ACT iviteitenweger Acceptance and Commitment Therapy 6 mei 2014 Aimée Zwarts - gezondheidszorgpsycholoog

3de generatie cognitieve gedragstherapie ! UIT JE HOOFD IN HET LEVEN ! Wat is ACT? 3de generatie cognitieve gedragstherapie ! UIT JE HOOFD IN HET LEVEN !

Experiëntiele Vermijding Veel lijden wordt veroorzaakt door pogingen om pijnlijke ervaringen te vermijden, te controleren of te veranderen en te luisteren naar regels die niet of slechts tijdelijke helpen… “ik moet perfect zijn”

Belangrijkste begrippen: Contact met hier-en-nu Acceptatie Cognitieve fusie/defusie Observerende zelf Commitment (Toegwijde Acties) Waarden Niet meer richten op vruchteloze controle over negatieve emoties (Experiëntiele vermijding), maar bereidheid tot Aaanvaarden van psychisch leed.Gericht op verandering van de invloed die aan de menselijke cognitie wordt toegeschreven Het ondermijnen van de greep die de (verbale) inhoud van cognitie heeft op vermijdingsgedrag Het construeren van alternatieve context waarin gedrag wordt bevorderd dat in de lijn van iemands waarden ligt: waardevol leven! Experiëntiele vermijding: Het ondermijnen van de greep die de (verbale) inhoud van cognitie heeft op vermijdingsgedrag Het construeren van alternatieve context (het observerende zelf) waarin gedrag wordt bevorderd dat in de lijn van iemands waarden ligt: waardevol leven!

Hexaflex en de ACT-vraag ? Self as a context: constante ik die naar zichzelf kan kijken

1. Er van uitgaande dat er een verschil is tussen jou en dat waar je mee worstelt en wat je probeert te veranderen …..

Aanvaarding & Mindfulness 2. Ben je bereid deze ervaringen ten volle en zonder in verdediging te gaan, te ervaren … 3. zoals ze zijn en niet zoals men zegt dat ze zijn …

Commitment en Gedragsverandering 6. Op dit moment in deze situatie? Commitment en Gedragsverandering 5. van jouw gekozen waarden … 4. en te doen wat jou drijft in de richting ...

Psychologische flexibiliteit Is het antwoord JA ? Time to … ACTiviteitenweger !!

Bereidheid Bereidheid is niet hetzelfde als willen. Metafoor ‘De ongewenste gast’ Jan de zwerver staat voor alle negatieve gedachten en emoties die we proberen te vermijden Als je waarde is dat iedereen welkom is moet je de consequentie aanvaarden: dat ook jan de zwervers kunnen komen. Als je daar toe bereid bent: kan je van je feestje genieten ondanks dat Jan de zwerver er is.

Mindfulness & Cognitieve defusie Mindfulness: bv Bodyscan Cognitieve Defusie: bv “ik heb de gedachte dat…”

Als ik niet mijn gedachten ben, wie ben ik dan wel? Persoonlijke waarden Toegewijd gedrag (committed action)

Persoonlijke Waarden: waar wil je dat je leven voor staat Waardenassessment - waarden zijn geen doelen - waarden zijn geen gevoelens - waarden bestaan los van resultaten Waardengerichtheid Waardenassessment B: belangrijkheid T: tijd en energie die je er in steekt V: verschil tussen B en T

Lijst met voorbeelden Beleefdheid Moedig Kundig Presteren Creativiteit Ruimdenkend Verantwoordelijkheid Eerlijkheid Vergevingsgezind Gelijkheid Wijsheid Helpend Zelfstandigheid Liefdevol Zelfwaardering Loyaliteit

Toegewijd gedrag welke actie(s) kun je ondernemen om meer volgens je waarden te leven? Activiteitenweger gebruiken als middel waarbij het dagelijks toepassen = toegewijd gedrag (actie) Doel: balans in activiteiten = in lijn met persoonlijke waarden (bv. ‘zelfstandigeid’)

Casus mevr H. “ik vind het heel belangrijk om te leren luisteren naar mijn lichaam. Ik ben heel impulsief en dat is mijn valkuil. Dan gaat er een knop op nul en ga ik gewoon door. Het is een strijd voor mij om te rusten”.

Casus mevr H. Opdracht bij de casus - Welke onderdelen van de hexaflex spelen op dit moment bij deze casus? - Welke reacties kan je verwachten op het moment dat mw. H. de Activiteitenweger gaat inzetten?

Casus mevr H. - Vrouw, 35 jaar, chronische pijn, behandelfase - Getrouwd, 2 dochters van 9 en 6 jaar - Geen betaald werk COPM: Boodschappen Uitv: 3 Tevr: 3 Tuinieren Uitv: 4 Tevr: 3 Huishouden Uitv: 5 Tevr: 2 Creatief bezig zijn Uitv: 6 Tevr: 3 Vrijwilligerswerk Uitv: 2 Tevr: 5

mw. H. probleemanalyse * piekert en maalt geregeld waardoor ze slecht slaapt. * gaat geregeld over grenzen van fysieke belastbaarheid * doet vaak dingen voor anderen waar ze zelf geen energie voor heeft. Ze vermijdt stil te staan bij verdriet uit het verleden (emotionele afwezigheid ouders) Het krampachtig controle proberen te houden over emoties en activiteiten is het probleem geworden! heeft vaak gedachten als; “ik moet het huis op orde hebben”. Ik wil een ander niet lastig vallen met mijn zorgen

Terugkoppeling

Mw. H. Behandeling ACT en AW Bij Ergotherapie: Toegewijde acties gekoppeld aan waarden! dagelijks gebruik van de AW (en APP- gebruik) grenzen stellen en keuzes maken mbv doelen!

Literatuur o.a. ACT, een experiëntiele weg naar gedragsverandering/ Steven C. Hayes; Kirk D. Strosahl; Kelley G. Wilson Werkboek: Uit je hoofd in het leven/ Steven C. Hayes Leer ACT! Vaardigheden voor therapeuten/ Jason B. Luoma; Steven C. Hayes en Robyn D. Walser Voluit leven. Mindfulness of de kunst van het aanvaarden, nu als praktisch hulpboek/ Ersnt Bohlmeijer & Monique Hulsbergen