Sociaal beleid tussen beschermen en activeren Bea Cantillon Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, Universiteit Antwerpen

1.De gedaantewisseling van de verzorgingsstaat 2.Is ons sociaal-economisch systeem er klaar voor? 3.De keerzijde 4.Besluit

1. De gedaantewisseling van de verzorgingsstaat Social Investment State The Enabling Welfare State The Developmental Welfare State De Actieve Welvaartsstaat Active Inclusion

2. Is ons sociaal-economisch systeem er klaar voor? Zijn de uitkeringen voldoende hoog ? Is werk voldoende aantrekkelijk ? Zijn de administratieve praktijken aangepast ? En arbeidsmarkt ?

a. invaliditeitsuitkering vergeleken met minimumbudget

b. Relatieve meeropbrengst (in %) van tewerkstelling aan minimumloon na primaire arbeidsongeschiktheid, 1 januari 2009

b. Relatieve meeropbrengst van tewerkstelling aan minimumloon na invaliditeit

c. De uitvoeringspraktijken Te weinig communicatie VDAB, RIZIV, adviserend geneesheer Evaluatie van handicap en toegestaan percentage van werkhervatting (50% medische ongeschiktheid = maximaal 50% tewerkstelling) onduidelijk Lange beslissingstermijnen voor aanvatten van herscholingen onzekerheden bij herval: Kan men terug recht hebben op de vorige uitkering? Wordt de arbeidsongeschiktheid of handicap opnieuw geëvalueerd? Moeilijk om de financiële gevolgen van een tewerkstelling in te schatten (uitkering, kinderbijslag, tegemoetkoming gezondheidszorgen).

d. De arbeidsmarkt een bloemlezing uit Aanwerven zonder hinderpalen, CoCom, 2010

Een werkgever: “Mensen die uit de running zijn geweest en meer dan een jaar niet gewerkt hebben, die kunnen het ritme niet meer aan. Als we genoeg sollicitanten hebben, dan worden ze niet uitgenodigd. We vrezen dat ze het ritme niet zullen kunnen volgen.” (HR officer, scheikunde)

Een werkgever: “Mensen met een CV waarin gaten zitten, hebben nu echt een probleem, want tijdens de proeven komen ze er slechter uit.” (HR directeur, diensten)

Een begeleider: “Mensen die ziek geweest zijn, hoe gaan we die omschrijven? Het is altijd heel verschillend. Een fysiek letsel dat is duidelijk, psychisch is lastig. Leg dat maar eens uit aan een werkgever dat je trager bent, geen deadlines en enkel deeltijds. Voor hen moeten het supermensen zijn.” (begeleider, GOB)

Een begeleider: “Zelfs in de arbeidszorgcentra worden er almaar meer eisen gesteld waardoor ons mensen uit de boot vallen. Hetzelfde geldt voor de beschutte werkplaatsen, waar dan ook nog lange wachtlijsten zijn. Onze mensen hebben gewoon meer aanpassingstijd nodig in plaats van één dag, twee weken.” (begeleider, voortraject psychiatrie)

Een werknemer: “Ik heb schrik dat ze vragen waar ik nu werk. Ik zou het liefst liegen, maar dat is zo simpel niet, want ze moeten mijn papier van arbeidsongeschiktheid invullen en dan weten ze het toch. Werkgevers denken dat ze altijd problemen met mij gaan hebben, nochtans zijn mijn angsten zo goed als onder controle. Maar wanneer ben je zeker? Ik durf dat niet zeker te zeggen.” (man, psychisch)

Een werknemer: “Ik kan niet meer dan drie uur werken. Vier uur in een rustig tempo en geen zware arbeid zou lukken. Ik wil niet naar een beschutte werkplaats gaan. Ik ken iemand die daar werkt. Dat zijn mensen die gehandicapt zijn. Ze kunnen niet goed mee. Ik ben niet zo.” (man, fysisch en psychisch)

Zwakkeren profiteerden weinig van de jobgroei -Tussen 1995 en 2009: meer mensen aan het werk -aantal gezinnen zonder werk van naar

In de loop van twee en een half jaar

3. De keerzijde van de investeringsstaat Overdreven activisme Minder meededogen Minder beschermend

4. Besluit  DOEN ! Sociale innovatie op kleine schaal nodig om systemen tot verandering te dwingen  DOENBAAR ! mits strakke regie  OPGELET ! voor overdreven activisme