Geboorte, leven en dood van sterren Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen pgroot@astro.ru.nl

De Aarde in het Heelal De Aarde in het Heelal: De Aarde: hoe en wat Het Zonnestelsel: hoe en wat De afstanden tussen de planeten en de Zon Seizoenen, de beweging van planeten, de kalender Tijdsrekening De leeftijd van de Aarde en het Zonnestelsel De Zonsomgeving

De Aarde Basis gegevens: Straal: 6380 km* Massa: 5.98 x 1024 kg Aantal mensen: 6.5 miljard Land oppervlak: 30 % Water oppervlak: 70 % Atmosfeer: druk 1 atmosfeer Samenstelling: N2, O2, CO2 Volume water: ~1.4 miljard kubieke kilometer….

Doorsnede van de Aarde

De Aarde: atmosfeer

De Aarde & De Maan Vormen een dubbelplaneet. Maan: ¼ van de Aarde Afstand: 385000 km

Het Zonnestelsel De Zon met negen planeten: Pluto Jupiter Neptunus Aarde Mars Saturnus Uranus Mercurius Venus

Exotische werelden Niet allemaal saai en bekraterd. Verkenning van ons Zonnestelsel is cruciaal geweest voor een beter beeld van ons Zonnestelsel, maar ook van andere zonnestelsels en hoe sterren en planeten vormen.

Mercurius

Venus

Maan

Maan

Maanlanding 1969

Mars

De Gasreuzen Jupiter Saturnus Neptunus Uranus

Jupiter: de reus

De Galileische manen van Jupiter Io Europa Ganymedes Callisto

Wonderlijke werelden Io

Europa Subterrane oceaan

Saturnus: magistraal

Saturnus, de ringen

Titan!

Uranus & Neptunus

Het Zonnestelsel Banen zijn (bijna) cirkelvorming Alle planeten draaien in dezelfde richting rond de Zon Bijna alle planeten draaien in dezelfde richting rond hun as (en rond de Zon) De rots-achtige planeten zitten aan de binnenkant en de gasreuzen buiten

Het Zonnestelsel

Het Grut Tussen Mars en Jupiter de asteroiden gordel: voornamelijk steengruis

Het Grut II Buiten de baan van Neptunus: de Kuiper gordel van ‘vuile sneeuwballen’.

Het Grotere Grut Maar er zijn ook grotere ‘Plutinos’ Xena [2100 miles]

De Seizoenen Wat veroorzaakt de seizoenen? De schuine stand van de Aardas De eccentriciteit van de Aardbaan.

De Seizoenen

De Seizoenen

De Seizoenen

Een Zonsverduistering

Een Zonsverduistering

Een Zonsverduistering

Een Zonsverduistering

Een Maansverduistering

Een Maansverduistering

De Sterrenbeelden bv. Orion: De Krijger

De Ecliptica (Dierenriem) Is de verzameling sterrenbeelden die in het pad staan dat de Zon aan de hemel beschrijft in de loop van het jaar (de ecliptica = baanvlak van de Aarde).

Van tijd en afstand De afstand van de Aarde naar de Zon noemen we 1 Astronomische Eenheid (1 AU)

Van tijd en afstand De tijd voor de Aarde om 1 keer rond Zon te gaan (t.o.v. de sterren) is een jaar. De tijd voor de Aarde om 1 keer rond zijn as te gaan is 1 dag. Maar let op! Zonnedag: tijd tussen twee meridiaan-doorgangen van de Zon Sterrendag: tijd tussen twee meridiaan-doorgangen van de sterren! Dat scheelt 4 minuten per dag!

Het meten van afstanden Meten van relatieve afstanden makkelijk, maar absolute afstanden moeilijk. Beste manier: een eclips van Venus!!! Het moment van start van eclips is cruciaal. Zon Venus A B Aarde

Het meten van afstanden Overgang van Venus op 8 juni 2004, gezien met de 20cm telescoop van de RU

De parallax meting 2p 1AU d Zon Aarde d De afstand van de ster: tan p = d / 1 AU ≈ p Dit is de definitie van de afstandsmaat ‘parsec’ : een ster staat op 1 parsec afstand als hij een parallax vertoont van 1 boogseconde.

De Ruimte Is leeg!

De Afstand Aarde - Zon De afstand van de Aarde naar de Zon is 100 Zon-stralen (bv 1mm tot 10 cm) De afstand van de Zon tot Pluto is 4000 Zon-stralen (bv 1 mm tot 4 meter) De afstand van de Zon tot de eerste ster is 6 miljoen zonstralen (bv 1 mm tot 6000 kilometer) En daar tussen: zit niets….

Zon in de Melkweg

Zon in de Melkweg

De Andromedanevel

Messier 74