Lezing en debat KIVI NIRIA Marcel Crok De staat van het klimaat KIVI NIRIA Afdeling Techniek, Maatschappij & Economie Dinsdag 7 juni Den Haag

Wie ben ik en waarom dit boek? Marcel Crok (1971), scheikundige De Ingenieur Natuurwetenschap & Techniek wereldprimeur met hockeystick-artikel Winnaar Glazen Griffioen ( euro) fulltime aan boek Steun Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten ( euro); rest spaargeld Motivatie: waarheidsvinding

Opbouw presentatie 1)Testen kennisniveau 2)Introductie klimaatdebat 3)Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? 4)Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

Quiz – testen kennisniveau A)Hoeveel graden is de aarde sinds 1850 opgewarmd? 1)3,2 graden 2)1,3 graden 3)0,8 graden 4)de aarde is niet opgewarmd

Quiz B)De hoeveelheid zeeijs op aarde (Noord- en Zuidpool tezamen) is de afgelopen dertig jaar? 1)Afgenomen met 50% 2)Afgenomen met 20% 3)Gelijk gebleven 4)Toegenomen met 10%

Quiz C)Het aantal ijsberen rond de Noordpool is de afgelopen 25 jaar? 1)Sterk afgenomen met 90% 2)Licht afgenomen met 15% 3)Gelijk gebleven 4)Sterk gegroeid met 400%

Quiz D)De orkaanactiviteit is de afgelopen eeuw als gevolg van de opwarming van de aarde 1)Fors toegenomen 2)Licht toegenomen 3)Gelijk gebleven 4)Flink afgenomen

Quiz E)Hoe verhoudt de huidige warme periode zich ten opzichte van de warme Middeleeuwen (rond het jaar 1000)? 1)Het is nu ongeveer 2 graden warmer 2)Het is nu ongeveer 1 graad warmer 3)Het is nu even warm als toen 4)Het is nu kouder dan toen

A)Hoeveel graden is de aarde sinds 1850 opgewarmd? Antwoord: 0,8 graden (antwoord 3) Wereldgemiddelde temperatuur sinds 1850

B) De hoeveelheid zeeijs rond de Noord- en Zuidpool tezamen is de afgelopen dertig jaar? Antwoord: gelijk gebleven (3) Rode lijn = afwijking in miljoenen m 2 t.o.v. mondiaal gemiddelde Mondiale zeeijs-oppervlakte sinds 1979

C) Het aantal ijsberen rond de Noordpool is de afgelopen 25 jaar? Antwoord: met 400% gegroeid (4)

D) De orkaanactiviteit is de afgelopen eeuw? Antwoord: gelijk gebleven (3) Orkanen in de VS sinds 1850

E) Nu warmer dan in de Middeleeuwen? Resten Vikingen op Groenland Antwoord: Toen tenminste even warm als nu (3 of 4)

Uitslag Quiz ‘Juiste’ antwoorden = 17 Wat zeggen de scores? <10: flink gehersenspoeld/alarmist 10-14: licht gehersenspoeld 15-18: een realist/kent de feiten 19-20: je slaat door; ben je soms een denier

Opbouw presentatie 1)Testen kennisniveau 2)Introductie klimaatdebat 3)Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? 4)Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

Er is maar één hard feit: CO2 neemt toe en het komt door de mens

CO 2 -concentratie op Mauna Loa

En ja, de aarde warmt op Wereldwijde temperatuur is gestegen sinds 1850

Maar…correlatie is nog geen oorzakelijk verband

Hoofdconclusie IPCC in 2007: Het merendeel van de opwarming sinds 1950 komt door menselijke broeikasgassen

Rood = metingenBlauw = modellen

Als het IPCC gelijk heeft dan…

Waarover gaat het klimaatdebat? Geen onenigheid over theoretische effect van 2x CO2 = 1 graad opwarming 3 graden van IPCC krijg je alleen met positieve feedbacks, vnl. waterdamp en wolken Er is echter geen observationeel bewijs Veel sceptici denken dat de netto feedback negatief zal zijn waardoor totaaleffect van CO2 beperkt blijft tot een halve graad opwarming Het debat gaat dus eigenlijk over feedbacks

Opbouw presentatie 1)Testen kennisniveau 2)Introductie klimaatdebat 3)Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? 4)Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

1) Opwarming even groot als en onverklaard

2) deel van de recente opwarming komt door ‘economische’ factoren

Climategate “I can’t see either of these papers being in the next IPCC report. Kevin and I will keep them out somehow – even if we have to redefine what the peer-review literature is !” Phil Jones to Michael Mann (2004)

3) Er had al 2 graden opwarming moeten zijn IPCC ‘verklaart’ dit met afkoeling door aerosolen

Tabel met forcings uit IPCC-rapport

4) Inzicht in forcings verandert, duidt op kleiner effect CO2 Afkoeling door aerosolen is waarschijnlijk kleiner Opwarming door roet is waarschijnlijk veel groter Deel opwarming jaren ‘90 door toename water in de stratosfeer

5) Hot spot in de tropen ontbreekt Modellen geven hot spotWaarnemingen niet

6a) Modellen overschatten de opwarming van de oceanen Rood = modellenBlauw = metingen

6b) Modellen overschatten de opwarming van de troposfeer

6c) Modellen overschatten de opwarming aan de grond sinds 2001 Zwart = modellen Rood/groen = metingen

7) Energie-opname oceanen blijft achter Ocean Heat Content (10 22 J) Rood = GISS modelBruin = ARGO netwerk

8) Oceanen spelen waarschijnlijk een belangrijkere rol Pacific Decadal Oscillation Mondiale temperatuur

Opbouw presentatie 1)Testen kennisniveau 2)Introductie klimaatdebat 3)Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? 4)Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

Mijn persoonlijke kijk op het debat Ik ben (nog) niet overtuigd van een door CO 2 veroorzaakt ‘klimaatprobleem’. Laat staan dat er een sprake is van een crisis. Laten we oog blijven houden voor de positieve effecten van CO 2 en opwarming.

Klimaateconoom Richard Tol: Bij een lage klimaatgevoeligheid kunnen de baten van klimaatverandering tot diep in de 21 e eeuw groter zijn dan de kosten

Waarom faalt de internationale aanpak al twintig jaar?

1) Klimaatprobleem is een kerstboom geworden

Waarin iedereen zijn favoriete kerstballen hangt Anti-kapitalisme Duurzame energie Arm-rijk Behoud bossen

2) Het klimaatprobleem is vernauwd tot een CO 2 -probleem CO 2 is echter maar een van de vele factoren die het klimaat beïnvloedt Klimaatbeleid kan daarom nooit hetzelfde zijn als CO 2 -beleid; zo wordt het nu echter wel gebracht

3) Het klimaatprobleem is geen klassiek milieuprobleem Een klassiek milieuprobleem (bijv. SO 2 of cfk’s) kun je ‘oplossen’ door de vervuilende stof niet langer uit te stoten Klimaatproblemen (droogtes, overstromingen, orkanen, bosbranden etc.) waren er altijd en zullen er altijd zijn Klimaatprobleem is daarom beter te vergelijken met misdaad- of drugsbestrijding

CO 2 wordt ten onrechte in verband gebracht met weersextremen Hivos campagne

Dus adaptatie i.p.v. mitigatie Ontwikkelingslanden zijn inderdaad kwetsbaarder voor natuurgeweld De link tussen CO 2 en extreem weer is niet gelegd. CO 2 –beleid zal dus ook geen merkbaar effect hebben op weersextremen Dus rijke landen zouden ontwikkelings- landen moeten helpen om zich beter te wapenen tegen extreem weer

Waarom beginnen met CO 2 ? Roet aanpakken is logischer!

Stel dat we toch CO 2 willen reduceren, voor welke uitdaging staan we dan? 1,5 miljard mensen hebben nog geen toegang tot elektriciteit Schattingen: tenminste 40% meer energie nodig in 2050 China stoot al meer CO 2 uit dan de VS Per capita zit China op een tiende van de VS De jaarlijkse groei in CO 2 -uitstoot van China is vergelijkbaar met de totale uitstoot van landen als Duitsland en Engeland

Stel dat we toch CO 2 willen reduceren, voor welke uitdaging staan we dan? Afhankelijk van de aannames zijn er 1 à 2 nieuwe kerncentrales per dag nodig tot aan 2050!

Kortom: Tegen de toename van CO 2 kunnen we de komende decennia weinig doen

Wat dan wel? Koolstofbelasting Richard Tol: uitvinders en investeerders zullen het probleem oplossen; is wel stabiel klimaatbeleid voor nodig Richard Tol: idealiter een koolstofbelasting die laag begint en langzaam en voorspelbaar oploopt Richard Tol: Koolstofprijs schept voldoende prikkels voor bedrijfsleven om te investeren in R&D

Dank voor uw aandacht PAUZE Gesigneerde exemplaren te koop voor 20 euro