dr.ir. Jacob Groenendijk Asfalt, beton, klinkers of tegels? Feiten en mythen inzake verhardingskeuze voor fietsers dr.ir. Jacob Groenendijk

Overzicht Inleiding Feiten Trillingshinder en comfort metingen Fietsersbond metingen KOAC•NPC Areaalverdeling Mythen Boomwortels Kabels en leidingen Kosten

Achtergrond Onderzoeksopdracht van Fietsberaad aan KOAC•NPC: inventarisatie invloedfactoren op verhardingskeuze voor fietsverbindingen kwantificering comfortwaardering voor verschillende verhardingen scheiden feiten en mythen inzake “bomen” en “kabels en leidingen”

Invloedsfactoren politieke keuzen ruimtelijke ordening / verkeerskunde functionele eisen van de gebruiker ‘dimensionering’ schaderisico’s kabels en leidingen regenwaterafvoer / berging aanzien van de verharding eisen aan toe te passen materialen kosten

Invloedsfactoren (2) functionele eisen van de gebruiker vlakheid van de verharding oneffenheden en onvlakheid textuur afwatering, plasvorming stroefheid wintergladheid(& -bestrijding) ruwheid (verwonding bij vallen) zichtbaarheid beschikbaarheid

Feiten

Meetfiets Fietsersbond

Trillingsverdeling meetfiets

Fietscomfortmeter KOAC•NPC

Trillingsverdeling FCM

Trillingshinder en comfort Panelrating vs. Fietscomfortmeter

Rapportcijferverdeling FCM

Rapportcijferverdeling FCM Mediaanwaarde rapportcijfer: Asfalt 8,5 Oppervlakbehandeling 7,5 (slijtlaag, kleeflaag met split) Cementbeton 7,5 Tegels 6+ Straatstenen 6-

Areaalverdeling (bibeko) Van de gemeten fietskilometers (Fietsbalans, 90 gemeenten)

Areaalverdeling (bibeko) Van de gemeten fietskilometers: 54% gesloten, 46% open verharding 53% (vrijliggend) fietspad & fietsstrook, 47% (!!) gemengd profiel 16% fietspad tegels en straatstenen 25% gemengd profiel tegels en straatstenen

Indelingstype vs. kerngrootte alle gemeenten t/m 25.000 25 - 50.000 50 - 100.000 > 100.000

Verharding vs. kerngrootte alle gemeenten t/m 25.000 > 100.000 25 - 50.000 50 - 100.000

Mythen en een enkel feit

Boomwortelschade

Mythe: boomwortels Tegen boomwortels valt niets te doen. Niet waar! Wat werkt: Granulaire (drainerende) fundering Wat soms / een beetje werkt: Keuze andere boomsoort Wortelfolie / wortelschermen Grotere afstand boom-verharding “Weglokken” wortels

Bomen (vervolg) Niet alleen rekening houden met schade aan verharding door bomen, (boomwortelgroei, zakking door vochtonttrekking) maar ook met schade aan bomen door verharding (onvoldoende water en zuurstof, strooizout, verkeersschade).

Mythe: kabels en leidingen Boven K&L kan geen gesloten verharding. Niet waar! Het kan best, maar het mag niet altijd, en soms leidt het tot hogere kosten voor de wegbeheerder, wegens geldende afspraken met K&L-beheerders

Mythe: kabels en leidingen ‘Telecommers’ kunnen gewoon hun gang gaan. Niet waar! Grondeigenaren hebben wel een gedoog-plicht voor voorzieningen en kabels voor publieke telecomnetwerken, maar Er is een instemmingsbesluit van de gemeente nodig, en Ze moeten gemaakte schade aan verhardingen deugdelijk herstellen of vergoeden.

Feit: gasleidingen (1) Boven gasleidingen mag geen aaneengesloten verharding met een (gas)dichte structuur. Wel waar! Richtlijnen voor de aanleg van hoofd- en dienstleidingen (8 delen); Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten in Nederland KVGN, Apeldoorn, 1985 Brancherichtlijn met algemene rechtskracht

Feit: gasleidingen (2) Redenen: belemmering lekdetectie, ophoping gas met explosiegevaar, gevaar door vertraging openbreken, gevaar door vonken openbreken. Soms wordt een gasdoorlatende ‘gesloten’ verharding toegestaan (ZOAB op grove granulaire fundering). Soms wordt een gasdichte verharding toegestaan als voldoende ‘ontluchting’ kan plaatsvinden.

Mythe: K&L-beheerders Met K&L-beheerders valt niet te praten. Niet waar! Met K&L-beheerders valt best te praten en er kunnen ook goed afspraken mee gemaakt worden. Ze hebben wel andere belangen te verdedigen dan wegbeheerders, maar dienen uiteindelijk ook de burger. Als er problemen zijn in de praktijk, ligt het vaak aan (onder)aannemers.

Mythe: kosten Asfalt is duurder dan tegels. Dat hangt ervan af! Hoe dikker de constructie, hoe duurder (dus niet appels vergelijken met pepernoten). Bij tegels kantopsluiting nodig, bij asfalt vaak niet.

Conclusies

Conclusies (1) Asfalt of beton is veel comfortabeler dan straatstenen of tegels 16% fietspad tegels en straatstenen Op fietspaden is nog enige comfort-winst te behalen door asfalteren 25% gemengd profiel tegels en straatstenen Bij wegen met gemengd profiel is nog veel meer comfortwinst te behalen

Conclusies (2) Tegen boomwortelschade werkt een gebonden fundering goed Boven gasleidingen mag geen gasdichte verharding Boven andere K&L mag een gesloten verharding, tenzij anders afgesproken Wel rekening houden met extra kosten, afhankelijk van afspraken

Conclusies (3) Voor gesloten verharding boven K&L goede afweging maken van belangen weggebruikers en -beheerder vs. belangen K&L-verzorgden en -beheerder

Meer informatie... Mythen rond keuze voor verharding fietspaden ontmaskerd, pp 16-19, Wegen nr 1, 2003, CROW, Ede Verhardingskeuze voor fietsverbindingen: asfalt, beton of tegels?; Fietsberaad publicatie nr 2; Fietsberaad, Ede, 2002 (te downloaden van www.fietsberaad.nl of te bestellen bij Fietsberaad, postbus 37, 6710 BA Ede, of welleman@fietsberaad.nl) (uitgebreide samenvatting van onderstaand KOAC•WMD rapport) Verhardingskeuze voor fietsverbindingen: asfalt, beton of tegels?, KOAC•WMD rapport e01417, Apeldoorn, 2002 (te downloaden van www.fietsersbond.nl)

maar een stevige verharding is niet het enige dat telt…