Spannende tijden…. Gelukkig zijn er economen…. Arnoud W.A. Boot Universiteit van Amsterdam 5 november 2009

Miljoenennota… September 2008: –Nederland heeft goede uitgangssituatie –De overheidsfinanciën zijn gezond – Werkloosheid laag, en verwachtingen stabiel September 2009: “het jaar 2010 is naar we hopen het laatste jaar van de grootste recessie sinds de jaren dertig van de vorige eeuw” DACT 5 november 20092

John Maynard Keynes Redder in nood?? DACT 5 november 20093

Hebben we iets geleerd? Analogieën maar ook grote verschillen met de jaren dertig…. –Roaring twenties… grote maatschappelijke veranderingen… euforie… excessen … bubble… financieel systeem verre van onschuldig… nu leidende rol macro- imbalances… –Manipulatie –Betere reactie van autoriteiten? DACT 5 november 20094

How do you regulate an increasingly dynamic financial services industry? –Proliferation of financial markets, with institutions and markets being increasingly intertwined –Rapid innovation in financial instruments, distribution channels and institutions –Blurring distinction between banks and other financial institutions Mushrooming of the financial sector!! DACT 5 november 2009 Financiële sector… 5

Financiële sector onoverzichtelijk: waar beginnen systeemzorgen en waar eindigen ze? Inzicht cruciaal voor:  Beperken risico overheid  Effectiviteit van het toezicht DACT 5 november 20096

Regulering en toezicht hebben gefaald Belangrijkste inzicht: interlinked financieel systeem is probleem… Financiële markten hebben animal spirits in het bankwezen losgemaakt DACT 5 november 20097

Niets is opgewassen tegen het struikroverkapitalisme en de animal spirits die financiële markten in ons losmaken…  Naïef om te denken dat toezichthouders of RvC’s dit in de hand kunnen houden… DACT 5 november 20098

Communiqué IMF 04/10/09 We welcome the outcomes of the G-20 Summit in Pittsburgh and support its commitment to articulating policies for strong, sustained, and balanced growth in the global economy... We will remain vigilant to prevent financial sector excesses and the reaccumulation of unsustainable global imbalances. DACT 5 november 20099

Diagnose… Footloose kapitalisme…. –vastigheid ontbreekt… alles is veranderbaar en daarmee ongrijpbaar… –veranderingen in maatschappij, ondernemingen …. ongrijpbare financiële markten als ultieme manifestatie.. … op zoek naar nieuw evenwicht… DACT 5 november

Klant centraal stellen?? The Economist “Banks have rediscovered the virtue of knowing their customer” Citigroup’s head of retail in Business Week “Citi should think locally” And HSBC billboard in NY-City: “The world’s local bank” DACT 5 november

Fundamentele ingrepen nodig Financiële sector is instabiel en toezichthouder kan het niet aan… Aanslag op concurrentie dreigt hoe dan ook DACT 5 november

Hoe bestuurders zich gek hebben laten maken door het circus van financiële markten en alle daarin actieve actoren…. analisten, consultants, investment bankers en media… DACT 5 november

Probleem is dieper… CEO lijkt op voetbaltrainer … -je bent de ster of je bent afgeschreven  In een transactiemaatschappij wordt alles gehyped…  Snel scoren wordt cruciaal… DACT 5 november

Krapte in financiële sector blijft Banken de-leveragen Iedereen heeft zich teruggetrokken op de thuismarkt Ja, navelstaren dreigt…  Dus relatieve krapte aan middelen, zeker met betrekking tot langere uitzettingen En economische neergang helpt niet, denk ook aan wegvallen van waarde onderpand DACT 5 november

Echte les! Financiële flexibiliteit cruciaal –Meer dan ooit moet strategie veilig gesteld worden door optimale afstemming op liquiditeit –Behoudende financiering altijd beter…  Ondernemen doe je aan de activakant van de balans…..  Terug naar ‘echt’ ondernemen – financial engineering creëert meestal geen waarde!!! DACT 5 november

Juist begrip rol finance cruciaal Basic misunderstanding about finance theory is to blame Analysts, consultants, media (?), etc. all pushed management in the wrong direction But finance theory also crucial for understanding the internal operations of the firm DACT 5 november

En wat over economen? Twee quotes van een recent report, ‘Why economists fail’, 23 september 2009 Economists are not, by and large, stupid people Yet the profession seems to have become incapable of learning from its most glaring and highly publicized mistakes DACT 5 november

“ A healthy and competitive financial services sector that is a source of stability and strength to the economy at large” DACT 5 november