Energiebesparende maatregelen en ondergrondse energieopslag Symposium Energiebesparende maatregelen en ondergrondse energieopslag in de praktijk Voorbeelden van WKO Oplossingen in NL Peter Slot Unica Ecopower BV

Agenda Even voorstellen Duurzame energie installatie Voorbeelden van duurzame WKO projecten Vragen

Even voorstellen In 2010 de meest duurzame installateur van Nederland

Exploitatieprojecten nov 2008 Exploitatieprojecten in uitvoering /realisatie Concrete offertes / concepten Opdrachtgevers: Ontwikkelaars Beleggers Woningcorporaties Eindgebruikers Gemeenten

Duurzame energie installaties Waarom ? Betaalbaar milieuvoordeel Econologisch verantwoord Wat is het voordeel ? Milieu-voordeel: Energiezuinige opwekinstallatie, lagere emissie Financieel voordeel: Lagere primaire energiekosten

Ingrediënten duurzame installaties Warmteterugwinning HR(E)-ketels Hout / biomassaketels Restwarmte Zonnecollectoren Klimaatgevel Frequentieregelingen (pompen, ventilatoren) HR-Verlichting Windenergie Warmtepompen Lange Termijn Energie Opslag in de bodem, (LTEO, WKO) WKK, biocentrales Energie afgifte-systeem: LTV, HTK (fcu, bka, vv) Gebouwautomatisering: Functionaliteit o.b.v. temperatuur, aanwezigheid, klok, lux, luchtkwaliteit,….. Monitoring en beheer ……

Warmtepomptechnologie Warmtepompen nemen bij lage temperatuur warmte op die bij hoge temperatuur weer wordt afgegeven (zoals een koelkast). Hiervoor is arbeid benodigd (2e hoofdwet thermodynamica)

Rendement van een warmtepomp COP (coëfficiënt of performance) Voorbeeld: 450 COPw = --------- = 4,5 100 E = 100 45 °C WP W-nuttig = 450 35 °C 7 °C 17 °C K = 350

LTEO (Lange Termijn Energie Opslag) Toepasbaarheid WKO Mogelijkheden in NL Toegepast in NL t/m heden: 78 % utiliteit 18 % industrie 4 % woningbouw

Warmte Koude Opslag Principe van WKO: Winter: warmte uit de bodem om gebouwen te verwarmen (via WP) 17 °C < 7 °C Concept d.d. 3-7-2007 Zomer: koude uit de bodem om gebouwen te koelen > 17 °C 7 °C JW: Nee, People, Profit, Planet. Dat wil zeggen: we doen het natuurlijk om er als mensen beter van te worden. Maar wel met oog voor ons huis: de aarde. En met winst, anders houdt het snel op.

Rendement van een WKO Warmte onttrekken door WP = Koude laden in grond Koude onttrekken = Warmte laden in grond Rendement: Koude levering COP van 25 tot 60 !! 350 COPk = --------- = 50 7 E = 7 45 °C WP K-nuttig = 350 35 °C 7 °C 17 °C K = 343

Vergelijk duurzaam  traditioneel

De Belastingduurkromme Specifiek voor elk gebouw en combinatie van gebouwen Hoe vaak komt welk vermogen per jaar voor ? Vermogen [kW] Oppervlakte = verbruik per jaar [GJ/jr] uren/jr

Inzet van duurzame energiebronnen (warmte) Vermogen [kW] Piekketel 15 % Duurzaam (ca. 85 %) Warmtepomp uren/jr

Bio - WKK Motor AKM Aandachtspunten: Koude AKM Warmte orc Elektriciteit Bio olie Motor Generator Aandachtspunten: Stimulering noodzakelijk (SDE, 2009, 2010) Rendementseisen Milieu- en bouwvergunning, traject “NPA-lijst” Bio brandstoffen

Duurzame voorbeelden …

Zernike complex RUG/HHS te Groningen Voorstellen Gevraagd om even kort praatje te doen over wat wij doen op het Zernike complex in Groningen. 7 x WKO + WP = WKO-energiecentrale

Duurzame realisatie SKID-bouw B D C A Perfectie in voorbereiding Hoge kwaliteit installatie Minder risico voor kwetsbare componenten Snelle realisatie op locatie Beperkte overlast Geen bouwafvalstromen op locatie

Faculteit FNWI Universiteit van A’dam. WKO + WP Noodstroom

Het boren van een open WKO - bron

Transportleidingen

Centrale: pompen en warmtewisselaars

Centrale: Warmtepompen + HR - ketels

Centrale: duurzame prefab - montage

Centrale: regeneratie via drycoolers

De Tongelreep te Eindhoven Bio Warmte Kracht – centrale Met ORC (Elektriciteit uit rookgassen) 2.000 kW(e), 2.500 kW(th) Ontwerp, realisatie, onderhoud Bio WKK

Winkelcentrum “Centrumplan Geleen” Gasmotor WP

“The Bank” in Amsterdam GT50

Lake Source Cooling, Eeserwold te Steenwijk Exploitatieproject: Koude leveren uit een zeer diepe plas (-45 mtr) Lake Source Cooling, Eeserwold te Steenwijk

LSC; principe 1 2 3 4 5 Inname- & retoursysteem TSA-station Monitoring Deelsystemen Monitoring Inname- & retoursysteem TSA-station Distributie Afleverpunt

Project De Sniep, te Diemen WKO + WP Collectief + decentraal

Project De Sniep, te Diemen

Bedrijventerrein Schuttersveld-Zuid Ede WKO + WP decentraal Bluswater Glasvezel

WKO in winterbedrijf

Dank voor uw aandacht. Vragen ?