Vitamine D bij volwassen niet-westerse Nederlanders Irene van der Meer GGD Den Haag

Aanleiding Kleinschalige onderzoeken huisartsen* Politieke commotie in de gemeente Den Haag Aanwijzing van de hoofddoek als reden voor het vitamine D-tekort * Grootjans-Geerts & Wielders, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2002; Wuister et al., Epidemiologisch Bulletin 2002

Onderzoeksvragen Hoe vaak komt vitamine D-tekort voor bij volwassen niet-westerse Nederlanders? (prevalentie) Welke determinanten dragen bij aan de vitamine D-concentratie bij deze groep? Welke gevolgen zijn geassocieerd met vitamine D-tekort in deze groep? (diabetes, spierkracht)

Methode Dwarsdoorsnede onderzoek Amersfoort, Amsterdam, Den Haag, Haarlem Tien huisartspraktijken 18 – 65 jaar Gestratificeerd naar geslacht en zes etnische groepen Vragenlijst, metingen en bloed

Respons 2.397 mannen en vrouwen uitgenodigd voor deelname Data van 613 (28%) volwassenen bruikbaar voor de analyse van prevalentie en determinanten 43% geen reactie

Zie ook: van der Meer et al., Clinical Endocrinology 2008 Prevalentie Zie ook: van der Meer et al., Clinical Endocrinology 2008

Prevalentie Etnische groep (n) % < 25 nmol/l Nederlands (102) 6 Turks (121) 41 Marokkaans (96) 37 Hindostaans (107) 51 Creools (75) 45 Sub-Sahara Afrikaans (57) 19 Overig (55) 29

Zie ook: van der Meer et al., Clinical Endocrinology 2008 Determinanten Zie ook: van der Meer et al., Clinical Endocrinology 2008

Significant en niet-beïnvloedbaar Determinanten Stand. RC Etnische groep Westers Mediterraan -0,421 Aziatisch/Afrikaans -0,556 Seizoen zomer herfst -0,151 winter -0,192 lente -0,062 Zwanger/borstvoeding -0,127

Significant en beïnvloedbaar Determinanten Stand. RC Vette vis 0,161 Vitamine D-suppletie 0,143 Onbedekte huidoppervlakte 0-14.8% 14.9-28.7% 0,031 28.8%-hoogste 0,138 Zonnebank 0,102 Margarine 0,092 Voorkeur voor zon 0,090

Voorbeeld vette vis Stel, alle andere determinanten constant op het gemiddelde. Geen vette vis: gemiddelde 25(OH)D ≈ 35 nmol/l 9 porties vette vis per maand: gemiddelde 25(OH)D ≈ 47 nmol/l

Gevolgen

Diabetes Vitamine D % diabetes Odds Ratio1 < 25 nmol/l (n=132) 13 1,70 NS2 25-49 nmol/l (n=159) 14 2,13 NS ≥ 50 nmol/l (n=109) 6 1 1 Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, etnische groep en seizoen 2 NS = niet significant

Handknijpkracht Vitamine D Regressie coëfficiënt1 < 25 nmol/l (n=132) -0,85 NS2 25-49 nmol/l (n=159) -1,40 NS ≥ 50 nmol/l (n=109) 1 Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, etnische groep en BMI 2 NS = niet significant

Zwangeren Zie ook: van der Meer et al., American Journal of Clinical Nutrition 2006

Methode Verloskundigepraktijk “Femme” Grote niet-westerse populatie Juni 2002 – maart 2004 Eerste prenatale controle (12de week) Serum 25(OH)D concentratie

‘Respons’ 762 zwangere vrouwen in de 12de week zwangerschap 358 (47%) 25(OH)D concentraties gevonden

Resultaten 25(OH)D < 25 nmol/l % 25(OH)D < 7 nmol/l % Westers (n=105) 8 1 Turks (n=79) 84 22 Marokkaans (n=69) 81 4 Overig niet-westers (n=105) 59 9

Conclusies

Prevalentie/determinanten Slechtere vitamine D-status bij niet-westerse groepen. Slechtere vitamine D-status bij zwangeren. Van de beïnvloedbare determinanten, orale vitamine D grootste invloed. Preventie: combinatie voeding, suppletie en zonlicht.

Gevolgen Suggestie verband tussen vitamine D en diabetes mellitus. Geen verband gevonden tussen vitamine D en spierkracht.

Vragen?