(godsdienst)sociologie Tiltenberg- St. Bonifatius Jaar I-II, major Code VIII.3

Kerk en moderne samenleving Les 3 Kerk en moderne samenleving

stelling De katholieke kerk zou meer moeten inspelen op de vragen die op de religieuze markt leven

Modernisering (p.95) “het ontstaan van een samenleving gekenmerkt door vooruitgangsgeloof en een functionele en rationele benadering van de werkelijkheid > 1600 filosofische revolutie > 1750 technische revolutie > 1798 politieke revolutie Verschillende maar verbonden processen

Differentiatie Verzelfstandiging van domeinen van de samenleving met eigen functies, normen en waarden Gevolg: complexe samenleving, netwerkvorming, eenheidsworst, mondialisering Religie: privatisering, religie een onderdeel

Rationalisering Inrichten van de samenleving volgens logische, gestructureerde, geformaliseerde patronen Doel: efficiëntie, berekenbaarheid, maakbaarheid Religie: ‘onttovering’, minder belang religieuze verklaringen

Individualisering Persoon los van traditionele verbanden, bepaalt zelf hoe leven in te richten Meerdere sociale verbanden, minder controle, grotere keuzevrijheid, subjectieve ervaring Religie: minder gebonden aan kerk

Domesticering Bevrijding van natuurlijke en biologische beperkingen en controle van de natuur Religie: doorbreken cyclisch denken, ingrijpen schepping

Secularisatie ‘proces waardoor in toenemende mate aspecten van het leven en samenleven van mensen onttrokken worden aan de overheersing of begeleiding van godsdienstige instituties en symbolen’. Drie niveaus (Dobbelaere, Dekker)

Individuele niveau Verminderen van de godsdienstigheid van mensen Traditionele waarden hebben minder betekenis voor het individu Ze zijn minder betrokken bij organisaties en op de boodschap Of is er sprake van verschuiving?

God in Nederland 2006 Leven na de dood Weet niet zeker 40 31 Bijbel woord van God Gedeeltelijk/in bepaalde zin 24 27 Theisten Ietsisten 36 Christus Gods zoon Buitengewoon begaafd 29 Gelovig mens: beslist wel Eigenlijk wel/enigszins Geloof heeft grote betekenis enigszins 42 19

Niveau samenleving Beperking reikwijdte godsdienst Minder organisaties op religieuze grondslag Godsdienst minder belangrijk voor inrichting samenleving Kerk op zichzelf

Organisatie niveau Interne secularisatie: aanpassing van de godsdienst aan de ontwikkelingen in de samenleving Meer democratie Professionalisering Binnenwereldse uitleg Vrouwen Ethiek Voorbeeld: www.bethlehemkerk.nl/index.php/bezinning-mainmenu-67/752-wat-wordt-er-in-de-kerk-gesmurfd?tmpl=component&print=1&page

Moderniteit en sacralisering? Moderne samenleving niet zonder kritiek Differentiatie > heelheid Rationalisering > mystiek Individualisering > gemeenschap Moderniteit geeft geen antwoord op vragen over dood, lijden, geluk, vrede, verveling (Van Harskamp: Het nieuw-religieuze verlangen)

Religie in Nederland www.vpro.nl/programma/detoekomst/afleveringen

Religieuze markt

Aanbod Traditionele christelijke kerken zullen blijven bestaan Vernieuwingen binnen christendom Wereldgodsdiensten: groei of secularisatie? Nieuwe religieuze bewegingen: weinig aanhang, eerder cultureel

Vraag Blijvende belangstelling voor religie Anders opstellen Consumentengedrag

Uitwisseling Niches in de markt Marktregulatie door overheid (hoe in Nederland?)

Stelling: op een vrije markt neemt betrokkenheid toe In een vrije markt kan alles aangeboden worden Op een vrije markt is vernieuwing Er ontstaan competitieve, concurrerende en klantgerichte organisaties Iedereen kan de religie krijgen voor de prijs die hij/zij wil betalen Elke niche wordt bediend met eigen aanbod

Vrij, pluraal, dalende betrokkenheid Nederland? Vrij, pluraal, dalende betrokkenheid

verklaring Interne secularisatie: verzaken religieuze taak Kartelvorming door oecumene Weinig gebruik van marketing (Sengers: Aantrekkelijke kerk)

stelling De katholieke kerk zou meer moeten inspelen op de vragen die op de religieuze markt leven