Vergrijzen en verzilveren Antwerpen, 16 november 2012 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht

Nederland wordt ouder, maar is in de EU nog een jong land

Verschil met vroeger Meer mensen worden oud 1957 – (6%) 2010 – (15%) 2020 – (20%) 2040 – (25%) Meer mensen worden heel oud 1957 – levensverwachting 65+ M. 14,2V. 16, M. 17,0V. 20,5 Sociaal en Cultureel Planbureau

Snel groeiende levensverwachting Figuur: Resterende levensverwachting bij 65 jaar Trendmatig stijgt de levensverwachting met bijna een jaar per tien jaar. De ingeschatte resterende levensverwachting voor mannen is zelfs met twee jaar gestegen sinds september 2012

Armoede onder geen leeftijdsgroep zo weinig als bij 65-plussers

Inkomen 65+ Nederland AOW (+ bijstand)25-30 miljard euro Aanvullend pensioen25-30 “ “ Vermogen/arbeid>5-10 “ “ Gemiddeld per hh laag inkomen, alleenst. – 11% -laag inkomen, echtpaar – 3% BNP 2010± 600 miljard Pensioenvermogen (2011)800 miljard 6 september 2012

De inkomenspositie van de gemiddelde oudere 6 september 2012 Figuur: Gestandaardiseerd besteedbaar inkomen van huishoudens naar leeftijd kostwinnaar Het inkomen in de groep jarigen stijgt tot boven het gemiddeld besteedbaar inkomen van alle huishoudens jonger dan 65 jaar. De laagste inkomensgroepen blijven achter.

Inkomen onder armoedegrens, 2011  Totaal-6,9%  65+ alleen-4,9%  65+ paar-2,1%  Ouderen totaal-3,1%  Kinderen totaal-11,1%  Volwassenen totaal-7,1% Sociaal en Cultureel Planbureau

Welvaart en welzijn van de 65+  jr hh. - € €  hh. - € €  50% gepensioneerden vermogen boven € ,-  41% eigen huis + gemiddeld euro kapitaal  (Erg) gelukkig – jr 87%, %  (NL. alle leeftijden: 81% (erg) gelukkig) Sociaal en Cultureel Planbureau

Vermogens en huishoudens, 2009 Eigen huisEffectenHypotheek jr61%23%57% (180) jr.65%28%54% (111) jr54%25%34% (68) 75 plus37%20%13% (46) miljonairshuishoudens (1,3%) 30% 60-70, 18% 70+ (CBS) Sociaal en Cultureel Planbureau

Ouderen blijven weer langer aan het werk

Ouderen en werk jr. (2007) aan het werk (50% wil meer, 50% minder) prepensioen/VUT ziek/arbeidsongeschikt werkloos Gemiddeld 34 uur per week Na 65 jr. – aan het werk zelfstandig (9000 boeren) Sociaal en Cultureel Planbureau

Wet werken na AOW (voorstel) Geplande veranderingen: NuStraks Loondoorbetaling ziekte2 jaar6 weken Opzegverbod bij ziekte2 jaar6 weken Opzegtermijn contract1-4 mnd.1 maand MinimumloonNeeJa Tijdelijke contracten‘keten’bepalingOnbeperkt mogelijk Ontslag bedrijfsec. redenenAfspiegeling/ anciënniteit Eerst AOW-ers Sociaal en Cultureel Planbureau

Toepassing sollicitatieplicht (18-65 jr.), 2012 (1995) StrengVrijstellen Werklozen als vrijwilligers54% (37)5% (5) Alleenstaanden/kinderen % (18)7% (18) Gedeeltelijk arbeidsongeschikt17% (10)7% (7) Alleenstaanden/kinderen 0-516% (7)23% (42) Werklozen vanaf 55 jr.12% (3)18% (44) Werklozen in mantelzorg11% (8)18% (20) Sociaal en Cultureel Planbureau

Gezondheidszorg is ouderenzorg

Toekomstige zorguitgaven (trend) 2040 (supertrend) Levensverwachting M.78,882,787,8 Levensverwachting V.82,785,789,6 % BBP13,2%22%31% % Gezinsinkomen (tweeverd., 1 ½ modaal) 23,5%35%46% Werkgelegenheid personen 12,8%22%29% 6 september 2012

Gezondheidszorg is steeds meer ouderenzorg Cure + care – % bevolking, 40% kosten AWBZ ouderenzorg: 15 miljard euro 1,5% ,5% kosten zorg Toekomst minder AWBZ - hogere eigen bijdrage Relatie pensioen – zorg – wonen Sociaal en Cultureel Planbureau