Taal- en spraaktechnologie voor mensen met een leesbeperking WAP symposium Inge de Mönnink

Inge de Mönnink Taal- en Spraaktechnoloog bestuurslid van NOTaS Manager Educatief bij Dedicon ingedemonnink@dedicon.nl

Wat is taal- en spraaktechnologie?

Taaltechnologie: automatische verwerking van taal/tekst morfologie > spelling grammatica > ontleden stijl (klinkende taal) semantiek Morfologie > spellingcontrole (fonetische), woordvoorspelling > Bart Noé Grammatica > grammaticacontrole Stijl > klinkende taal Semantiek > de begrijpende computer > Watson

Betekenis – tekstbegrip

Betekenis – tekstbegrip Zoeken en vinden Verbanden leggen, taal begrijpen slimme nieuwslezer (Edia.nl) slimme nieuwslezer op school automatisch samenvatten

Spraaktechnologie Spraakherkenning – spraak naar tekst Spraaksynthese – tekst naar spraak

Spraaktechnologie

Spraakherkenning Siri in het onderwijs Dragon Naturally Speaking – iPad/iPhone Taalherkenning bij verwerven (2e) taal > Radboud Universiteit (Helmer Strik)

T&ST bij leesproblemen dyslexie visuele beperking motorische beperking concentratiestoornissen

Dyslexie ‘Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau’. Dyslexie De definitie heeft uitsluitend betrekking op de stoornis zoals die zich manifesteert op vaardigheidsniveau. Objectief waarneembaar gedrag in lezen en spellen staat centraal. Voor het mbo betreft dit vooral het lezen en spellen in het Nederlands en de moderne vreemde talen tijdens functionele taakopdrachten: het schrijven van reflectieverslagen, het vastleggen van bpv-prestaties, het afleggen van proeven van bekwaamheid en het maken van examens. Belangrijk voor zowel het voortgezet onderwijs als het mbo is de zinsnede in de definitie dat dyslexie zich niet alleen kan manifesteren in de periode van het aanleren van lezen en spellen, maar ook op het toepassen ervan, ook op latere leeftijd. Hoewel bij ernstige vormen van dyslexie de stoornis vrijwel altijd eerder is onderkend, zien we ook in het mbo nog wel eens studenten bij wie de stoornis zich pas manifesteert als ze omvangrijke teksten moeten verwerken binnen een vooraf gesteld tijdsbestek. Zij bereiken de grenzen van hun compensatiemogelijkheden pas in het voortgezet onderwijs of daarna. Stichting Dyslexie Nederland (SDN)

Dyslexie informatieverwerking werkgeheugen (visueel/auditief) aandacht en concentratie organiseren en plannen ordenen en structureren instructies volgen

Veel hulpmiddelen, vele mogelijkheden -> vele keuzemogelijkheden Verschillen in kwaliteit, bijv. van computerstem Van gratis tot heel duur VRAGEN; welke hulpmiddelen bekend? welke zelf gebruikt? welke in gebruik op school? hulpmiddelen

studeren o.a. notities maken, lezen o.a. voorlezen schrijven o.a. homofonenlijsten woordvoorspelling spellingcontrole ook: dicteren studeren o.a. notities maken, ‘samenvatten’ (o.a. Word), opzoeken betekenis/uitspraak memoriseren overhoren i.c.m. TNS (bijv. Wrts) ordenen mindmappen Achtereenvolgens komen aan bod functies die te maken hebben met de thema’s …. Overhoren en mindmappen komen kort aan bod.

Context organizer Textcompactor.com >filmpje.

“Voor mensen zonder beperkingen maakt technologie dingen makkelijker, voor mensen met beperkingen maakt technologie dingen mogelijk” Bron: handleiding IBM (1991)

Inhoud Vragen=

Inhoud