De economie van welzijn en geluk Paul de Beer Amsterdams Instituut voor ArbeidsStudies (AIAS) & De Burcht (Centrum voor Arbeidsverhoudingen)
Adam Smith ( ) “It is not from the benevolence of the butcher, the brewer, or the baker, that we can expect our dinner, but from their regard to their own interest.”
Hoofdstelling van de welvaartseconomie Kenneth Arrow en Gerard Debreu De welvaart is maximaal als ieder op de vrije markt zijn eigenbelang nastreeft
Twee redenen waarom eigenbelang maatschappelijk welzijn in de weg zit Gedrag van de een heeft negatieve effecten voor de ander Welzijn en geluk zijn afhankelijk van iemands relatieve positie
Gedrag van de een heeft negatieve effecten voor de ander Vervuiling Files (congestie) Segregatie
Thomas Schelling Micromotives and macrobehaviour (1978)
Segregatieproces NetLogo
Voorkeur voor minimaal 75% soortgenoten
Voorkeur voor minimaal 50% soortgenoten
Voorkeur voor minimaal 40% soortgenoten
Welzijn en geluk hangen af van relatieve positie Geld maakt niet gelukkig … … maar méér geld wel Relatieve opleidingsniveau belangrijker dan absolute opleidingsniveau
Wat is de oplossing? (1) Verminderen van de negatieve gevolgen van individueel gedrag: Zorgen dat mensen minder hun eigenbelang najagen Er is al veel ‘sociaal gedrag’ … … maar overheidsbeleid moedigt dit niet aan Condities veranderen zodat eigenbelang en maatschappelijk welzijn niet meer strijdig zijn Inperking van de individuele keuzevrijheid … … zodat ieders vrijheid groter wordt
Wat is de oplossing? (2) Verminderen van de negatieve gevolgen van een slechte relatieve positie: Zorgen dat mensen zich minder met anderen vergelijken Maar onderlinge vergelijking is meer dan jaloezie Een slechte relatieve positie heeft reële gevolgen Sociale ongelijkheid verminderen Afweging tussen positieve en negatieve effecten van (inkomens)verschillen … … rechtvaardigt hogere belastingtarieven