De Republiek in een tijd van vorsten Een Gouden Eeuw voor de Republiek § 4.2

4.2 Het Eerst Stadhouderloze Tijdperk - Willem II en Holland Na het overlijden van Frederik Hendrik werd zijn zoon Willem II stadhouder (1647). Ook hij wilde veel macht, een groot leger en oorlog, maar de Hollandse Staten lagen dwars. Dus liet hij – naar goed gebruikt – zijn politieke tegenstanders in Den Haag arresteren. Daarna trachtte hij Amsterdam te overvallen, hetgeen niet lukte door een logistiek foutje. Maar door de dreiging van zijn troepen bond Amsterdam wel in en de belangrijkste tegenstanders in het bestuur lagen er uit. Lang heeft Willem niet kunnen genieten van zijn succes, want kort daarna overleed hij aan de pokken (1650). Zijn zoon kon in theorie opvolger worden, maar de Staten Generaal o.l.v. Holland benoemden geen nieuwe stadhouder meer.

4.2 Het Eerst Stadhouderloze Tijdperk - Staatsgezinden vs Orangisten Het ESHLT duurde tot Het bestuur lag geheel bij lokale regenten en de Raadspensionaris Johan de Witt, die deze functie al vanaf ‘53 vervulde. Echter langzamerhand kwamen twee regenten groepen steeds meer tegenover elkaar te staan: –De Staatsgezinden (veelal kapitaalkrachtige Hollandse burgers) o.l.v. Johan de Witt vs de Oranjegezinden. –Waarom de Staatsgezinden geen stadhouders meer wilde? Oorlogzuchtig Monarchale neigingen Kostte veel centen, zo’n leger op de been houden Erfelijkheid van de job werd gezien een bedreiging van vrijheid –Orangisten vonden juist dat de stadhouders de Republiek bijeen hielden.

Johan en Cornelis (achtergrond) de Witt

4.2 Het Eerst Stadhouderloze Tijdperk - Buitenlandse politiek Johan de Witt gaf als raadspensionaris leiding aan de Buitenlandse politiek –Centraal stonden hierbij de Hollandse belangen zoals een sterke handel en de hiervoor noodzakelijke sterke vloot –Het leger werd verwaarloosd –Tevens trachtte hij met verdragen de concurrenten Engeland en Frankrijk tegen elkaar uit te spelen In 1662 een verdrag met Frankrijk, waarbij men beloofde geen oorlog te voeren en elkaars handelsbelangen te respecteren

4.2 Het Eerst Stadhouderloze Tijdperk - Strijd met Engeland Het sterk opkomende Engeland werd in de tweede helft van de 17 e eeuw dé grote concurrent – In 1651 nam het Britse parlement de Acte van Navigatie aan Buitenlandse schepen mochten alleen nog maar in eigen land vervaardigde goederen in Britse havens brengen –In de maanden daarna werd menig schip uit de Republiek gekaapt, hetgeen tot de Eerste Engelse Oorlog leidde in De Nederlanders leden behoorlijke verliezen, doordat de vloot nog niet op oorlogssterkte was. Maar ook de Engelse handel liep een flinke deuk op. In 1654 sloot men vrede. –Echter in 1665 brak de Tweede Engelse Oorlog uit, nadat Nieuw-Amsterdam was ingenomen. Nu was de Staatse vloot wel op volle sterkte en verpletterde de Engelsen. Hollanders zetten echter niet door, omdat men de Engelsen nodig had als bondgenoot tegen Frankrijk. De Engelsen mochten New York houden en wij Suriname, een op dat moment veel interessanter gebied

Welk schilderij betreft de Eerste en welk de Tweede Engelse Zeeoorlog?