

Dienstbaarheid ‘Civil servant’ Bescheiden Dienstbaar Loyaal Trouw Prudent Ambtenaar, griffier, butler

Rechter

Rechtvaardigheid Onbevooroordeeld, belangeloosheid Machtsuitoefening moet op rechtvaardigheid gebaseerd zijn Procedurele rechtvaardigheid

Militair

Eergevoel Moed Dienstbaarheid Opofferingsgezindheid Doorzettingsvermogen Directheid Regels Hiërarchie Kameraadschap

Leren van de politie Mentale weerbaarheid Morele weerbaarheid Fysieke weerbaarheid