PRIORITAIRE POLLUENTEN Meetnetten LUCHTKWALITEIT INVLOED METEO Windsnelheid – Verticaal temperatuurprofiel - Transportlengte Evenwichten NO ~ NO2 ~ O3 Dalende TREND (NO – CO – BTX – PAK – SO2 – Pb – PM10) STATUS QUO (NO2) - TOENAME (O3) Concentraties < > DOELSTELLINGEN Luchtkwaliteit 3 problemen – NO2 – O3 – PM10 (PM2,5)

LIJST met 13 PRIORITAIRE POLLUENTEN Kaderrichtlijn 1996/62/EG – Annex 1 begin van de systematische metingen te Brussel SO2 (zwaveldioxide) (1968) NO2 (stikstofdioxide) (1980) Fijne deeltjes zoals roet (Zwarte Rook) (1968) Zwevende deeltjes PM10 (1996) PM2,5 (2000 ; 2006) Pb (lood) (1973) O3 (ozon) (1986) Benzeen (1989) CO (koolmonoxide) (1986) HPA (polyaromatische koolwaterstoffen) (1997) Cd - As - Ni (1980-1993 ; 1998) Hg (kwik) (1999)

NIET-TELEMETRISCHE MEETNETTEN TELEMETRISCH MEETNET NIET-TELEMETRISCHE MEETNETTEN continue “on line” metingen apparaten specifiek voor polluent(en) NO-NO2-O3-CO-PM10-PM2,5-SO2-… concentratie van het moment … bemonstering over 24 uur, een week, …  volume lucht analyse achteraf in het labo  massahoeveelheid gemiddelde concentratie voor de duur van de bemonstering … gedetailleerde informatie gegevens direct beschikbaar dynamisch gedrag te volgen geen gedetailleerde informatie gegevens later gekend (± 3 weken) resultaten geschikt voor statistische interpretatie HALFUURSWAARDEN DAGWAARDEN

Ligging van de Meetposten

EMISSIE – METEO - CONCENTRATIE Groot AANTAL BRONNEN en POLLUENTEN hoeveelheid – emissiehoogte VERLOOP in de TIJD CYCLISCH seizoen (winter – zomer) week (werkdag // zaterdag // zondag) dag (dag - nacht // spitsuur - daluur) productieprocessen VARIABEL Accidentele emissies Incidenten Chemische OMVORMING Chemische of Fysische Verwijdering LATERALE VERSPREIDING Windsnelheid en Windrichting VERTICALE VERSPREIDING Temperatuurverloop / Hoogte Stabiele en Onstabiele Luchtlagen Hoogte van de Menglaag Temperatuursinversie Transportlengte (stabiele laag) Andere Bewolking Neerslag Turbulentie etc … INVLOED op Chemische Reacties

Hoogte van de menglaag // Temperatuursinversie

Voorspelling Meteo - ongunstige situatie voor 9 & 10/12 en 12/12/2003

Ongunstige situatie voor dinsdag 9 en woensdag 10 december 2003 Piek van korte duur op vrijdag 12 december 2003

Invloed Windsnelheid en Windrichting

Gemiddeld Weekverloop – Winter en Zomer

LUCHTVERVUILING BEOORDELING DYNAMISCH VERLOPEND FENOMEEN SNEL en INTENS WISSELENDE CONCENTRATIES METEO (wind, temperatuurprofiel, …) // EMISSIE // VOORTDUREND METEN (verschillende situaties) BEOORDELING STATISTISCH REPRESENTATIEVE GEGEVENS CONCENTRATIES // MEETPOSTEN // POLLUENTEN TREND : MEERDERE JAREN METEN (behoud kwaliteitsniveau)

OZONVORMING

O3 en NO2 – 3 MEETPOSTEN – ALLE DAGEN

OZON te UKKEL – GEMIDDELD DAGVERLOOP WERKDAGEN en NIET-WERKDAGEN

O3 en NO2 – GEMIDDELD DAGVERLOOP WERKDAGEN en NIET-WERKDAGEN – UKKEL en HAREN

[O3 + NO2]_EqO3 – GEMIDDELD DAGVERLOOP WERKDAGEN en NIET-WERKDAGEN – UKKEL en HAREN

NO en CO – ELSENE en KUNST-WET Cumulatieve Frequentieverdeling : 1987-2007

NO2 (Elsene, Kunst-Wet) – O3 (Ukkel, Berchem) Cumulatieve Frequentieverdeling : 1986-2007

PM10 in Molenbeek en Haren Cumulatieve Frequentieverdeling : 1997-2007 + omrekening historische data “DUST” (1981-2000)

BENZEEN : Jaargemiddelde Concentratie Evolutie 1989 - 2007

BTX – Jaargemiddelde Concentratie Evolutie 1989 - 2007

Benzo(a)PYREEN - Evolutie 1998 - 2007 Jaargemiddelde Concentratie

PAK – SomConc8 - Evolutie 1999 - 2007 Maandgemiddelde Concentratie Vanaf 1997: benzo(e)pyreen benzo(a)pyreen benzo(b)fluorantheen benzo(k)fluorantheen indeno(123cd)peryleen coroneen benzo(ghi)peryleen benzo(a)anthraceen Vanaf 2001: fluorantheen pyreen dibenzo(a,h)anthraceen

SO2 : Evolutie Concentratie 1968 - 2007

Pb : Evolutie Concentratie 1973 - 2007

Limietwaarde en Overschrijdingsmarge

Europese Richtlijnen NIEUWE RICHTLIJN 2008/50/EG (21.05.2008) ::: groepeert kaderrichtlijn en drie dochterrichtlijnen + voorziet verplichtingen PM2,5

DOELSTELLINGEN LUCHTKWALITEIT 2005 - 2010 – 2013 - 2015 Bescherming van de GEZONDHEID van de MENS   SO2 1 uur 350 µg/m3 < 24 */jaar 2005 O.K. 24 uur 125 µg/m3 < 3 */jaar " NO2 200 µg/m3 < 18 * /jaar 2010 1 jaar 40 µg/m3 ??? PM10 50 µg/m3 < 35 */jaar ?? [ < 7 */jaar ] { 2010 } ????? ?O.K.? { 20 µg/m3 } PM2,5 25 µg/m3 [20] 2015 [2020] ± ? [??] Pb 0.5 µg/m3 2005* O3 8h-max 120 µg/m3 25 */jaar ± ? CO 8h 10 mg/m3 Benzeen 5 µg/m3 B(a)P 1 ng/m3 2013 As 6 ng/m3 Cd 5 ng/m3 Ni 20 ng/m3

NO2 - Jaargemiddelde Concentratie Alle Dagen – Zaterdagen – Zondagen (1981-2007)

O3 - Ukkel - Aantal Dagen met Overschrijding Maximale 8-uurwaarde > 120 µg/m3 Per jaar (1986-2008) – Gemiddeld over 3 jaar – Gemiddeld sinds 1989

PM10 – INGEWIKKELDE PROBLEMATIEK Interactie tussen de meteorologische condities en PM10 is veel complexer dan bij andere polluenten Hoge en lage PM10-concentraties worden vastgesteld bij soms totaal tegengestelde meteorologische condities PM: verschillende substanties – diverse eigenschappen verschillende bronnen (verkeer, landgebruik, industrie, verwarming, natuurlijke processen, …) fractie gevormd in de atmosfeer

PM10 – INGEWIKKELDE PROBLEMATIEK Weekprofiel slechts 15 tot 20% PM10 minder tijdens het weekend Hoge concentraties soms te wijten aan de fractie PM2,5-10 opslag bulkgoederen specifieke activiteit (bouw, infrastructuurwerken, …) oogstperiode (her)suspensie bij droog weer Gedeelte van de massa – kleiachtige deeltjes

PM10 – INGEWIKKELDE PROBLEMATIEK Hoge concentraties ook bij weinig verkeer verkeersluwe zondagen (21/09/2003 – 17/09/2006) officiële verlofdagen (carnaval – Paasmaandag 2005) ondanks weinig verkeer en een geringe bijdrage van gebouwenverwarming en industriële activiteit Overschrijdingen PM10 > 50 µg/m3 meeste overschrijdingen (~ 50%) bij oostenwind en aanvoer van droge continentale lucht ::: PM10 >> PM2,5 meerdere overschrijdingen bij hoge luchtvochtigheid - PM2,5 maakt ~90% uit van de PM10-fractie – zelfs bij gering verkeer en een geringe bijdrage van gebouwenverwarming of industriële activiteit

OPSLAG ZAND voor INFRASTRUCTUURWERKEN – VOORHAVEN

PM10-VERLOOP nabij MARMERZAGERIJ

PM10/PM2,5 – Carnaval 2005 Maandag 07 en Dinsdag 08 Februari 2005

PM10/PM2,5 – Paasmaandag 28/03/2005

Average Sunday – Average Working Day – Car Free Sunday 17/09/06 PM10 at MOLENBEEK (2006) Average Sunday – Average Working Day – Car Free Sunday 17/09/06

Average Sunday – Average Working Day – Car Free Sunday 17/09/06 PM2,5 at MOLENBEEK (2006) Average Sunday – Average Working Day – Car Free Sunday 17/09/06

Average of 5 Car Free Sundays – Average Sunday – Average Working Day PM10 at MOLENBEEK (2002-2008) Average of 5 Car Free Sundays – Average Sunday – Average Working Day

CO NO 2002-2008 2002-2008 NO2 CO2 2002-2008 2002-2008

Autoluwe Zondag 17/09/2006

Autoluwe Zondag 17/09/2006

PM10 te BRUSSEL - TARWEOOGST (2003)

Sahara zand 24-25/03/2007 - Secondair aërosol 29/03

Sahara zandstorm 24-25/03/2007

PM10 – GEMIDDELDE CONCENTRATIE Alle Dagen – Weekenddagen ::: 2000-2007

PM10 – Aantal Dagen met Dagwaarde > 50 µg/m3 Alle Dagen – Weekenddagen ::: 2000-2007

PM10 te Molenbeek - Schatting Evolutie Jaargemiddelde Concentratie 1981-2007

PM10 te Molenbeek - Schatting Aantal Overschrijdingen PM10 > 50 µg/m3 ::: 1981-2007

Rapporten Labo – www.ibgebim.be Documentatiecentrum Wetenschappelijke en Technische documentatie Thema Lucht – Technische Rapporten (Meetnetten) Directe Informatie Luchtkwaliteit www.ibgebim.be www.irceline.be