Leven in het Heelal Paul Groot Afdeling Sterrenkunde Radboud Universiteit Nijmegen.

Presentatie over: "Leven in het Heelal Paul Groot Afdeling Sterrenkunde Radboud Universiteit Nijmegen."— Transcript van de presentatie:

1 Leven in het Heelal Paul Groot Afdeling Sterrenkunde Radboud Universiteit Nijmegen

2

3 Wat is er nodig voor leven? Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling) Vloeibaar water Energiebron Bescherming voor ‘buitenwereld’ Zuurstof?

4 Vloeibaar water Elke ster kent een ‘bewoonbare zone’: De afstand van een ster waarin water vloeibaar is. Alleen Aarde zit hier in!

5 Energie bron Leven is ‘exotherm’: het heeft energie van buiten nodig. Bij Aarde: Zon en Aardwarmte

6 Bescherming Kosmische straling en UV stralen beschadigend voor DNA

7 Bescherming Ozon is goede bescherming tegen UV straling

8 Leven mogelijk buiten Aarde? Binnen het zonnestelsel: * Mars * Europa * Enceladus * Titan?

9 Mars Al heel lang fascinatie van mensheid

10 Mars

11 Waar verder in Zonnestelsel? Jupiter? Europa!

12 De Galileische manen Ontdekt door Galileo Galilei met eerste telescoop IoEuropaGanymedesCallisto

13 Io Europa: Biljartbal

14 Io Europa San Francisco

15 Io Europa

16 Io Europa IJs Vloeibaar water Steen en ijs IJzer/nikkel kern

17 Onder`aardse’ oceaan op Europa Hoe kan dat? Waarom is het niet heel diep bevroren? Omdat Jupiter Europa (en Io) warm houdt!

18 Getijdeverhitting door Jupiter

19 Voorwaarden Leven: Europa Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling) ✔ : Baan stabiel Vloeibaar water  ✔ : Diepe oceaan Energiebron ✔ : Getijdeverhitting Jupiter Bescherming voor ‘buitenwereld’ ✔ : Dikke ijslaag!

20 Leven op Europa?

21 Oefenen in Lake Vostok Lake Vostok

22 Titan Enceladus

23

24

25

26 Oorsprong Water Geisers

27 Voorwaarden Leven: Enceladus Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)  ✔ : Baan stabiel Vloeibaar water  ✔ : Vloeibaar water onder ijs Energiebron ? : Niet bekend… Bescherming voor ‘buitenwereld’  ✔ : Dunne ijslaag!

28 En elders? In 1995: eerste planeet rond een andere zon-achtige ster ontdekt: 51 Peg B Sindsdien: 699 planeten gevonden. Waarvan al 25 in ‘zonnestelsels’: meerdere planeten rond 1 ster. De meeste zijn zwaar (> Jupiter) en in korte baan rond ster. Geoff Marcy & Michel Mayor

29 Resultaten: massa’s Aarde

30 Resultaten: perioden Aarde

31 Resultaten: banen Mercurius 0 =Cirkel 1 = ongebonden

32 Leefbaar? Leefbare zone

33 Resultaten: stelsels

34 Tekens van leven? Kunnen we andere tekenen van leven opvangen? Basis achter het SETI project (Search for ExtraTerrestrial Intelligence)

35 Drake Equation Kans op radio-uitzendend leven, opgezet door Frank Drake P = kans op radio-uitzendend intelligent leven N stars = Aantal sterren in de Melkweg f p = Fractie planeten per ster f h = Fractie bewoonbare planeten per ster f life = Fractie bewoonbare planeten per ster met leven f int. = Fractie leefbare planeten met intelligent leven f radio = Fractie beschavingen die radio uitstralen

36 Sterren in de Melkweg N stars = 200 miljard

37 Fractie sterren met planeet f p = 2

38 Fractie planeet in leefbare zone f h ~ 1

39 Fractie leven f life = ?

40 Fractie intelligentie f int = ?

41 Fractie radio f radio = ?

42 Toekomst * Ontwikkelingen gaan razendsnel! * Kepler is net met 2 jaar verlengd: goed voor 'Aardes' * Radio telescopen (LOFAR, SKA) steeds gevoeliger * Optische telescopen (VLT/E-ELT/JWST) steeds beter in bestudering Kepler planeten Zijn we alleen? Geen idee! Misschien wel, waarschijnlijk niet.