Hoofdstuk 3 De Goederenmarkt Blanchard: Macroeconomics

Interactie vraagzijde Blanchard: Macroeconomics

Inleiding Wijziging in vraag naar goederen, met als gevolg ... Wijziging in productie, is gelijk aan ... Wijziging in inkomen, met als gevolg … Blanchard: Macroeconomics

Inhoud vraagzijde goederenmarkt 3.1. Samenstelling BBP 3.2. Vraag naar goederen 3.3. Bepaling evenwichtsproductie 3.4. Alternatief: Investeren=Sparen (IS) 3.5. Rol van de overheid Blanchard: Macroeconomics

Exclusief sociale zekerheid en intresten 3.1. Samenstelling BBP Componenten BBP C – Consumptie (54 % BBP België in 2004) Goederen en diensten gekocht door consumenten I – Investeringen (20 %BBP 2004) Niet-residentieel en residentieel G – Overheidsbestedingen (23 % BBP 2004) Exclusief sociale zekerheid en intresten Blanchard: Macroeconomics

Productie - verkoop (1% BBP) 3.1. Samenstelling BBP C + I + G = besteding door Belgen Verschillend van besteding aan Belgische goederen en diensten: X - IM = Handelsbalans X > IM -- surplus (3 % BBP 2004), X < IM -- deficit OPM: X=84% BBP en IM=81%BBP IS -- Voorraadinvestering Productie - verkoop (1% BBP) Componenten BBP Blanchard: Macroeconomics

3.1. Samenstelling BBP C + I + G + X – IM = besteding (netto = na correctie buitenland) aan Belgische goederen en diensten C + I + G + X – IM + IS = productie van Belgische goederen en diensten Componenten BBP Blanchard: Macroeconomics

Tabel 3.1 Table 3.1 The Composition of U.S. GDP, 2003 Billions Percent GDP (Y) 11,004 100 Consumption (C) 7,760 70.5 Investment (I) 1,667 15 Nonresidential 1,094 10 Residential 572 5 Government spending (G) 2,075 19 Net exports 498 5 Exports (X) 1,046 9.5 Imports (IM) 1,544 14 Inventory investment 1

3.2 Vraag naar goederen Assumpties 1. Eén goed, één markt (De Goederenmarkt) 2. Aanbod perfect elastisch tegen prijs P 3. Gesloten Economie (X = IM = 0) 4. Geen voorraad (IS = 0) Blanchard: Macroeconomics

3.2 Vraag naar goederen is een gedragsvergelijking Consumptie (C) Belangrijkste determinant van C is beschibaar inkomen (YD) Consumptiefunctie C = C(YD) (+) is een gedragsvergelijking Blanchard: Macroeconomics

3.2 Vraag naar goederen Consumptie lineair verondersteld C = C0 + C1YD C1 = marginale consumptiequote Wijziging in C na 1 EURO wijziging inkomen 0 < C1 < 1 C0 = autonome consumptie C = C0 als YD nul is Blanchard: Macroeconomics

Beschikbaar Inkomen,YD Figuur 3.1 Consumptie, C Consumptie- functie C = C0 + c1YD Helling = c1 Beschikbaar Inkomen,YD Blanchard: Macroeconomics

3.2 Vraag naar goederen Consumptie (C) C = C0 + C1YD T: inkomensbelasting en transferten sociale zekerheid T ondersteld exogeen, los van inkomen C = C0 + C1 (Y-T) Blanchard: Macroeconomics

3.2 Vraag naar goederen Consumptie is functie van Y & T Consumptie Samengevat Consumptie is functie van Y & T Hoger Y verhoogt C, minder dan evenredig T hoger verlaagt C, minder dan evenredig Blanchard: Macroeconomics

3.2 Vraag naar goederen Investeringen (I) Investeringen exogeen (d.w.z.verondersteld gegeven en niet bepaald door model, reageert dus niet op wijzigingen in Y) Endogene variabele wel bepaald door andere variabelen in het model, bv C reageert wel op wijzigingen in Y Blanchard: Macroeconomics

3.2 Vraag naar goederen Overheidsbestedingen (G) G & T = fiscaal beleid = de keuze van belastingen en uitgaven door overheid geen gedragsvergelijkingen voor G & T G & T worden bepaald buiten het model G en T exogeen Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Model en soorten vergelijkingen Identiteiten Gedragsvergelijkingen Evenwichtsvergelijkingen Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Vraag naar goederen (Z) Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Evenwicht indien : Aanbod goederen (Y) = Vraag naar goederen (Z) Veronderstelling: geen voorraden Y = aanbod goederen = productie Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Evenwichtsbepaling Y = Aanbod Z = Vraag = Y = Z  Evenwicht Vraag bepaalt productie (is gelijk aan inkomen) en inkomen bepaalt vraag Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Algebraïsch C1Y van beide zijden aftrekken: Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Beide zijden delen door (1 - C1) Algebraïsch    Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Algebraïsch: Y=Z Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Multiplicator: Multiplicator >1  Wijziging in autonome bestedingen zal de productie MEER wijzigen dan de oorspronkelijke wijziging in de autonome bestedingen Hoe groter de marginale consumptiequote, C1, hoe groter de multiplicator Voorbeeld: C1 = 0.6, C0 stijgt met $1  Effect op Y ?? Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Wijziging Y = wijziging C0 x multiplicator = $1 x = $1 x 2.5 = $2.5 Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Multiplicator intuïtief C0 (of G of I) stijgt = vraagstijging  aanbod (=productie) volgt  inkomen stijgt beschikbaar inkomen stijgt  via C1 stijgt C = vraagstijging  … (Omgekeerd verhaal voor stijging T, of daling G, I, C0 ) Blanchard: Macroeconomics

Evenwicht goederenmarkt (F. 3.2) Horizontale As: Inkomen, (Y) Income,Y Blanchard: Macroeconomics

Evenwicht goederenmarkt (F. 3.2) Verticale As: Vraag (Z) & productie (Y) als functie van inkomen Demand (Z), Production (Y) Income,Y Blanchard: Macroeconomics

Evenwicht goederenmarkt (F. 3.2) Grafisch: Productie (Y) Inkomen (Y) 45o lijn Demand (Z), Production (Y) Income,Y Blanchard: Macroeconomics

Evenwicht goederenmarkt (F. 3.2) 45o line Productie=inkomen Demand (Z), Production (Y) Helling = 1 Y1 Y1 Income,Y Blanchard: Macroeconomics

Evenwicht goederenmarkt (F. 3.2) 45o line Production ZZ ZZ bepaald door 1) autonome bestedingen 2) inkomen Demand (Z), Production (Y) Demand Income,Y Blanchard: Macroeconomics

Evenwicht goederenmarkt (F. 3.2) 45o lijn Productie helling = 1 ZZ A Vraag (Z), Productie (Y) Vraag Evenwichtspunt: Y = Z Autonome besteding Inkomen,Y Blanchard: Macroeconomics

Werking multiplicator (F.3.3) 45o lijn B ZZ’ Y1 C D A’ Y ZZ A Vraag (Z), Productie (Y) Inkomen,Y Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Dynamica Assumptie: Productie volgt de vraag… Maar kan niet onmiddellijk …Bijvoorbeeld aanpassing in kwartalen Realiteit : Aanpassingsproces (van A naar A’) vraagt tijd Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Toepassing : consumentenvertrouwen p.56 Table 1 GDP, Consumption, and Forecast Errors, 1990-1991 (1) Change Real GDP (2) Forecast Error for GDP (3) Forecast Error c0 (4) Consumer Confidence 1990:2 19 17 23 105 1990:3 29 57 1 90 1990:4 63 88 37 61 1991:1 31 27 30 65 1991:2 27 47 8 77 Blanchard: Macroeconomics

3.3 Bepaling evenwichtsproductie Toepassing : consumentenvertrouwen p.56 1990:2 tot 1991:1 Reeël BBP < voorspeld 1990:3 tot 1991:1 wijziging Reeël BBP < 0 = Recessie Koeweit- en Golfcrisis : Verlies consumentenvertrouwen C0 Blanchard: Macroeconomics

3.4 Alternatieve evenwichtsbepaling Vraag = Aanbod (Z = Y) Investeren = Sparen (I = S) S = YD - C = Y - T - C Y [- T - C ] = C + I + G [-T - C] = I + G - T => S = I + (G - T) zonder overheid : S = I Blanchard: Macroeconomics

3.4 Alternatieve evenwichtsbepaling Overheidsdeficit S = I + (G - T) overheidsdeficit G > T => I < S Deel van sparen gaat naar overheidsdeficit ipv naar investeringen Blanchard: Macroeconomics

3.4 Alternatieve evenwichtsbepaling Spaargedrag S = Y - T - C = Y - T - C0 - C1 (Y - T)  S = - C0 + (1-C1) (Y - T) 1-C1 = marginale spaarquote 0 < 1-C1 < 1 Blanchard: Macroeconomics

3.4 Alternatieve evenwichtsbepaling Zelfde model, Anders bekeken S = I + (G - T) en S = - C0 + (1-C1) (Y - T) substitueer en los op voor Y   Blanchard: Macroeconomics

3.4 Alternatieve evenwichtsbepaling Toepassing : Spaarparadox op KT =verklaring recessie korte termijn S = YD - C = YD - C0 - C1 YD Stel S stijgt bij YD constant !!  Enige mogelijkheid : C0 daalt (cfr 1990- 91/ ook 2001) Maar… als C0 daalt, daalt ook Y, dus daalt S Conclusie: S constant, maar Y daalt = recessie Blanchard: Macroeconomics

3.4 Alternatieve evenwichtsbepaling Toepassing : Spaarparadox op KT Conclusie: Toenemende spaarneiging bij gelijk inkomen heeft als gevolg dat S gelijk blijft (ook “technisch” omdat S = I, en I is onveranderd exogeen vast) Y daalt : recessie  Sparen aanmoedigen zal op KT niet lonen (wel op LT, zie later) Blanchard: Macroeconomics

3.5 Rol van de overheid  Stel G stijgt met (1-C1)Y stijgt met 1 Overheid is oppermachtig Stel G stijgt met (1-C1)Y stijgt met 1 Financier (1-C1) via T Y daalt met -C1 Netto-winst: Y stijgt met (1-C1) =>Overheid bepaalt output volledig Blanchard: Macroeconomics

Oefeningen HK 3 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 7