DE OUDHEID IN FILM, DANS EN MUZIEK Keuzevak, 2de semester 2011-2012 Tijd en locatie: dinsdag, 15.15-17.00 uur, Lipsius 147 (college) en 17.15-20.15, Lipsius 228 (vertoning)

ROOSTER 7 februari Naerebout, et al. Inleiding 14 februari Rademaker Ik kan de kilste geesten doen ontvlammen. Monteverdi’s Seconda prattica en de (weder)geboorte van de muzikale tragedie 21 februari Pieper De oudheid als entertainment. De antiquiserende opera in Engeland in de 17e en 18e eeuw (Purcell, Händel) 28 februari Naerebout Het ontstaan en de ontwikkeling van het klassiek ballet in de 16e tot en met 18e eeuw als een poging de antieke dans te doen herleven 6 maart Rademaker De schepselen van Prometheus. Beethoven en de muziek van de Verlichting en de Revolutie 13 maart De Jonge Schöne Welt, wo bist Du? De oudheid in de liedkunst van de 19e eeuw (Schubert, Wolf) 20 maart Pieper Wagner, de Grieken en een Duits Gesamtkunstwerk Collegevrije week (Tussentoets) 3 april Rademaker Aimai-je un rêve? De oudheid in de muziek van Debussy en Ravel 10 april Naerebout Revived Greek dances in de late 19e en vroege 20e eeuw 17 april De Jonge Ego senem kekidi. Stravinsky’s Oedipus Rex (1927) 24 april Naerebout De oudheid als thematiek in de periode van de stomme film (1896- 1929) 1 mei Pieper Pasolini’s Medea en Fellini’s Satyricon: twee filmische antwoorden op de oudheid 8 mei Naerebout De oudheid als thematiek in de film van de afgelopen kwart eeuw 15 mei Buijs Aeneas nu. De oudheid in de popmuziek

KERNBEGRIP: RECEPTIE (hier beperkt tot de receptie van ‘de oudheid’ = de Grieks-Romeinse wereld) Receptie is meer dan ‘traditie’, Nachleben, ‘invloed’, ‘erfgoed’ [NB: die laatstgenoemde zaken bestaan ook, en overlappen met receptie] Receptie = appropriatie (in de zin van toe-eigening)  actieve rol van de ‘ontvangende’ partij [NB: dit is theoretisch het ‘springende punt’ met de meeste consequenties] Receptie is een voortgaand proces: ‘de oudheid’ wordt ook in de oudheid gerecipieerd, en tot op de dag van vandaag; en tevens een cumulatief proces: ook de recepties worden gerecipieerd. In feite is het beter over ‘recepties’ te spreken, in het meervoud RECEPTIES = creatie van oudheidbeelden

WAAROM RECEPTIE-STUDIES? Receptie beïnvloedt de manier waarop we kijken naar hetgeen gerecipieerd wordt. Waarom interpreteert X bron Y op wijze Z? Onderdeel van de receptie is een wetenschappelijk oudheidbeeld, dat concurrentie ondervindt van alle andere oudheidbeelden die in het receptieproces gegenereerd worden Hoe men de oudheid recipieert is in zichzelf interessant, en zegt veel over de ‘ontvangende’ samenlevingen Het algemene thema van culturele (dis)continuiteit, traditie, receptie, inventie etc. is van belang

HET BREDE TERREIN VAN DE RECEPTIE-STUDIES Receptie-theorie en receptie-geschiedenis Receptie-studies betreffen evident ‘de kunsten’ (performatief, beeldend, literair, architectonisch…), maar ook alle andere aspecten van de ‘ontvangende’ samenleving Receptie-studies omvatten ook de bestudering van de oudheid Receptie kan de vorm of de inhoud betreffen, of beide in wisselende combinaties Pogingen tot re-creatie van ‘de oudheid’ zijn, paradoxaal, veelal een bijzonder geval van receptie van de inhoud

RECEPTIE: HET PROCES De BRON [antieke tekst, afbeelding, materiële cultuur, en de ‘betekenissen’ die daarin besloten liggen] wordt, al dan niet gemedieerd, door een RECEPTOR gerecipieerd, binnen een bepaalde CONTEXT, met een bepaald DOEL, en met een bepaald bedoeld of onbedoeld EFFECT NB: meestal is er een ‘string of receptions’ (< Budelmann & Haubold): eerdere recepties worden op hun beurt gerecipieerd, en eerdere/andere recepties behoren in ieder geval tot de context