Omgaan met Cultuurverschillen [datum] Omgaan met Cultuurverschillen [vak; datum] [naam docent] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Doeleinden Het leren kennen van enige opvattingen over hoe om te gaan met culturele verschillen maar … … maar ook de beperkingen van deze theorieën en modellen. Het ontdekken van de noodzaak van een dialoog met jezelf om effectief te kunnen zijn in een omgeving met meerdere (nationale) culturen. [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Overzicht Communicatie Killmans vragenlijst feedback oefening Verzoening volgens Van Asperen, Pinto, Trompenaars aandachtspunten verschillen overbruggen [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Adverteren in het Buitenland Omgaan met cultuurverschillen [datum] Adverteren in het Buitenland Pinto [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] 1. Communicatieniveaus Procedure Inhoud Relaties hoe de boodschap moet worden begrepen en wat de zender bedoelt maar niet altijd zegt. hoe de zender zijn relatie met de ontvanger wil bepalen Emotie [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Persoonlijke Communicatie Omgaan met cultuurverschillen [datum] Persoonlijke Communicatie Thomas Killman: Conflict Mode Questionnaire Omcirkel bij ieder paar stellingen je voorkeur. Vul het scoreformulier in. Interpretatie van de scores. [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Killman scores 1 vechten samenwerken compromis vermijden aanpassen A+ C- A+ C+ A± C± A- C- A- C+ win / loose win / win polderen angst of strategisch onderdanig/ afhankelijk A: Assertief, focus op het ik C: Coöperatief, focus op de ander [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Killman scores 2 hoog vechten/ domineren samenwerken (integratie) vechten; competing vluchten (vermijden); avoiding berusten (aanpassen); accomodating consensus/ compromis assertiviteit aanpassen/ vrede stichten vermijden hoog laag bereidheid tot samenwerking [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Johari Window bekend bij jezelf onbekend bij anderen open blinde vlek verborgen onbekend [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Targowski & Bowman 1 Zender Ontvanger Voorwerpen Materialen Producten [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] T&B 2: Zender message Sender storage link values behaviour symbols functions and status external links [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] T&B 3: Externe Banden Environmental link Session link Audience link System link Physical link [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Affectieve Waarde van Woorden Omgaan met cultuurverschillen [datum] Affectieve Waarde van Woorden Oefening 6.14 [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] 2. Verzoening Van Asperen Pinto Trompenaars Thomas and Inkson Bennett Oomkens Aandachtspunten Cultuurverschillen overbruggen [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Van Asperen Monism Relativism Communicative moral universalism we do, we have, we may more than … they do, they have, they may less than … we need to tell them how to do it man is determinated hence, man is not responsible man is shaped in the first years of living depending circum-stances man has some free choice man is responsible for own behaviour and hence also for world community man may change [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Pinto: Drie Stappen Benadering Omgaan met cultuurverschillen [datum] Pinto: Drie Stappen Benadering Leer je eigen normen en waarden kennen en ben je daar bewust van. Leer de normen, waarden en gedragscode van de kennen (meningen zijn geen feiten) Bepaal hoe je wilt omgaan met de verschillen binnen je eigen grenzen.  dubbel perspectief [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Trompenaars Global Standards Cultural diversity [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Trompenaars: Verzoening Omgaan met cultuurverschillen [datum] Trompenaars: Verzoening Global Standards Recognise, respect and reconcile Cultural diversity [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Thomas en Inkson Culturele intelligentie: de competentie om effectief te functioneren in verschillende culturen … cultureel intelligent worden, is in de kern leren door te doen en heeft nuttige resultaten die los staan van de ontwikkeling van vaardig intercultureel functioneren [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Cultuurverschil Overbruggen Omgaan met cultuurverschillen [datum] Cultuurverschil Overbruggen Verwachten dat anderen zich aanpassen, werkt niet (Be Like Me) Het begrijpen van cultuurverschillen is slechts een startpunt; een waslijst aan tips is onhandig; formele benadering.  derde weg: cultureel intelligent Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Cultureel Intelligente Manager Omgaan met cultuurverschillen [datum] Cultureel Intelligente Manager De wereldwijde manager van vandaag en morgen moet leren een Proteus te zijn – flexibel genoeg om zich met kennis en gevoeligheid aan te passen aan iedere nieuwe culturele situatie die z/hij tegenkomt. Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Culturele Intelligentie in het Kort Omgaan met cultuurverschillen [datum] Culturele Intelligentie in het Kort Kennis van cultuur en van de basisprincipes van crossculturele contacten (wat is cultuur? Hoe verschillen culturen? Wat voor invloed heeft cultuur op gedrag?) Het tonen van respect (‘practicing mindfulness’), de bekwaamheid om op een reflectieve en creatieve manier aandacht te besteden aan de kenmerken (‘cues’) van de crossculturele situaties die je tegenkomt. Gedragsvaardigheden (het kiezen van het gepaste gedrag) Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] CQ kennis CQ gedrag mindfulness/ respect Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Gedragsvaardigheden Onze culturele achtergrond en normen helpen ons maar staan ons ook in de weg bij het omgaan met anderen door middel van een ‘culturele cruise control’. Gedragspatronen zijn als psychologische scripts (ons en hun). Om culturele intelligentie te ontwikkelen moet je in staat zijn om de culturele cruise control af te zetten en een alternatief bewustzijn te ontwikkelen, respect (‘mindfulness’). Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Invloed van Cultuur op Gedrag Omgaan met cultuurverschillen [datum] Invloed van Cultuur op Gedrag Selectieve perceptie Sociale categorisatie Stereotypering Toeschrijving (waarom mensen zich zo zouden kunnen gedragen) Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Mindfulness / Respect Mindfulness komt neer op aandacht voor de context. Het betekent tegelijkertijd bewust zijn van je eigen aannames, ideeën en gevoelens opmerken wat opvalt over de ander en afstemmen op hun aannames het gebruik van alle zintuigen om situaties waar te nemen het bekijken van de situatie vanuit diverse invalshoeken aandacht geven aan de context om te helpen bij interpretatie het creëren van nieuwe ‘mental maps’ het creëren van nieuwe categorieën en het opnieuw categoriseren van andere het opzoeken van nieuwe informatie om ‘mental maps’ te bevestigen gebruik van empathie Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Verwerven ‘Mindfulness’ Omgaan met cultuurverschillen [datum] Verwerven ‘Mindfulness’ Het verwerven van de competentie culturele intelligentie is niet zozeer een kwestie van vaardiger worden in een bepaald gedrag als wel van het uitbreiden van de reeks geschikte gedragingen en weten wanneer welk gedrag te gebruiken (bijvoorbeeld interpersoonlijke, onderhandelings-, relatievormende, etiquette-, leiderschap- en teamwork vaardigheden). Competent optreden, aanpassingsvermogen. Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Ontwikkelen Culturele Intelligentie Omgaan met cultuurverschillen [datum] Ontwikkelen Culturele Intelligentie Kenmerken die culturele intelligentie ondersteunen: integriteit, openheid, hardheid Ontwikkelingsstadia van culturele intelligentie reageren op externe prikkels erkennen van andere culturele normen en de motivatie om daar meer over te leren aanpassen aan andere culturele normen in eigen geest assimileren van diverse culturele normen in alternatieve gedragspatronen pro-activiteit in cultureel gedrag, gebaseerd op het herken- nen van wisselende signalen die anderen niet zien  een cognitief complexe perceptie van de omgeving Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Ontwikkelingsstadia CQ Omgaan met cultuurverschillen [datum] Ontwikkelingsstadia CQ [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Ontwikkelingsproces Sociaal leren omvat aandacht voor de situatie, herinneren van de kennis, verkregen door situatie, opnieuw toepassen van de waargenomen gedrags-vaardigheden en tenslotte het versterken (ontvangen van terugkoppeling) van de effectiviteit van het aangepaste gedrag (attention, retention, reproduction, reinforcement). Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Ondersteunende Activiteiten Omgaan met cultuurverschillen [datum] Ondersteunende Activiteiten Formeel onderwijs en training Crossculturele groepen en teams Buitenlandse ervaring en opdrachten buiten Nederland Crossculturele interactie in eigen land het bijwonen van een huwelijksceremonie uit een andere cultuur het bijwonen van een cultureel feest van een andere etnische groep het vinden van een belangengroep met overtuigingen die je niet deelt Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] ‘Rules of Engagement’ Krijg verstand van je eigen cultuur en achtergrond. Verwacht bewust verschillen met anderen. Let op gedragssignalen, hun interpretatie en het waarschijnlijke effect van jouw gedrag op anderen. Pas je gedrag zo aan dat je je makkelijk voelt. Wees opmerkzaam voor de reacties op jouw gedragsaanpassing Experimenteer met aanpassingsmethoden. Oefen nieuwe vormen van gedrag. Thomas and Inkson [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Verzoening; Bennett Interculturele communicatieve competentie (fasen; vaardigheden) ontkenning; verhogen bewustzijn weerstand; accepteren en herkennen van overeenkomsten minimaliseren; meer leren over eigen cultuur accepteren; kijken door de ogen van de ander aanpassing; leren over waarden en aanpassen van gedrag integratie; omgaan met identiteitsproblemen Bennett, aangehaald in Claes and Gerritsen [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Conciliation; Oomkens Omgaan met cultuurverschillen [datum] Conciliation; Oomkens Culture Shock mood acculturatiecurve 1. euforie 2. schok; je bent een outsider; stimuli interpreteren lukt niet; steeds alert  moe; ergernis 3. acculturatie 4. evenwicht 5. zelf veranderd; thuisfront ook veranderd Vijf persoonlijkheidskenmerken leiden tot minder cultuurschok (Van der Zee en Van Kooten): flexibel, emotioneel stabiel, open minded, sociaal initiatiefrijk, zich kunnen inleven in andere culturen. time return arrival Oomkens, quoted in Claes and Gerritsen [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Leerproces Verzoening Omgaan met cultuurverschillen [datum] Leerproces Verzoening onbewust onbekwaam bewust onbekwaam bewust bekwaam onbewust bekwaam [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Eigen aandachtspunten Omgaan met cultuurverschillen [datum] Eigen aandachtspunten [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Verschillen overbruggen Omgaan met cultuurverschillen [datum] Verschillen overbruggen gemeenschappelijke belangen > respect: universele waarde! > cultural literacy: - awareness about own culture and the others - willingness to be connected - capability to cooperate respect je eigen cultuur andermans cultuur [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Omgaan met cultuurverschillen [datum] Conclusie Vandaag Ken jezelf Probeer de ander te kennen toon respect gelijkheid als mens zeg niet ‘vreemd gedrag’ maar ‘anders gedrag’ en kijk dan waarom het anders is Empathie Dialoog! Bestudeer de achtergrond, de geschiedenis enz. [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen

Conclusie over Cultuur Omgaan met cultuurverschillen [datum] Conclusie over Cultuur Jezelf kennen, is je culturen kennen! Cultuur onderscheidt de mens van de natuur. Cultuur heeft betrekking op vele aspecten van ons leven (denken, doen en voelen). Onderscheid in omvang van groepen helpt bij het begrijpen. Verschillen in nationale en organisatieculturen hebben grote effecten; meer dan verwacht. Waarden vormen de kern van cultuur. Je kunt cultuur niet makkelijk veranderen. Op dit moment vindt een grote verandering plaats, de ontwikkeling naar een postmoderne samenleving. Interculturele communicatie: empathie, respect en jezelf! [datum] [vak] © Pieter van Nispen en Anita van Stralen