Waar zit de pijn? Kennisavond Rob Rietveld – NLVOW 21 november 2013 - Piershil Rob Rietveld – NLVOW Mooi plaatje. Verbeeld de turbulentie die windenergie veroorzaakt onder de mensen, zeker bij de omwonenden!

Windmolens? Dit is een windturbine Dit is een windmolen

Windmolens? 7 MW 3,5 MW 135m tip van de wiek 90m 21,20m 6,20m

80% van de mensen in Nederland is voor windenergie (ook op land) Ook de NLVOW is niet tegen windenergie! Als: De kaders (normen) goed zouden zijn Omwonenden overtuigd worden van nut en noodzaak Het proces klopt De lusten en lasten goed verdeeld worden Waarom deze conferentie, 80% van de mensen in NL is voor windenergie. Tot het in hun directe omgeving moet gaan komen of er al staat Dan durf ik de stelling aan dat 80% van de mensen tegen is!

80% van de mensen in Nederland is voor windenergie (ook op land) 80% van de mensen die wonen in de buurt van (geplande) windturbines zijn tegen deze windenergie op die locatie Waarom deze conferentie, 80% van de mensen in NL is voor windenergie. Tot het in hun directe omgeving moet gaan komen of er al staat Dan durf ik de stelling aan dat 80% van de mensen tegen is!

Met dit plaatje voor ogen zijn de mensen voor windenergie Beeldvorming! Niets mis met windenergie op deze manier toch Met dit plaatje voor ogen zijn de mensen voor windenergie

De mensen in dit huis zijn tegen deze windenergie Dit is nu de werkelijkheid, en deze turbine is “maar” 100 meter De mensen in dit huis zijn tegen deze windenergie (als zij niet de eigenaar zijn van de turbine!)

Kaders en afweging? 1) Geluid 5) Landschap 2) Gezondheid 3) Economisch 4) Slagschaduw Eerst maar eens het fysieke aspect. 5 hoofd bezwaren door mij op het gevoel in volgorde gezet

Kaders en proces: waarom de argwaan? maximale rendement De Markt! grenzen van wettelijk kader maximale ruimte realisatie -> minimalisatie bescherming belangenafweging hoort niet bij de markt te liggen Gedragscode - Convenant?

1 Geluid Kaders en afweging? 47Lden LFG handhaving 47Lden lijkt gekozen om ruimte te maken voor veel windenergie, niet om de bewoners te beschermen. Veel te ruim (WHO, RIVM, enz.) LFG zit niet in de geluidsnormeringen in Nederland 47Lden is niet te handhaven, als er al een intentie zou zijn om handhaven

Zijn het de regels of is het de handhaving? Kaders en afweging? Zijn het de regels of is het de handhaving? Schrijnende gevallen. Meestal geen juiste procedures gevolgd. Handhaving wordt niet gedaan -> angst voor schadeclaims? Grondbank de oplossing? -> nee Calamiteitenfonds -> saneren die boel Deze gevallen zijn slecht, zeer slecht voor het image van de windenergie Oproep aan Windindustrie om zich in te zetten voor zo’n fonds en de benodigde middelen! Is er ruimte voor de menselijke maat in de afwegingen?

1 Geluid Kaders en afweging? 47Lden Is boven advies RIVM Houdt geen rekening met heersend achtergrond geluid Maatwerk wordt ontraden ondanks gerechtelijke uitspraak! Vb. gebied ‘s nacht 27-30 dB(a) -> 41 dB(a) Niet handhaafbaar Enz.

2 Gezondheid Kaders en afweging? Slaapstoornis Beweging LFG Slaapstoornis: eerste plaatje, mensen worden er wanhopig van LFG: wat is daarvan de invloed op gezondheid. Continue beweging om ons heen zien. Niet in een park, maar bij een park.

Gezondheidsraad België Aanbeveling (8 stuks) Gezondheidsraad België (02-09-2013) Analyse -> weerslag op de volksgezondheid zowel financiële termen als gezondheid Geluidsnormering conform WHO 45dB(A) dag en 40 dB(A) nacht. Cumulatief met achtergrondgeluid Slagschaduw vermijden. Als dit niet kan: Max. 30 uur per jaar en 30 min. per dag Gepaste maatregelen op veiligheidsaspecten (falen constructie, wegslingerend ijs,…) Ontwerp en uitvoering park onderdeel van participatie proces met werkelijke inspraak op het proces Plaatselijke huisartsen moeten up-to-date informatie krijgen over de weerslag draaiende windturbines op de gezondheid en het welzijn Monitoring van de gezondheid van omwonenden België zou moeten deelnemen aan of het initiatief nemen tot een internationaal onderzoek naar de mogelijke specifieke invloed van het bedrijf van windturbines op gezondheid en welzijn van de bevolking in de nabije omgeving!

Gezondheidsraad België Aanbeveling (8 stuks) Gezondheidsraad België (02-09-2013) Analyse -> weerslag op de volksgezondheid zowel financiële termen als gezondheid Geluidsnormering conform WHO 45dB(A) dag en 40 dB(A) nacht. Cumulatief met achtergrondgeluid Slagschaduw vermijden. Als dit niet kan: Max. 30 uur per jaar en 30 min. per dag Gepaste maatregelen op veiligheidsaspecten (falen constructie, wegslingerend ijs,…) Ontwerp en uitvoering park onderdeel van participatie proces met werkelijke inspraak op het proces Plaatselijke huisartsen moeten up-to-date informatie krijgen over de weerslag draaiende windturbines op de gezondheid en het welzijn Monitoring van de gezondheid van omwonenden België zou moeten deelnemen aan of het initiatief nemen tot een internationaal onderzoek naar de mogelijke specifieke invloed van het bedrijf van windturbines op gezondheid en welzijn van de bevolking in de nabije omgeving! 8. België zou moeten deelnemen aan of het initiatief nemen tot een internationaal onderzoek naar de mogelijke specifieke invloed van het bedrijf van windturbines op gezondheid en welzijn van de bevolking in de nabije omgeving!

3 Economisch Waar zit de pijn? WOZ Planschade? Tholen, voorbeel doorzetten naar Drenthe Planschade?

Waar zit de pijn? 4 Slagschaduw Handhaving!

Waar zit de pijn? 5 landschap Waarom hier? Te veel Aantasting

Is de omwonende een sluitpost of een partner? Acceptatie Is de omwonende een sluitpost of een partner? Moet het wel echt? Nut en noodzaak discussie! - Waarom hier? Waarom hier windenergie en geen …….?

Nut en noodzaak Waarom in woongebieden zo dicht op bebouwing? Is op zee echt duurder als we alle maatschappelijke kosten mee zou nemen? We hebben ruimte gemaakt in de normen voor 35GW terwijl we er nu 6GW moeten realiseren! Waar is de maatschappelijke KBA? Waarom niet eerst gekeken naar gebieden met voldoende afstand tot bewoning? Waarom niet op mil. oefenterreinen, natuurgebieden? Is de natuur belangrijker dan de woon- en leefomgeving van de mensen? ……..

Alternatieven voor windenergie Nut en noodzaak Alternatieven voor windenergie Inzet op alternatieve duurzame energie Bio-vergisting Bio-massa Zonne-energie Warmte Kracht Koppeling Geo-warmte Aardwarmte (warmtewisselaars) Moleculaire energie

Nut en noodzaak Zonne-energie: Alle daken zuidzijde -> 80% energiebehoefte nederland Wind-energie: Max turbines op land -> 20% energiebehoefte nederland Bron: Presentatie van Greenpace over kernafval

Nut en noodzaak Kostprijs per kw/h voor zonne- en wind-energie komen heel dicht bij elkaar Bron: Presentatie van Greenpace over kernafval

GEA: 50% CO2 reductie door energiebesparingen

Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! zijn mijn belangen maximaal behartigd? Compensatie in planvorming meenemen Openheid voor het vertrouwen Objectieve en openlijke afweging belangen Passende normering voor gebied (maatwerk)

Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! Kan het niet met minder gevolgen voor mijn woon en leefomgeving? Is er gekozen voor de best mogelijke locatie? Staat de mens voorop of het rendement?

Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! Heb ik het gevoel voldoende gehoord te zijn? Heb ik mee kunnen beslissen? Zie ik mijn inbreng terug? Zijn mijn problemen onderkend/opgelost?

Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? last ! Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! Is er gekozen voor de best mogelijke locatie? Heb ik het gevoel voldoende gehoord te zijn? zijn mijn belangen maximaal behartigd?

Brengen we de breiproces van de overheden in relatie met het bouwen aan het image van windenergie. Bestuursrechtelijk ingekaderd landsbelang aan de markt overgelaten onder gunstige condities, gerechtvaardigd door een zorgvuldig gebouwd imago.

Waar zit de pijn? Wanneer wordt de burger erin betrokken? De impact van een windpark is enorm op het gebied en zijn bewoners! Er is geen nut- en noodzaak discussie gevoerd over windenergie (maatschappelijke discussie) terwijl de aantasting van woon- en leefomgeving gigantisch is. Er is geen integraal beleid op het gebied van duurzame energie. Windenergie wordt gebruikt als schaamlap hiervoor. De regelgeving is geënt op maximale realisatie en niet op wat noodzakelijk en verantwoordelijk is. Er is gebouwd aan het gevoel van urgentie en noodzakelijkheid. Er is geen kennis verstrekt die dit onderbouwd. Men wil participatie maar dat vereist eerst compensatie voor de mensen die kwaliteit van woon- en leefomgeving moeten inleveren. Compensatie kan pas over gepraat worden als er acceptatie is. Dit vereist kennis overdracht om te overtuigen. Gezondheidsaspecten (signalen) worden ondergeschikt gemaakt aan de doelstelling ………. Terug naar waar zit de pijn Een heel lange lijst van punten is hier op te noemen. Maar ….. Dit is concreet, de vraag is ….. Ik zal proberen een indruk te geven van de anti-signalen die een bewoner bij een windturbine krijgt. Wanneer wordt de burger erin betrokken?

Wel het dieren welzijn en niet die van de mensen onderzoeken?

Naast aantasting woon- en leefomgeving ook nog eens dik geld betalen hiervoor?

"We hebben in Europa een monster gecreëerd", briest de Franse econoom Albert Bressand. Voor het Haagse Clingendael-instituut schreef hij dat Europa duizenden miljarden subsidie geeft aan zonne-energie en windmolens, terwijl dat vrijwel niets doet voor het klimaat. Europa ziet zichzelf als moreel leider, maar haar energiesector draagt slechts 4 procent bij aan de uitstoot van broeikasgas in de wereld. De opwarming van de aarde wordt er in 2050 drie maanden mee vertraagd – of drie weken, als je een scherpe analyse maakt." Heeft het wel zin om dit te doen? De nieuwe prof aan de Energy Academy is hier wel duidelijk over. Zijn we wel het vieste jongetje of moeten we dit relativeren en een kijken naar de belasting op woon- en leefomgeving? Frankrijk is veel schoner toch met al zijn kern-centrales, of de landen met bergen met waterkracht.

  Opgesteld opgesteld/inw Oppervlake Inwoners bevolking Wind vermogen per km2 per inwoner x dichtheid bevolking Land [Km2] [aantal mlj] [inw/km2] [MW] [KW/km2] [KW/inw] EU 4.324.782 330 76,3 105.696 24,4 0,320 1,86 Nederland 37.354 16,7 447 2.391 64,0 0,143 28,62 NL + SWOL 5.892 158 0,353 70,52 Duitsland 357.121 80,2 225 31.332 87,7 0,391 19,7 België 30.528 11,1 363 297 9,70 0,0268 3,53 Frankrijk 643.801 65,6 102 7.196 11,2 0,110 1,14 Spanje 505.992 46,2 91,4 22.796 45,1 0,493 4,12 Normaal -> opgesteld vermogen t.o.v. verbruikte elektra (meestal huishoudens) NL is het dichts bevolkt, Mainpoort van Europa. In relatie met de oppervlakte doen we het niet slecht. Zelfs per inwoner doen we het niet slecht. Wel t.o.v. ons energie verbruik dus. Maar we zijn dicht bevolkt. Indien we dit meenemen als belasting van onze woon- en leefomgeving, dan zijn de huidige plannen wel heel erg belastend.

Mogen we dit zo presenteren. Ik denk van wel Mogen we dit zo presenteren. Ik denk van wel. Het geeft de druk op onze beperkte hoeveelheid grond aan en daarmee de impact voor de bewoners!

Conclusie vanuit de omwonenden: 1: Te veel -> overdaad schaadt 2: Geen dialoog -> overvallen worden 3: Geen democratisch proces -> gevoel van onrecht 4: Er is een gevoel ontwikkeld en geen kennis opgebouwd 5: De kaders zijn niet acceptabel gesteld 6: We doen het niet samen (energieakkoord -> geen omwonenden) 7: We laten excessen doorlopen -> geen handhaving, waarom? Een jaar geleden heb ik wat mogen aanleveren voor ODE windnieuws. Poging tot dialoog en bezinning Inmiddels wat aanvullende punten

Gedragscode - Convenant? Van draagvlak naar gebied   Alle stakeholders aan tafel Sociaal-economische aspecten Compensatie voor schade Mogelijkheden tot participatie Steun aan alle partijen Geen valse of onjuiste informatie Onafhankelijke toetsing Regelgeving en handhaving Uitkoop en calamiteitenfonds Gedragscode - Convenant? Van draagvlak naar gebied Alle stakeholders aan tafel Sociaal-economische aspecten Compensatie voor schade Mogelijkheden tot participatie Steun aan alle partijen Geen valse of onjuiste informatie Onafhankelijke toetsing Regelgeving en handhaving Uitkoop en calamiteitenfonds Concept NLVOW 13-11-2013

Bedankt voor de aandacht! Voor vragen, opmerkingen, enz. -> altijd te benaderen Mail: Rob.Rietveld@NLVOW.nl Twitter: @RLRietveld Website: www.nlvow.nl